Kuraklığın Buğdayın Kök Ağırlığına Etkisi ve Kökün Bazı Fizyolojik Parametrelerle İlişkisi

Yıl 2018, Cilt: 27 Sayı: 1, 14 - 24, 29.06.2018

İrfan Öztürk Kayıhan Z. Korkut

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.436647

Cited By: 2

Öz

Ekmeklik buğdayda kuraklık stresi koşullarında çevresel
ve genetik faktörlere göre değişiklikler gözlenebilen kök yapısı önemli faktör
olarak değerlendirilmektedir. Araştırmada bazı ekmeklik buğday genotiplerinin farklı
kuraklık seviyelerindeki kök ağırlıkları ile kök ağırlığının bazı fizyolojik karakterlere
olan etkileri incelenmiştir. Araştırma, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü
deneme alanında 2008-2009 ve 2009-2010 yıllarında yapılmıştır ve 15 genotip kullanılarak;
tesadüf blokları bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür.
Ana parsellerde beş farklı kuraklık uygulamaları, alt parsellerde genotipler
yer almıştır. Araştırmada sapa kalkma döneminden fizyolojik olum dönemine kadar
farklı seviyede kuraklık uygulanmıştır. Araştırmada kuraklık stresi uygulaması
genotiplerde kök ağırlığını azaltmıştır. Genotiplerde en fazla kök ağırlığı
Bereket çeşidinde (3.618 g) tespit edilmiştir. Kuraklık stresi bitkilerde kök
ağırlığını farklı oranlarda etkilemiş olup, en düşük kök ağırlığı (2.815 g) tam
kuraklık uygulanan parselde ölçülürken, en fazla kök ağırlığı kuraklık stresi
uygulanmayan koşullarda belirlenmiştir. Araştırmada genotiplerde kök
ağırlığının artışı başaklanma öncesi ve tane dolum döneminde bayrak
yapraklarındaki klorofil kapsamını önemli ölçüde artırmıştır. Kök miktarı bütün
kuraklık uygulamalarında bitki örtüsü sıcaklığını düşürmüştür. Bitkide kök
miktarının genotiplerde başaklanma, olgunlaşma gün sayıları ve tane dolum
süresini artırdığı belirlenmiştir. Kök ağırlığı artışında stoma eni ve boyunda
artış olurken, stoma sayısında azalma olmuştur. Kök ağırlığına genotip ve çevre
faktörleri etkili olurken yapraklarda klorofil kapsamında artış kanopi
sıcaklığında azalma olmuştur.    

Anahtar Kelimeler

Ekmeklik buğday, çeşit, kuraklık, kök ağırlığı

Kaynakça

• Adda A., Sahnoune M., Kaid-Harch M. and Othmane Merah O., (2005). Impact of water deficit intensity on durum wheat seminal roots. Plant Biology and Pathology. C. R. Biologies 328, France.
• Amani I., Fischer R.A. and Reynolds M.P., (1996) Evaluation of canopy temperature as a screening tool for heat tolerance in spring wheat. Journal of Agronomy and Crop Science 176, 119–129.
• Ayeneh A., van Ginkel M., Reynolds M.P. and Ammar K., (2002). Comparison of leaf, spike, peduncle and canopy temperature depression in wheat under heat stress. Field Crops Research 79 (2-3), 173–184.
• Babar M.A., Reynolds M.P., van Ginkel M., Klatt A.R., Raun W.R. and Stone M.L., (2006). Spectral reflectance to estimate genetic variation for in-season biomass, leaf chlorophyll and canopy temperature in wheat. Crop Science 46, 1046–1057.
• Blum, A. (2009). Effective use of water (EUW) and not water-use efficiency (WUE) is the target of crop yield improvement under drought stress. Field Crops Research, 112(2-3), 119-123.
• Dakheel A. and Makdis F., (1991). The Role of Glaucousness as a Selection Criterion for Drought Tolerance in Durum Wheat. Cereal Improvement Program. Annual Report, 120-121. ICARDA, Aleppo.
• Dencic S., Kastori R., Kobiljski B. and Duggan B., (2000). Evaluation of grain yield and its components in wheat cultivars and landraces under near optimal and drought conditions. Euphytica 113, 43-52.
• Dhanda S.S., Sethi G.S. and Behl R.K., (2004). Indices of drought tolerance in wheat genotypes at early stages of plant growth. Journal of Agronomy crop Sci., 190(1)6-12.
• Elizabeth A.A. and Alistair R., (2007). The response of photosynthesis and stomatal conductance to rising (CO): mechanisms and environmental interactions. Plant Cell and Environ. 30, 258-270.
• Fischer R.A., (2007). Understanding the physiological basis of yield potential in wheat. Journal of Agricultural Science 145, 99–113.
• Fischer, R. A. (2001). Selection Traits for Improving Yield Potantial. Application of Physiology in Wheat Breeding. Eds.: Reynolds. Chapter-13, 148-159.
• Gomez K.A. and A.A. Gomez., (1984). Statistical Procedures for Agricultural Research. 2nd Ed. John Willey and Sons, Inc. New York. 641.
• Gregory P.J., Bengough A.G., Grinev D., Schmidt S., Thomas W.T.B., Wojciechowski T. and Young I.M., (2009). Root phenomics of crops: opportuniti es and challenges. Functional Plant Biology 36, 922–929.
• Hamblin A., Tennant D. and Perry M.W., (1990). The cost of stress–Dry matt er parti ti oning changes with seasonal supply of water and nitrogen to dryland wheat. Plant and Soil 122, 47–58.
• Heichel G.H., (1971). Genetic control of epidermal cell and stomatal frequency in maize. Crop Science, 11, 830-832
• Hoad S. P., Russel G., Kettlewell P. S. and Belshaw M., (2004). Root system management in winter wheat: practices to increase water and nitrogen use. HGCA Project Report No, 351.
• Jianwu T., Paul V.B., Brent E.E., Ankur R.D. and Kenneth J.D., (2006). Sap flux-upscaled canopy transpiration, stomatal conductance and water use efficiency in an old growth forest the Great Lakes region of the United States. Journal of Geophysical Research, 111.
• Kalaycı M., Özbek V., Çekiç C., Ekiz H., Keser M. and Altay F., (1998). Orta Anadolu Koşullarında Kurağa Dayanıklı Buğday Genotiplerinin Belirlenmesi ve Morfolojik ve Fizyolojik Parametrelerin Geliştirilmesi. TÜBİTAK Araştırma Projesi Kesin Raporu. Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Eskişehir.
• Kalaycı M., (2005). Örneklerle Jump Kullanımı ve Tarımsal Araştırma için Varyans Analiz Modelleri. Anadolu Tarımsal Araştırma Enst. Müd. Yayınları, Yayın No: 21, Eskişehir.
• Kinyua M.G., Njoka E.M., Gesimba R.M. and Birech R.J., (2006). Selection of drought tolerant bread wheat genotypes using root characteristics at seedling stage. International Journal of Agriculture and Rural Development. School of Agriculture and Agricultural Technology, Federal University of Technology.
• Öztürk İ., Kahraman T., Avcı R., Girgin V.Ç., Aşkın O.O., Aşkın B., Tuna B. and Tülek A., (2016). Effect of Rainfall and Humidity During Shooting and Grain Filling Period on Yield and Quality in Bread Wheat. VII International Scientific Agriculture Symposium “Agrosym 2016” , Book of Proceeding, 1392-1400. Johorina, Bosnia and Herzegovina.
• Passioura J.B., (1983). Root and drought resistance. Agricultural Water Management. 7, 265-280.
• Reynolds M. P., Delgado B. M. I. (2000). Gutierre Rodriguez M., Larque-Saavedra A. Photosynthesis of wheat in a warm, irrigated environment. I. Genetic diversity and crop productivity. Field Crops Research. vol. 66, p. 37–50.
• Siddique K.H.M., Belford R.K. and Tennant D., (1990). Root-shoot rati os of old and modern, tall and semidwarf wheats in a mediterranean environment. Plant and Soil 121, 89–98.
• Van Noordwijk M., (1983). Functional interpretation for root densities in the field for nutrient and water uptake. Root Ecology and its Practical Application, International Symposium Gumpenstein, 207-226.
• Zadoks J.C., Chang T.T. and Konzak C.F., (1974). A decimal code for growth stages of cereals. Weed Res. 14, 415-421.