KOOPERATİFLER ARACILIĞIYLA HAYVAN DAĞITIMI KAPSAMINDA DESTEKLENEN SÜT SIĞIRCILIĞI İŞLETMELERİNDE PAZARA KATILIM DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN (ÜRETİCİYE VE İŞLETMEYE AİT) ANALİZİ: ADANA İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2012, Cilt: 18 Sayı: 1 ve 2, 13 - 22, 01.06.2012

Seval Mutlu Çamoğlu Hilal Yılmaz Aykut Gül Murat Görgülü

Öz

Pazara katılımın sağlanması, küçük ölçekli süt üreticilerinin daha yüksek gelir ve refah düzeyine ulaşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Aynı zamanda bu yoksulluğun azaltılmasında etkili bir unsur olmaktadır. Hayvancılık sektörünün düzenli bir gelire ve daha ticari odaklı bir üretim yapısına ulaşması için kırsal alanda uygulanan destekleme politikalarının etkilerinin ölçülmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, 2000'li yılların başından bu yana kooperatifler aracılığıyla hayvan dağıtımı şeklinde uygulanan süt sığırcılığı destekleme politikasının üreticinin pazara katılımı açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Pazara katılımın belirleyici faktörlerinin ve etkilerinin belirlenmesinde Ordered Probit modelinden yararlanılmıştır. Analiz sonucunda; hanedeki birey sayısındaki artışın, süt sığırcılığı projesine üreticinin katılımının eski olmasının, merada otlatma yapılmasının, değişen masraflardaki artışın ve hayvan sayısının azalmasının pazara katılımı ve satışları sınırlayan temel faktörler olduğu saptanmıştır. Diğer taraftan işletmede süt üretim miktarındaki artışın, süt satış fiyatlarının yükselmesinin, yem masraf kalemlerindeki artışın pazara katılım düzeyini pozitif yönde etkilediği ortaya konulmuştur. Genel olarak, yüksek verimlilik ve sermaye varlığının, yoksul küçük üreticilerin pazara katılımlarını teşvik eden temel dinamikler olduğu görünmektedir

Anahtar Kelimeler

Ordered Probit, Pazara Katılım, Süt Sığırcılığı

The Analysis of Effects of Supports through Cooperatives to Livestock Farms on the Market Participation of Producers: Case of Adana Province

Öz

The provision of market participation plays an essential role in assuring better income and welfare levels for smallholder dairy producers. At the same time, it contributes to poverty alleviation. In order to achieve a regular income and a more trade-oriented production pattern in livestock sector, it is necessary to measure the effects of support policies in rural areas. The goal of this study is to evaluate the dairy support policy through animal distribution by cooperatives since the early 2000s in terms of market participation of producer. The Ordered Probit model was applied to estimate the effects of the significant factors of market participation. As a result of the analysis, the increase in the number of the household size, the dairy producers who participated in the beginning of the dairy farming project, pasture grazing, the increase in the variable cost and the decrease in the number of animals are found to the main factors limiting participation and sales in dairy markets. On the other hand, the increase in the quantity of milk production in the farm, raising price of milk, increase in feed expense items have positive influences in the level of market participation. Overall, high productivity and capital asset appear the main dynamics in inducing market participation by poor smallholders

Anahtar Kelimeler

Ordered Probit, Market Participation, Dairy Farming

Kaynakça

• Alene, A.D., Manyong, V.M., Omanya, G., Mignouna, H.D., Bokanga, M., Odhiambo, G., 2008. Smallholder market participation under transactions costs: Maize supply and fertilizer demand in Kenya. Food Policy, 33(4): 318-328.
• hayvancılıktan elde ettikleri geliri hane içi
• ihtiyaçlarda kullanmakta dolayısıyla hayvancılığa
• yatırım yapamamaktadırlar. Projenin uygulandığı süre
• arttıkça, üreticilerin pazara yönelik üretim yapma
• olasılığı azalmaktadır. Projenin ilk uygulandığı
• yıllarda destekten faydalanan üreticiler, hem projenin
• o dönemde yeni olmasının dezavantajı hem de üretim
• ve pazarlama konusundaki tecrübesizliklerinden
• dolayı bu faaliyetten kar elde etme amacından
• çıkmışlar ve üreticilerin önemli bir kısmı aile içi
• tüketimi karşılamaya yönelik üretimi sürdürmüşlerdir.
• Proje başlangıç yılı daha yeni olan üreticilerin pazara
• yönelik üretim yapma olasılıkları daha fazladır ve
• hayvansal üretim konusunda daha isteklidirler.
• Merada otlatma yapan üreticilerin, yapmayan
• üreticilere göre pazara katılma olasılığı daha azdır.
• Uzmanlar tarafından proje kapsamında dağıtılan
• kültür ırkı ineklerin yerli ırklardan farklı olarak daha
• yüksek verim alınabilmesi için ağırlıklı olarak ahırda
• kaba ve kesif yemlerle beslenmesi önerilmektedir.
• Yem masraflarındaki artışın üreticilerin pazara katılım
• düzeyi üzerinde olumlu etkisi bulunmaktadır. Kültür
• ırkı ineklerde yoğun yem ile beslenme verimi
• artırmaktadır. Dolayısı ile bu durum üreticilerin daha
• pazara dönük üretim yapmalarına neden olacaktır.
• Değişen masraflardaki artış ile pazara katılım düzeyi
• arasında negatif yönlü bir ilişki gözlenmiştir. Bu yem
• masrafları dışındaki diğer masraf kalemlerdeki
• artışların katılım düzeyini olumsuz etkilediğini göstermektedir.
• Anonymous, 2006. TZOB Ürün Raporları: Süt H a y v a n c ı l ı ğ ı . h t t p : / / w w w. t z o b . o rg . t r / t z o b / t z o b _ u r u n _ r a p o r / r a p o r _ 2 0 0 5 _ s u t _ h a y v. h t m [Erişim: 14 Haziran 2009]
• Aydemir, C., Pıçak, M., 2007. GAP Bölgesi'nde Hayvancılığın Gelişimi ve Türkiye İçindeki Konumu. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 22, s. 13-37. (Www.esosder.org).
• Çiçek, A., Erkan, O., 1996. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 12, Ders Notları Serisi No:6, Tokat.
• Ehui S., Benin, S., Paulos, Z., 2009. Policy Options for Improving Market Participation and Sales of Smallholder Livestock Producers: A case study of Ethiopia. 27th Conference of the International Association of Agricultural Economists (IAAE), 16-22 August 2009, Beijing, China.
• FAO, 2010. Food and Agriculture Organization of the United Nations Web Sayfası (http://www.fao.org).
• Greene, W.H., 1997. Econometric Analysis. Prentice-Hall International, Inc., 1000s.
• Greene, W.H., 2003. Econometric Analysis. Fifth Edition. New York University, 828s.
• İnan, İ.H., 2001. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği. (Ders Kitabı, 5. Baskı), Hasad Yayıncılık, Yayın No: ISBN 975-93281-0-0.
• Mutlu, S., 2007. Gıda Güvenirliği Açısından Tüketici Davranışları (Adana Kentsel Kesimde Et Tüketimi Örneği). (Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Adana.
• Dağıtılan hayvan sayısının yetersiz ve verim
• Nayga, R.M., Poghosyan, A., Nichols, J.P., 2002. Consumer
• düzeyinin düşük olması, yem maliyetlerinin yüksek
• olması, üreticilerin maliyetlerinin altında sütü satması
• ve kooperatiflerin yeterince etkin çalışamaması
• nedeniyle projeden ekonomik anlamda istenilen
• başarı elde edilememiştir. Diğer taraftan bu proje ile
• aile işgücünün etkin kullanılması, kırsal alanda yeni iş Willingness to Pay for Irradiated Beef: Initial Phase. Paradoxes in Food Chains and Networks, Wageningen Academic Publishers, s.250-259.
• Otieno, D.J., Omiti, J., Nyanamba, T., McCullough, E., 2009. Application of Chow test to improve analysis of farmer participation in markets in Kenya. 27th Conference of the International Association of Agricultural Economists (IAAE), Beijing, China.
• Resmi Gazete, 2000. Hayvancılığın Desteklenmesi Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı. Sayı:2000/467. 02.06.2000.
• Resmi Gazete, 2005. Hayvancılığın Desteklenmesi Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı. Sayı:2005/8503. 01.01.2005.
• Rios, A.R., Shively, G.E., Masters, W.A., 2009. Farm Productivity and Household Market Participation: Evidence from LSMS Data. International Association of Agricultural Economists Conference, Beijing, China.
• Saçlı, Y., 2007. AB'ye Uyum Sürecinde Hayvancılık Sektörünün Dönüşüm İhtiyacı. İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, DPT Uzmanlık Tezi, Yayın No: DPT:2707, Ankara.
• TÜİK, 2009. Web Sayfası, http://www.tuik.gov.tr [Erişim: 13 Temmuz 2009]
• TEDGEM, 2009. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü Kayıtları, Ankara.
• Uchezuba, I.D., Moshabele, E., Digopo, D., 2009. Logistical estimation of the probability of mainstream market participation among small-scale livestock farmers: a case study of the Northern Cape province. Agrekon, Vol:48, No:2 (June 2009).
• Yılmaz, H., 2010. Süt Sığırcılığında Kooperatifler Aracılığıyla Desteklemenin Ekonomik ve Sosyal Etkileri: Adana İli Örneği. (Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Adana.
• Dokuzuncu Kalkınma Planı, 2007. Hayvancılık Özel İhtisas Kurulu Raporu. www.dpt.gov.tr/DocObjects /Download/3175/ oik670.pdf [Erişim: 29.03.2012] Sorumlu Yazar: Seval MUTLU ÇAMOĞLU
• [e-mail] Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 11.05.2012