A STUDY ON GENETIC VARIATION OF HEIGHT IN DURUM WHEAT (Triticum durum desf.) BY DIALLEL ANALYSIS

Yıl 1993, Cilt: 2 Sayı: 2, - , 01.06.1993

Vehbi Eser İmren Baran Nusret Zencirci Kenan Yalvaç

Öz

In durum wheat (Triticum durum Desf.), a 6x6 diallel crossing program were carried out by using 3 varieties and 3 advanced lines. 30 F₁s produced out of this diallel program were evaluated for plant height. The results show that plant height is under the control of aditive and domimant gene actions. Mainly aditive effect is responsible for plant height while dominance effect remains partial. This is also proved by dominance ratio which is estimated as 0.48. Heritabilities are estimated as 0.89 for h²_N and 0.94 for h²_B. Gene frequency (=uv) is estimted as 0.17, and F gives negative value showing resessive alleles are more common than dominant alleles. When the results are evaluated for the parents, the advanced line ANK-01 has the highest number of resessive alleles, while KUNDURU-1149, the tallest variety among the parents, has the highest number of dominant alleles. ÇAKMAK-79, a short variety, is found to have less resessif gene than the taller ones.

Anahtar Kelimeler

Triticum durum Desf; durum wheat; diallel crossing program; plant height

MAKARNALIK BUĞDAYDA (Triticum durum Desf.) BOY YÖNÜNDEN GENETİK VARYASYONUN DİALLEL ANALİZ METODUYLA ARAŞTIRILMASI

Öz

Makarnalık buğdayda (Triticum durum Desf.) 3 çeşit ve 3 hat kullanılarak yapılan diallel melezleme programıyla elde edilen 30 adet F₁ dölü ve bunların ebeveynleri Jinks-Hayman tipi diallel analiz yöntemiyle bitki boyu açısından değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, bitki boyunun aditif ve dominant gen etkilerinin kontrolündedir. Dominantlık derecesi 0.48 olup dominant etkinin kısmi olduğunu göstermektedir. Kalıtım dereceleri KD_D=0.89 ve KD_G=0.94 olarak hesaplanmıştır. Gen frekansları için hesaplanan uv değeri 0.17 ve dağılış yönlerini tesbit temek için hesaplanan F ise negatif bir değer vererek resesif etkili (kısa boyluluk) genlerin frekansının dominant etkili (uzun boyluluk) genlerden daha yüksek olduğunu göstermektedir. Kısa boyluluk açısından ANK-01 hattının en kısa boylu dölleri verdiğini ve en fazla resesif etkili gene sahip olduğu bulunmuştur. En az sayıda resesif etkili gen ise KUNDURU-1149 çeşidinde tesbit edilmiştir. ÇAKMAK-79 çeşidi ise daha kısa boylu olmasına rağmen, kendisinden daha uzun boylu olanlardan daha az resesif etkili gen taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Triticum durum Desf; makarnalık buğday;diallel melezleme programı; bitki boyu