Balarılarının (Apis mellifera L.) Bitki Tercihinde İskenderiye Üçgülü (Trifolium alexandrinum L.) ve Fazelya (Phacelia tanacetifolia B.)’nın Yeri

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-2, 188 - 194, 31.12.2016

Ahmet Kuvancı Metin Deveci Fatih Alay Necda Çankaya Mustafa Avcı

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.281893

Cited By: 2

Öz

Bu araştırma, 2014 yılında Samsun
İlinde bulunan Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme alanında
yapılmıştır. Çalışmada her biri 100 m² olan 2 ayrı parsele, fazelya (arı otu),
İskenderiye üçgülü bitkilerinin çiçeklenmeleri aynı döneme gelecek şekilde
planlanarak, ekimleri yapılmıştır. Deneme parsellerinin yanına çiçeklenme
öncesi 6 adet arı kolonisi yerleştirilmiştir. Arı ziyaretleri ile ilgili
sayımlar bitkilerdeki çiçeklenme dönemlerinde her gün 1 m² alan üzerinden 09:⁰⁰,
12:⁰⁰ ve 15:⁰⁰ saatlerinde olmak üzere üç farklı zamanda
5 dakika süre ile eşzamanlı olarak yapılmıştır. Bitkideki çiçeklenme süresince
kovanlara her gün polen tuzakları takılarak, günlük polen sayımları
yapılmıştır. Bal arıları 5 dakikalık süre içerisinde, ortalama olarak fazelya
bitkisine 72.74, İskenderiye üçgülüne ise 53.90 adet/m² ziyaret
gerçekleştirmiştir. Bal arılarının bitkilerdeki 30 gün süren çiçeklenme dönemi
içerisinde en yüksek ziyaret 165.72 adet/m² ile 11. günde olmuştur.
Çiçeklenmenin ilk ve son 3 günü en düşük ziyaretler gerçekleşmiştir. 09:⁰⁰,
12:⁰⁰ ve 15:⁰⁰ saatlerinde ziyaret ortalamaları
sırasıyla, 56.24, 71.93, 61.80 adet/m² olarak gerçekleşmiştir. Araştırmadaki
kolonilerden elde edilen ve rastgele seçilen 200 polen paleti içerisinden 6.87
adet fazelya, 2.91 adet iskenderiye üçgülü polen paleti belirlenmiştir.
Metrekarede ortalama olarak İskenderiye üçgülünde 33600, fazelyada 9500 adet
çiçek belirlenmiştir. Bu çalışmayla arıcılık adına özel bitki olan fazelya
kadar olmasa da İskenderiye üçgülünün arıcılık için çok önemli bitki olduğu
ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

: Balarısı, İskenderiye üçgülü, fazelya

Kaynakça

• Bakoğlu A. ve Kutlu M., 2006. Bingöl sulu şartlarında yetişen arı otuna uygulanan değişik sıra aralığının bazı tarımsal özelliklere ve arı merası olarak kullanılmasına etkisi üzerine bir araştırma Uludağ Arıcılık Dergisi 2(1):11. Bursa.
• Crane E., 1975. Honey: A Comprehensive Survey, Heinemann, London.
• Crane E., Walker P. and Day R., 1984. Directory of Important World Honey Sources. IBRA, London.
• Elçi Ş., 2005. Baklagil ve Buğdaygil Yem Bitkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayınları, 195-196 s, Ankara.
• Free J.B., 1992. Insect Pollination of Crops. Academic Press, Harcourt. Jovanovich Publishers.
• Genç F., 2003.. Arıcılığın Temel Esasları. Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, 338 s Erzurum.
• Gılbert L., 2003. What We Know About its Suitability as an insectary Plant And Cover in the Mid- Atlantic Region. Small Farm Success Project, Sustainable.
• Kumova U., Sağlamtimur T. ve Korkmaz A., 2001. Fazelya (Phacelia tanacetifolia bentham) çeşitlerinde bal arısının (Apis mellifera L.) tarlacılık tercihinin araştırılması. Mellifera, 1(1):27-32.
• Kuvancı A. ve Deveci M., 2010. The plant of phacelia (Phacelia tanacetifolia Bentham) sainfoin (Onobrychis sativa L.) alfalfa (Medicago sativa L.) evaluation with respect to honey bee preference. 2’nd International Mugla Beekeeping&Pine Honey Congress 05-08 October 2010 Muğla-Turkey .
• Korkmaz A. ve Kumova U., 1998. Çukurova Bölgesi koşullarında yetiştirilen fazelya bitkisinin balarısı kolonilerinin populasyon gelişimine, nektar ve polen toplama etkinliğine olan etkilerinin araştırılması,. Ç. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 13(2):121-130.
• Kızılşimşek M. ve Ateş F., 2004. Kahramanmaraş şartlarında fazelyanın değişik ekim zamanlarındaki çiçeklenme seyri ve arı merası olarak değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Dergisi, 7(1).
• Özyiğit Y. ve Bilgen M., 2003. Arı bitkisi olarak değerlendirilebilecek bazı baklagil yem bitkilerinde farklı bicim dönemlerinin verim ve tarımsal özellikler üzerine etkisi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi Poster Bildirisi, Diyarbakır.
• Sawyer R., 1988. Honey Identification. Cardiff Academic Press, Wales, UK., 115 p
• Sorkun K., 2010. Türkiye ballı bitkileri ve bal çeşitleri. Türkiye-İsrail 1. Arıcılık Konferansı, 21-25 Şubat 2010, s:47, Antalya
• Sorkun K., 2008. Türkiye’nin Nektarlı Bitkileri, Polenleri ve Balları (1st ed., p. 341). Ankara: Palm Yayıncılık.
• Sönmez R. ve Altan Ö., 1992. Teknik Arıcılık. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yay. No:499, S.246. İzmir.
• Tansı V., Sağlamtımur T., Kumova U. and Kızılşimşek M., 1995. Observation on Phacelia tanacetifolia Bentham as a Food Plant Honey Bees in Sourthen Turkey.
• Williams I. and Christian D.C., 1991. Observations on Phacelia tanacetifolia Bentham (Hydrophyllaceae) as a food plant for honey bees and bombus bees. J. of Apic. Research, 30(1): 3-12.