Etik İlkeler ve Yayın Politikası

TARE, editörler, hakemler, yazarlar, yayıncılar ve okuyucular için en yüksek yayın etiği standartlarına sadık kalma ilkesini benimsemiştir. TARE yayın ilkeleri, Yayın Etiği Komitesi (COPE – Committee on Publication Ethics) uluslararası standartlarına uygun olarak belirlenmiştir. TARE’ye gönderilen makaleler derginin amaç ve kapsamına uygun olmalıdır.

Hakem Değerlendirmesi – Etik Kurallar ve Yönerge

TARE, yayınlarının uluslararası akademik çalışmalarda beklenen akademik bütünlük ilkesine uygunluğunu sağlamak için hakem değerlendirme sürecini uygular. Yayın Etiği Komitesi (COPE) yönergelerinden uyarlanan aşağıdaki yönerge metni, hakem değerlendirmesi sorumluluğunu üstlenen uzmanlar için bir kılavuz olması amacıyla hazırlanmıştır. Uluslararası Yayın Etiği Komitesi hakem değerlendirme sürecini şu şekilde tanımlar:

Bu yönergenin amaçları çerçevesinde ‘Hakem Değerlendirmesi’ dergilere gönderilen makalelerin konunun uzmanları tarafından incelemesi sürecini ifade eder, ancak diğer yayın mecraları için yapılan incelemeleri de içerebilir ve yayın öncesi veya sonrasında kamuya açık yorum ve değerlendirme sürecini de kapsayabilir. Ön baskı metinleri, araştırma bursu başvuruları, kitaplar, konferans yayınları, resmi raporlar (tescilli protokoller) veya sayısal veriler gibi farklı tür metinlerin değerlendirmeleri de temelde aynı etik ilkelere dayanmakla beraber inceleme süreci kaynak metinlerin ve talep edilen incelemenin türüne bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Ayrıca, hakem değerlendirme modeli de sürecin unsurlarını etkileyecektir. (Kaynak: https://publicationethics.org/guidance/Guidelines)

​Hakem Değerlendirmesi Modeli

İntihal
Dergiye gönderilen her makale, öncelikle editör ekibi tarafından incelenerek TARE Dergi Makale Gönderimi yönergesine uygunluğu değerlendirilir. Yazarlar, dergiye gönderdikleri makalenin başka bir yayın organında yayınlanmadığını veya değerlendirme altında olmadığını makale gönderim esnasında beyan eder. Makaleler, dijital intihal tespit yazılımına (IThenticate) yüklenerek intihal kontrolünden geçirilir ve intihal raporu oluşturulur. Gönderilen makale metninin benzerlik raporu oranının %20’den düşük olması gerekmektedir. Benzerlik oranı %20’den yüksek olan makaleler ya reddedilir ya da benzerlik raporunun niteliğine bağlı olarak daha titiz bir inceleme sürecine tabi tutulur. Bu süreçte editörler, makalelerin belirli bölümlerinde değişiklikler yapılması için yazarlarla iletişime geçebilir.

Değerlendirme Süreci
Editörlerin denetiminden geçen makaleler için çift yönlü kör/anonim hakem değerlendirmesi süreci başlatılır. Her makale, ilgili konularda çalışan, birbirinden bağımsız en az iki uzmana kör/anonim hakem değerlendirmesi yapmaları için gönderilir. Bir makalenin yayına kabul edilebilmesi için yayınlanmaya uygunluğunun en az iki hakem tarafından onaylanması gerekir. Hakemler, makale hakkındaki gözlemlerini açıkladıkları ve makalenin yayına kabul edilip edilmemesine dair görüşlerini beyan ettikleri hakem değerlendirme formunu doldururlar. Görüşlerin çeliştiği durumlarda makale için üçüncü bir hakem atanabilir.

Hakemler için Etik İlkeler

Mesleki Sorumluluk
TARE, dergiye makale gönderiminde bulunan yazarları akademik ve bilimsel camianın profesyonel birer üyesi olarak hakem değerlendirmesi sürecine katkıda bulunmaya teşvik eder. TARE editörleri, gönderilen makalelerin içerik ve kapsamına uygun ve mümkün olan en iyi değerlendirmeleri üstelenebilecek hakemleri atamakla sorumludur. Hakemlik görevini üstlenmeyi kabul eden kişilerin, doğrulanabilir iletişim bilgileri de dahil olmak üzere kimlikleri, kurumsal bağlantıları ve bilimsel uzmanlıkları hakkında TARE editörlerine doğru bilgiler sağlamaları beklenir. Potansiyel hakemler, TARE’ye kendi kimliklerine dair yanlış bilgi sunmalarının veya kendilerini başka bir kimlikle tanıtmalarının TARE ilkelerini ihlal eden, önemli ölçüde etik dışı bir davranış olarak kabul edildiğini bilmelidir. TARE hakemlere, akademik ve bilimsel uzmanlıkları makalenin konusu ve kapsamıyla tarafsız bir rapor sunabilecekleri ölçüde örtüştüğü takdirde hakemlik görevini üstlenmelerini önerir. Hakemlerin makalenin konusu ile uzmanlıkları arasında uyumsuzluk tespit ettikleri durumlarda, inceleme sürecine başlamadan önce bu gerçeği TARE editörlerine iletmeleri tavsiye edilir.

Çıkar ve Görüş Çelişkileri
Hakemler, değerlendirme sürecini etkileyebilecek herhangi bir çıkar, görüş veya rekabet çatışması mevcutsa bu durumu TARE’ye beyan etmekle yükümlüdür. Hakemlerin kişisel, finansal, entelektüel, mesleki, siyasi veya dini nitelikte olabilecek çelişme ve çatışmaların bulunup bulunmadığından tam olarak emin olmadığı durumlarda, TARE editörlerinden tavsiye istemeleri beklenir. Ayrıca, hakem olarak belirlenen kişilerin, kendilerinin farklı dergilerde yayınlanmak üzere yayına hazırlamakta oldukları çalışmalarıyla konuları örtüşen makalelere kendi çalışmalarına katkıda bulunması amacıyla hakemlik yapmalarına izin verilmez.

Zamanlılık
TARE editörleri tarafından değerlendirme yapmaları talebiyle iletişime geçilen hakem adaylarının editörlere belirtilen zamana riayet ederek yanıt vermeleri rica olunur. Hakemlik görevini, lütfen, ancak karşılıklı olarak mutabık kalınacak bir zaman çerçevesi içinde bir rapor hazırlamaya müsaitseniz kabul edin. Hakemlik yapan kişilerin çalışma programlarında değerlendirmeyi tamamlamalarını engelleyecek biçimde bir durum değişikliği ortaya çıkarsa, en kısa sürede TARE editörlerine bilgi vermeleri beklenmektedir. TARE tarafından hakemlik talebinde bulunulan kişilerin değerlendirmeyi kabul etmedikleri takdirde, herhangi bir kişisel etki olmaksızın uzmanlıklarına dayalı olarak değerlendirmede bulunabilecek hakemler önermeleri takdir edilecektir.

​Hakem Değerlendirme Süreci

İlk Adımlar: Bir rapora başlamadan önce, hakemlerden, ek veri dosyaları ve dergi ilkelerini belirleyen belgeler de dahil olmak üzere gönderilen tüm materyalleri dikkatlice okumaları istenir. Anlaşılmayan hususların veya soruların olduğu durumlarda TARE editörlerine bilgi veriniz ve makalenin yazarlarıyla doğrudan iletişime geçmeyiniz. Ayrıca, hakemlerin incelemelerine başlamadan önce TARE editörüne incelemelerinin kapsamını açıklamaları istenmektedir.

Gizlilik: Hakemlerden, hakem değerlendirme sürecinin gizliliğine saygı göstermeleri ve değerlendirme sürecinin bir parçası olarak edindikleri bilgileri kendi lehlerine veya başkalarının aleyhine kullanmamaları beklenir. Derginin bilgisi olmadan hakem ve editörler dışında danışman veya asistan gibi üçüncü şahısların değerlendirme sürecine katılımına izin verilmez. TARE’den izin alınarak ve TARE’nin onayıyla değerlendirme sürecine başka kişilerin dahil olduğu durumlarda, bu kişilerin adları hem derginin resmi kayıtlarında yer alması hem de katkıda bulunan kişilerin emeğinin tanınması için dergi editörlerine iletilmelidir.

Taraflılık ve Çıkar Çelişmeleri: Hakemlerin, değerlendirdikleri makalenin yazarlarının milli, siyasi, dini inançlar, cinsiyet veya diğer kimlik özelliklerine dayalı ve ayrıca ticari çıkarlara veya makalenin ve çalışmanın kökenlerine bağlı herhangi bir önyargıdan kaçınmaları beklenir. Hakemlerin tarafsız bir değerlendirme yapmasını engelleyebilecek herhangi bir neden fark etmeleri halinde, TARE editörleri ile iletişime geçmeleri tavsiye edilir. Değerlendirme sürecinin sona erdirilmesi durumunda hakemlerin TARE editörlerinden haber beklerken inceleme sürecini durdurmaları ve makale metnine ve ilgili dokümanlara bakmaktan kaçınmaları istenir. Hakemler inceleme sürecine başladıktan sonra sağlıklı değerlendirme yapacak derecede uzmanlığa sahip olmadıklarına karar kıldıkları takdirde TARE editörleri ile iletişime geçmeleridirler. Ayrıca çift yönlü kör/anonim değerlendirme sürecinde kendilerine anonim olarak gönderilen makalelerin yazarlarının kimliğini belirledikleri takdirde hakemlerden TARE editörlerini bilgilendirmeleri istenir.

Etik İhlal Şüphesi: Hakemler şüphelendikleri herhangi bir etik davranış ihlali durumunu TARE editörlerine bildirmelidir. Bu ihlaller, gönderilen çalışmanın yazımı ve araştırılması sürecindeki suistimalleri, gönderilen makale ile diğer yayınlanmış metinler veya yazar tarafından başka bir dergiye gönderilmiş çalışmalar arasındaki önemli benzerlikleri içerebilir, ancak bunlarla sınırlı değildir. Hakemlere ayrıca değerlendirdikleri çalışmalarda karşılaştıkları ihlalleri veya şüpheleri bireysel olarak takip etmemeleri ve TARE editörleri ile iletişime geçtikten sonra konuyu gizli tutmaları tavsiye edilir.

Hakem Değerlendirme Raporu: Hakemler, raporlarını TARE tarafından sağlanan makale değerlendirme formunu takip ederek ve bu belgede belirtilen ilkelere uygun olarak hazırlamalı, gerek duydukları takdirde değerlendirme konusunda daha ayrıntılı bilgi almak için TARE editörleri ile iletişime geçmelidirler.

​Yazarın Sorumlulukları

Dergiye makale gönderen yazarlar gönderdikleri makalenin özgün bir metin olduğunu, başka bir mecrada yayınlanmamış olduğunu veya başka bir yayın organı için hakem değerlendirmesine gönderilmemiş olduğunu makale gönderimi esnasında beyan eder. Makalelerinin bilimsel ve etik kurallara ve standartlara uygun biçimde hazırlanmış olduğunu temin etmek yazarların sorumluluğudur. Yazarlar, makale için kullandıkları her türlü malzeme için telif hakkı yasalarına ve düzenlemelerine uymaktan sorumludur. Fotoğraflar, çizimler ve kapsamlı alıntılar gibi telif hakkına tabi malzemelerin çoğaltılması ve yeniden kullanılması için gerekli izinler ve onaylar yazarlar tarafından alınmalıdır.

Yazar(lar)a ait olmayan her türlü katkı veya kelimeler için gerekli atıflar yapılmalıdır. Çok yazarlı makalelerde, adı geçen tüm yazarların makaleye doğrudan bilimsel veya akademik katkı sağlamış olmaları gerekmektedir. Yazarlar arasında yer alacak derecede kapsamlı olmayan katkılarda bulunmuş kişilerin adları makalenin teşekkür bölümünde belirtilmelidir.

Tüm yazarlar, gönderdikleri makale kapsamındaki bilimsel araştırmanın sonuçlarını etkileme olasılığı bulunan herhangi bir çıkar çelişkisi durumunu editörlere açıklamalıdır. Yayınlanan makalelerinde önemli bir hata veya yanlışlık fark etmeleri durumunda editörlerle iş birliği yapmak ve onları bilgilendirmek, hatalarını düzeltmek veya makalelerini geri çekmek yazarların sorumluluğundadır.

​Arşiv

Tüm TARE ciltleri, Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü arşivlerinde dijital formatta saklanmaktadır.

​Ücretlendirme ve Açık Erişim Politikası

Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü Dergisi açık erişim politikasını benimser. Okurlar dergide yayınlanan bütün makaleleri herhangi bir ücret ödemeden indirip okuyabilir ve başkalarıyla paylaşabilirler. TARE, makalelerin yayınlanması için yazarlardan herhangi bir ücret talep etmez.