GIDA GÜVENCESİ VE GIDA GÜVENLİĞİ: KAVRAMSAL ÇERÇEVE, GELİŞMELER VE TÜRKİYE

Yıl 2015, Cilt: 21 Sayı: 1 ve 2, 39 - 48, 01.12.2015

Gökçe Koç Ayşe Uzmay

Öz

İnsanın en temel ihtiyacı olan beslenmenin sağlanabilmesi için tarımsal üretim ve gıdalar stratejik önem taşımaktadır. Gıda arzının yeterli düzeyde sağlanabilmesi, güvenli gıdalar üretilmesi, üretilen gıdanın eşit bir şekilde paylaşılabilmesi gibi birçok faktör gıda güvencesi ve güvenliği ile ilgilidir. Bu çalışmanın amaçları üç grup altında toplanmaktadır. Bunlardan ilki gıda güvencesi ve gıda güvenliği kavramlarının tarihsel perspektifte açıklanması, ikincisi dünyada gıda güvencesi ve gıda güvenliğinin sağlanamamasının nedenlerinin global ve ülkelerin gelişme düzeyleri itibariyle incelenmesi ve bölgelerarası açıdan son gelişmelerin ortaya konmasıdır. Son olarak da Türkiye açısından konunun genel olarak değerlendirilip, sorunlara yönelik, çözüm önerilerinde bulunulmasıdır. Bu kapsamda, global düzeyde gıda güvencesinde ve güvenliğinde gerek kavramsal olarak, gerek politikalar ve uygulama düzeyinde bir takım olumlu gelişmeler dikkati çekerken, gıda güvencesizliği ve güvenilirsizliğinin nedenlerinin ve etkilerinin bölgelerarası ve ülkelerin gelişmişlik düzeylerinde farklı olduğu ortaya konmaktadır. Türkiye’de ise gıda güvenliği açısından mevzuatta ve gündemde bir takım gelişmeler yaşanmaktadır ancak uygulama yönünde bazı sorunlar mevcuttur. Gıda güvencesi ve gıda güvenliğinde olumlu gelişmeler sağlanabilinmesi için, makroekonomi ve sosyal politikalar ile uyumlu sonuç odaklı tarım politikası amaç ve araçlarına ihtiyaç duyulmaktadır

Anahtar Kelimeler

gıda güvenliği, gıda güvencesi, tarım politikaları, Türkiye

Food Security and Food Safety: Conceptual Framework, Developments and Turkey

Öz

Agricultural production and foods are of strategic importance in order to achieve nourishment as the most basic need of human. Several factors such as the provision of food supply at an adequate level and sharing of the produced food equally are related with food safety and security. The objectives of the present study are gathered under three groups. While firstly it is aimed to explain the concepts of food safety and food security within the historical perspective, secondly it is planned to examine the reasons why food safety and food security could not be achieved in the world -in both global terms and in view of countries’ respective development levels- and to set forth the latest developments in regional terms. Finally, it is aimed to make a general review of the topic in terms of Turkey and to propose solutions to the problems. In this context, while some positive developments in global food safety and security are observed -both in terms of concept and policies and applications-, it is set forth that the reasons and effects of the failure in achieving food safety and reliability vary according to the different development levels of regions and countries. In Turkey, on the other hand, it is pointed out that while some developments concerning food safety are experienced in terms of legislation, there are still problems in food safety practice; and improvements in food security, which also involves food safety, can only be achieved through the purposes and tools of agricultural policies that also need to be in harmony with macroeconomic and social policies

Anahtar Kelimeler

food safety, food security, agricultural policy, Turkey

Kaynakça

• Abruzzase L., 2014. Global Food Security. Rabat http://www.imf.org/external/np/seminars/eng/2014/food/ pdf/Abruzzese.pdf [Erişim: 25 Ağustos 2015]
• Avrupa Birliği Bakanlığı, 2007. Tarama Raporu Türkiye 12. Fasıl- Gıda Güvenliği, Hayvan Ve Bitki Sağlığı Politikası. files/tarama/screening_files/12/ch_12_tarama_sonu_rapo ru_tr.pdf [Erişim: 25 Temmuz 2015]
• http://www.abgs.gov.tr/
• BBL (German Federation for Food Law and Food Science), 2015. http://www.bll.de/en/home [Erişim : 19 Ağustos 2015]
• Buzbaş N., 2010. Türkiye ve AB’de Gıda Güvenliği: Ortaklığın Sinerjisi. 28.Türkiye-AB Karma İstişare Komitesi http://www.tobb.org.tr/AvrupaBirligiDairesi/Dokumanla r/Faaliyetler/kik/(13)%20synergy-food-safety- cooperation-tr.pdf, [Erişim: 28 Temmuz 2015] s.17
• CSFS (Centre for Studies in Food Security), 2015. The Five A's of Food Security. Ryerson Üniversitesi, Toronto http://www.ryerson.ca/foodsecurity/our-approach.html, [Erişim: 15 Temmuz 2015]
• Çeltek E.G., 2004. Avrupa Birliği'nde Gıda Güvenliği. Gıda Mühendisliği Dergisi. 18: 17-24.
• Demirbaş N., Çukur F., Tosun D., Gölge E., 2007. Süt Sektöründe Gıda Güvenliğinin Sağlanmasında Süt Toplama Merkezlerinin Rolü ve Sektörün Gelişme Potansiyeli Üzerine Etkileri: İzmir İli Örneği. İzmir Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 160
• Demirözü B., 2011. Yükselen Gıda Fiyatları Baskısındaki Gıda Güvencesi Ve Gıda Güvenliği. Dünya Gıda Dergisi, yazar.php?id=17&nid=2749 [Erişim: 15 Ağustos 2015]
• http://www.dunyagida.com.tr/
• EIU (Economist Intelligence Unit), 2015. Global Food Security Index 2015. p:52.
• Eraktan G., Yelen B., 2012. Üretici, Tüketici ve Yoksulluk Olgusu Yönünden Türkiye’de Gıda Güvencesi. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Konya, s.121-128.
• Erbaş M., Arslan S., 2015. Açlığın Önlenmesi ve Gıda Güvencesinin Sağlanması. Gıda Mühendisliği Dergisi. 36: 50-59.
• Erden C., 2012. Türkiye’de Gıda Güvenliğinde Karşılaşılan Sorunlar Ve Gıda Güvenliğinin Benimsenmesinde Eğitim Yöntemlerinin Uygulanabilirliği, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, s. 81.
• Eştürk Ö., 2013. Türkiye’de Gıda Güvencesi Sorunu Ve Hanehalkı Gıda Güvencesi Ölçümü: Adana İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, s. 211.
• Eştürk Ö., Ören M.N., 2014. Türkiye’de Tarım Politikaları ve Gıda Güvencesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24(2): 193- 200.
• Europian Union (EU), 2014. Food Safety. p.16. Luxembourg http://europa.eu/pol/pdf/ [Erişim: 30 Temmuz 2015]
• flipbook/en/food_en.pdf,
• FAO, 1983. World Food Security: a Reappraisal of the Concepts and Approaches. Director General’s Report. Rome
• FAO, 2003a. Trade Reforms and Food Security. p.296. Rome http://www.fao.org/ docrep/005/y4671e/y4671e00.htm, [Erişim: 30 Temmuz 2015]
• FAO, 2003b. Assuring Food Safety and Quality. p.76. Rome http://www.fao.org/ docrep/006/y8705e/y8705e00.htm, [Erişim: 30 Temmuz 2015]
• FAO, 2011a. Global Food Losses And Food Waste. p.30. Rome docrep/014/mb060e/mb060e.pdf [Erişim: 30 Temmuz 2015] http://www.fao.org/
• FAO, 2011b. The State of Food in Security in the World. p.53. Rome http://www.fao.org/docrep/014/i2330e/i2330e00.htm, [Erişim: 30 Temmuz 2015]
• FAO, 2014. The State of Food in Security in the World. p.55. Rome [Erişim: 30 Temmuz 2015]
• FAO, 2015a. The State of Food Insecurity in the World. p.58. Rome http://www.fao.org/ 3/a-i4646e.pdf, [Erişim: 30 Temmuz 2015]
• FAO, 2015b. Regional Overview of Food Insecurity - Near East and North Africa: Strengthening Regional Collaboration to Build Resilience for Food Security and Nutrition. Cairo, p.20. Egypt. http://www.fao.org/3/a- i4644e.pdf, [Erişim: 30 Temmuz 2015]
• FAO, 2015c. Regional Overview of Food Insecurity Africa: African Food Insecurity Prospects Brighter Than Ever. p.23. Accra http://www.fao.org/3/a-i4635e.pdf, [Erişim: 30 Temmuz 2015]
• FAO, 2015d. Regional Overview of Food Insecurity Asia and the Pacific: Towards a Food Secure Asia and the Pacific. p.38. Bangkok http://www.fao.org/3/a-i4624e.pdf, [Erişim: 30 Temmuz 2015]
• FAO, 2015e. Regional Overview of Food Insecurity Europe and Central Asia: Focus on Healthy and Balanced Nutrition. [Erişim: 30 Temmuz 2015]
• G-20, 2015. Turkish G20 Presidency Priorities For 2015. https://g20.org/, [Erişim: 29 Ağustos 2015]
• GTHB (Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı), 2013. Stratejik Plan 2013-2017. s. 133. Ankara.
• IFPRI (International Food Policy Research Institute), 2003. Food Safety In Food Security And Food Trade. http://ebrary.ifpri.org/cdm/ref/collection/ p15738coll2/id/95132, [Erişim: 8 Ağustos 2015]
• Kalkınma Bakanlığı, 2014a. Gıda Ürünleri ve Güvenilirliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu. s. 102. Ankara.
• Kalkınma Bakanlığı, 2014b. Tarımsal Yapıda Etkinlik ve Gıda Güvenliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu. s.96. Ankara.
• Kıymaz T., Şahinöz A., 2010. Dünya Ve Türkiye–Gıda Güvencesi Durumu. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 21(76): 1-30.
• Koç M., 2013. Küresel Gıda Düzeni: Kriz Derinleşirken. Nota Bene Yayınları, s.272. Ankara.
• Kraychev S, 2010. Karadeniz Ekonomik İşbirliğiye Devletlerinde www.pabsec.org/pabsec/aksisnet/file/09-GA35-EC34- REP-10-tr.docx [Erişim: 27 Ağustos 2015] Bulgaristan
• Leisinger K. M., 2000. Population Growth, Food Security and Civil Society: The Hunger Problem Can Be Solved. Development and Cooperation, 1: 8−12.
• Talas M., 2010. Küreselleşme Sürecinde Türkiye de Tarım ve Gıda Güvenliği. Eko 2010 Ekoloji Sempozyumu, Aksaray Üniversitesi, s.19-23.
• Tayar M., 2014. Güvenli Gıda Gereksinimi, Dünya Gıda Dergisi. http://www.dunyagida.com.tr/haber.php?nid=3767, [Erişim: 17 Ağustos 2015] 2014-09
• Türk Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu, (TGDF), 2011. Çiftlikten Çatala Gıda Güvenliği. s.70. TGDF Yayınları, Ankara.
• The World Bank, 2015. Poverty and Equity Data. http://povertydata.worldbank.org/poverty/home/, [Erişim: 22 Temmuz 2015]
• United Nations, (UN) 1975. Report of the World Food Conference. http://www.fao.org/docrep/meeting/007/F5340E/F5340E 03.html, [Erişim: 30 Temmuz 2015] New York
• UN Refugee Agency (UNHCR), 2014. 2015 Syria Response Credit: Mohammed Masalmeh Plan And 2015-2016 Regional Refugee And Resilience Plan. Berlin.
• World Food Programme (WFP), 2015a. WFP Warns Of Food Crisis in Yemen Amid Challenges in Reaching People And http://www.wfp.org/news/news-release/wfp-head-warns- growing-food-crisis-yemen-amid-challenges-reaching- people-and-short, [Erişim: 17 Ağustos 2015] Funding.
• World Food Programme (WFP), 2015b. Food Security. http://www.wfp.org/food-security, [Erişim: 2 Eylül 2015]
• Sorumlu Yazar: Gökçe KOÇ [e-mail]
• Geliş Tarihi : 14/09/2015
• Kabul Tarihi : 30/10/2015