Erzurum Şartlarında Farklı Tarihlerde Kışlık Ekilen Yem Bezelyesi Çeşitlerinin Verim ve Bazı Özellikleri

Yıl 2018, Cilt: 27 Sayı: 1, 25 - 32, 29.06.2018

Mustafa Tan , Sibel Kadıoğlu

Öz

Yem
bezelyesi (Pisum sativum ssp. arvense L.) Doğu Anadolu Bölgesi
şartlarına uyumu iyi olan değerli bir yem bitkisidir. Bu bitkinin bölgede yerel
çeşitler kullanılarak yazlık olarak tarımı yapılmaktadır. Bunun yerine yem
bezelyesi tarımının ülkemizdeki tescilli çeşitler kullanılarak kışlık olarak
yapılması gerekmektedir. Bu nedenle bu araştırma 5 yem bezelyesi  (Töre, Taşkent, Özkaynak, Ürünlü ve Kirazlı)
çeşidinin Erzurum şartlarında 3 farklı ekim zamanında (25 Eylül,  5 Ekim ve 15 Ekim) verim ve kıştan zarar
görme oranları ile bazı özelliklerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür.
Araştırma 2012-2013 ve 2013-2014 ürün yetiştirme sezonunda şansa bağlı tam
bloklar deneme deseninde bölünmüş parseller düzenlemesine göre 3 tekerrürlü
olarak kurulmuştur. İki yıllık sonuçlara göre çeşitler ve ekim zamanları
incelenen özelliklere önemli etkiler yapmışlardır. Erken yapılan ekimler kıştan
çıkış oranını ve bitki boyunu artırmış, çiçeklenme ve erme süresini uzatmıştır.
En yüksek kuru madde (882.6 kg/da) ve tohum verimi (271.2 kg/da) 25
Eylül tarihinde yapılan ekimlerden elde edilmiştir. Çeşitler arasında kuru
madde veriminde Töre (942.6 kg/da), tohum veriminde ise Özkaynak (297.1 kg/da)
ilk sırayı almışlardır. 

Anahtar Kelimeler

Yem bezelyesi, çeşit, ekim zamanı, verim

Kaynakça

• Açıkgöz, E., Üstün, A., Gül, İ., Anlarsal, A. E., Tekeli, A. S., Nizam, İ., Avcıoğlu, R., Geren, H., Çakmakçı, S., Aydınoğlu, B., Yücel, C., Avcı, M., Acar, Z., Ayan, İ.,
• Uzun, A., Bilgili, U., Sincik M. ve Yavuz, M., 2007. Yem bezelyesi (Pisum sativum L.)’nde genotip x çevre ilişkileri ve kuru madde ile tohum veriminde stabilite analizleri, Türkiye 7.Tarla Bitkileri Kongresi, Erzurum, s. 79-82
• Alan, Ö. ve Geren, H., 2012. Bezelyede (Pisum sativum L.) farklı ekim zamanlarının tane verimi ve diğer bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49:127-134
• Annicchiarico, P. and Iannucii, A., 2007. Winter survival of pea, faba bean and white lupin cultivars in contrasting Italian locations and sowing times, and implications for selection. Journal of Agricultural Science, 145:611–622
• Castillo, A.G., Hampton, J.G. and Coolbear, P., 1994. Effect of sowing date and harvest timing on seed vigour in garden pea (Pisum sativum L.). New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 22: 91-95.
• Geren, H. ve Alan Ö., 2012. Farklı ekim zamanlarının iki bezelye (Pisum sativum L.) çeşidinde ot verimi ve diğer bazı özellikler üzerine etkileri. Anadolu Dergisi, 22(2):37-47
• Kadıoğlu, S., 2011. Fosforlu Gübre ve Fosfor Çözücü Bakteri Uygulamasının İki Farklı Yem Bezelyesi Çeşidinde Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum
• Karaköy, T., Demirbaş, A., Yörük, V., Toklu, F., Bolach, F.S., Ton, A., Anlarsal, A.E. ve Özkan, H., 2016. Sivas ekolojik koşullarında soğuğa dayanıklı bezelye (Pisum sativum ssp. sativum L. ve ssp. arvense L.) genotiplerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-1):171-176
• Kavut, Y.T., Çelen, A. E., Çıbık, Ş.E. ve Urtekin, M. A., 2016. Ege Bölgesi koşullarında farklı sıra arası mesafelerinde yetiştirilen bazı yem bezelyesi (Pisum arvense L.) çeşitlerinin verim ve diğer bazı özellikleri üzerine bir araştırma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-2):225-229
• Murray, G.A., Eser, D., Gusta, L.V. and Eteve, G., 1988. Winterhardiness in pea, lentil, faba bean and chickpea. Cool Season Food Legumes, 5: 831-843 Murray, G.A., Swensen, J.B. and Auld, D.L., 1984. Influence of seed size and planting date on the performance of Austrian winter field. Agronomy Journal, 76: 595-598.
• Özköse, A., 2017. Farklı Ekim Derinliklerinin Yem Bezelyesinin Verim ve Bazı Verim Özellikleri Üzerine Etkileri. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (Yayında)
• Perry, M.W., 1975. Field environment studies on lupins. 2. The effects of time of planting on dry matter partition and yield components of Lupinus angustifolius L. Australian Journal of Agricultural Research, 26(5): 809-818
• Tan, M. ve Serin, Y., 2013. Baklagil Yem Bitkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Yayınları No: 190, Erzurum, 222 s
• Tan, M., 1997. Erzurum şartlarında bazı burçak hatlarının kışlık yetiştirilebilme imkanlarının araştırılması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Yayınlanmamış Bir Araştırma, Erzurum
• Tan, M., Koç, A. and Dumlu Gul, Z., 2012. Morphological characteristics and seed yield of East Anatolian local forage pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) ecotypes. Turkish Journal of Field Crops. 17(1):24-30
• Tan, M., Koç, A., Dumlu Gül, Z., Elkoca, E. and Gül, I., 2013. Determination of dry matter yield and yield component of local forage pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) ecotypes. Tarım Bilimleri Dergisi, 19:289-296
• Tekeli, A.S. and Ateş, E., 2003. Yield and its components in field pea (Pisum arvense L.) lines. Journal of Central European Agriculture, 4(4): 312-318 Uzun A., Bilgili, U., Sincik, M., Filya I. and Acikgoz, E., 2005. Yield and quality of forage type pea lines of contrasting leaf types. European Journal and Agronomy, 22:85-94
• Uzun, A., Gün, H. ve Açıkgöz, E., 2012. Farklı gelişme dönemlerinde biçilen bazı yem bezelyesi (Pisum sativum L.) çeşitlerinin ot, tohum ve ham protein verimlerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26 (1):27-38