Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Sakarya Koşullarında Doğal Epidemi Altında Sarı ve Kahverengi Pas Etmenlerine Karşı Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Öz
Sakarya iklim özellikleri
nedeniyle buğdayda pas hastalıklarının yoğun olarak görüldüğü bir yerdir. Pas
hastalıkları verim ve kalitede önemli kayıplara neden olan fungal
hastalıklardandır. Bu hastalıkların kimyasal mücadelesi mümkün olsa da, hem
çevre ve insan sağlığı açısından hem de ekonomik ürün elde etmek için dayanıklı
çeşit geliştirmek önemlidir. Bölgede yetiştirilen yeni buğday çeşitleri
genellikle pas hastalıklarına karşı dayanıklı olarak bilinmektedir. Ancak, pas
hastalığı etmenlerindeki ırk değişimleri, dayanıklılığın kırılmasına neden
olmaktadır. 2014 yılında Avrupa’dan geldiği tahmin edilen “Warrior” sarı pas
ırkı Sakarya’da tespit edilmiş ve dayanıklı olarak bilinen birçok çeşidin sarı
pasa dayanıklılığının kırıldığı gözlemlenmiştir. Bu nedenle, Mısır Araştırma
Enstitüsü Müdürlüğü’nce yürütülmekte olan “Güney Marmara Bölgesi Ekmeklik
Buğday Islah Araştırmaları” projesi kapsamında her yıl ekimi yapılan 136
tescilli ekmeklik buğday çeşidi 2014–2015 ve 2015–2016 ürün yıllarında doğal
epidemi koşullarında sarı ve kahverengi pasa karşı test edilmiştir. 2014–2015
yılında sarı pasa karşı 91 çeşit dayanıklı, 25 çeşit hassas olarak bulunmuştur.
Kahverengi pas ise gelişmemiştir. 2015–2016 ürün yılında ise sarı pasa 93,
kahverengi pasa karşı ise 18 çeşit dayanıklı ve orta dayanıklı olarak tespit
edilmiştir. Sarı ve kahverengi pasa karşı dayanıklı ve orta dayanıklı bulunan
bu çeşitler ıslah projesi kapsamında dayanıklı çeşit geliştirme çalışmalarında
ebeveyn olarak kullanılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alex Morgounov A.I., Akin B., Demir L., Keser M., Kokhmetova A., Martynov S., Orhan Ş., Özdemir F., Özseven İ., Sapakhova Z. and Yessimbekova M. 2015. Yield gain due to fungicide application in varieties of winter wheat (Triticum aestivum) resistant and susceptible to leaf rust. Crop & Pasture Science. doi: 10.1071/CP14158
- Arslan Ü., Yağdı K. ve Aydoğan E. 2002. Bursa İli Ekolojik Koşullarında Buğday Kahverengi Pası (Puccinia recondita Roberge ex Desmaz. f.sp. tritici)’na Karşı Bazı Ekmeklik Buğdayların Reaksiyonları ve Verim Kayıplarının Belirlenmesi. Uludağ Üniv. Zir. Fak. Derg., 16: 201-210
- Demir L., Orhan Ş., Özseven İ., Canıgeniş G., Morgounov A., and Akın B. 2014. The Effect of Leaf Rust on Grain Yield and on Yield Traits in Spring Bread Wheat Varieties. International Mesopotamia Agriculture Congress, 22-25 September. Diyarbakır - Turkey
- Hovmøller M.S., Walter S., Bayles R., Hubbard A., Flath K., et al. 2015. Replacement of the European wheat yellow rust population by new races from the centre of diversity in the near‐Himalayan region. Plant Pathology. doi: 10.1111/ppa.12433
- Stubbs R.W., Prescott J.M., Saari E.E., and Dubin H.J. 1986. Cereal Disease Methodology Manual. CIMMYT. Mexico, 46 p
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 26 |
