The Structural and Economic Status of Turkish Wholesale Fish Markets

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 1, 111 - 121, 06.04.2017

Dilek Emiroğlu Mustafa Tolga Tolon , Deniz Günay Osman Özden

https://doi.org/10.24181/tarekoder.325633

Öz

Wholesale Fish Markets are important trade elements for the marketing of fish and seafood. The structural and economic status of wholesale fish markets is a decisive factor in effectively marketing and valuing fisheries and aquaculture products. In this study, it was aimed to reveal the market pattern of wholesale fish markets and the 10 wholesale fish markets which are highest in volume of fish products in Turkey were taken as samples. Face-to-face surveys have been conducted with the manager or staff in charge of the wholesale fish markets examined. Localization of the wholesale markets, the status of employee, available services, marketing fisheries species such as volume and traded volume has been evaluated according to the survey data. As a result of the survey, 60% of researched wholesale markets were found to be located by the sea. In 50% of the wholesale fish markets examined, the presence of fishery engineers as responsible administrative staff is very useful in terms of using professional knowledge in the functioning of the wholesale markets. In 2013, the trading volume of the studied wholesale fish markets ranged from 761.7 to 40 693.9, totaling 115 878.3 tons. The most commonly traded species are: anchovy (Engraulis encrasicolus), horse mackerel (Trachurus trachurus), sardine (Sardina pilchardus), mackerel (Scomber scombrus), bonito (Sardine sarda), whiting (Merlangius merlangus), lupus (Pomatomus saltatrix), gilthead seabream (Sparus aurata), sea bass (Dicentrarchus labrax) and rainbow trout (Onchorynchus mykiss). At the same time, according to the legislative amendments in fisheries marketing of fishery products in the European Union harmonization process, it is seen that fishery conditions have not yet reached sufficient conditions. Among all the problems of wholesale fish markets hygiene standards must be urgently taken into consideration. Measures such as inspection and improvement of physical conditions, especially training in hygiene, may be effective. 

Anahtar Kelimeler

Wholesale fish market, marketing seafood, market pattern, fisheries economics

Türkiye'de İşlem Hacmi Yüksek Balık Hallerinin Durum Değerlendirmesi

Öz

Balık halleri, su ürünlerinin pazarlanmasında önem taşıyan toptan satış yerleridir. Balık hallerinin yapısal ve ekonomik durumu, avlanan ve yetiştirilen su ürünlerinin etkin olarak pazarlanması ve değer bulmasında belirleyici özelliklerdir. Bu çalışmada balık hallerinin ekonomik ve yapısal durumunun ortaya koyulması amaçlanmış olup Balıkçılık Özel İhtisas raporunda bildirilen Türkiye'de işlem hacmi en yüksek 10 adet su ürünleri hali araştırma kapsamına alınmıştır. İncelenen balık hallerinde hal müdürü veya halden sorumlu personelle yüz yüze anket çalışması yürütülmüştür. Araştırma sonucunda balık hallerinin %60'ının deniz kıyısında konumlandığı görülmüştür. İncelenen hallerin %50'sinde sorumlu idari personel olarak su ürünleri mühendislerinin bulunması, hallerin işleyişinde mesleki bilgiden yararlanılması açısından oldukça olumludur. İncelenen balık hallerinin 2013 yılında işlem hacmi 761,7 ile 40 693,9 arasında değişmekte olup, toplam 115 878,3 ton olarak kaydedilmiştir. Hallerde en fazla işlem gören türler: Hamsi (Engraulis encrasicolus), istavrit (Trachurus trachurus), sardalya (Sardina pilchardus), uskumru (Scomber scombrus), palamut (Sarda sarda) mezgit (Merlangius merlangus), lüfer (Pomatomus saltatrix), çipura (Sparus aurata), levrek (Dicentrarchus labrax) ve gökkuşağı alabalığı (Onchorynchus mykiss) olduğu görülmüştür. Aynı zamanda Avrupa Birliği uyum sürecinde su ürünleri pazarlaması yapılan balık hallerinde yönetmelik uyarınca öngörülen iyileştirmelere göre balık hallerinin henüz yeterli şartlara ulaşmadığı görülmektedir. Tüm sorunlar arasında su ürünlerinin insan gıdası olma özelliği ön plana çıkarıldığında balık hallerindeki hijyen standartları acilen önlem alınması zorunlu bir konudur. Hijyen konusunda eğitim başta olmak üzere denetleme, fiziksel şartların iyileştirilmesi gibi önlemler etkili olabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Balık Hali, su ürünleri pazarlama, pazar deseni, su ürünleri ekonomisi

Kaynakça

• Anonim, 2002. Su Ürünleri Toptan ve Perakende Satış Yerleri Yönetmeliği, Resmi Gazete 19 Haziran 2002, Sayı 24790.
• Anonim, 2010. Sebze ve Meyveler İle Yeterli Arz Ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, Resmi Gazete 26 Mart 2010, Sayı 27533.
• BSGM, 2015. Su Ürünleri İstatistikleri. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• DPT, 2007. Dokuzuncu Beş Yıllık (2007-2013) Kalkınma Planı. Balıkçılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• E r d o ğ a n , N . , D ü z g ü n e ş , E . 2 0 0 6 . K a r ş ı l a ş t ı r m a l ı B i r Ya k l a ş ı m l a İ s t a n b u l B a l ı k H a l i . www.akuademi.net/USG/USG2004/CK/ck23.pdf. (Erişim Tarihi: 18.02.2014).
• Erdoğan-Sağlam, N. E., Akyol, O., Ceyhan, T., 2008. İstanbul Balık Halinde 1998-2007 yılları arasında İşlem Gören Türler Üzerine Bir Değerlendirme, E.U. Su Ürünleri Dergisi, 25(2):169-172.
• Erkan, Ç, F., 2010. İstanbul Balık Hali'nin Yapısal Analizi Üzerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, s.94.
• FAO,2001. Production, Accessibility, Marketing and Consumption Patterns of Freshwater Aquaculture Products in Asia: A Cross-Country Comparison. FAO Fisheries Circular No. 973, Rome.
• FAO, 2015.Fisheries Statistics. www.fao.org (Erişim Tarihi: 18.02.2017).
• Güngör, G., Benli, K., Güngör H., 2012.Marmara Denizi'nde Deniz Ürünleri Pazarlaması: İstanbul İli Sahil Şeridi Örneği, Journal of Tekirdag Agricultural Faculty,9(3):5-15.
• Kanpai, 2013. Kanpai Fish Market. www.kanpai-japan.com (Erişim tarihi : 15.09.2013).
• Köse, S., Gökoğlu, N., Mol Tokay, S., Baygar, T., Özer, N.P., Arık Çolakoğlu, F., Meriç, A., Alçiçek, Z., 2010. Türkiye'deki su ürünleri işleme sektörünün durumu sorunları ve çözüm önerileri, Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak, Ankara, s.821-852.
• Mercamadrid, 2013. www.mercamadrid.es (Erişim tarihi : 15.09.2013).
• Mol, S., Sağlam, Ö.E., 2004. Investigating seafood marketing conditions in some important Turkish seafood markets with European countries, Tr Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 4: 65–70.
• Özden, Ö., Tosun, Ş.Y., 2006. Avrupa Topluluğuna Uyum Çerçevesinde Su Ürünleri Satış Koşullarının İyileştirilmesi. T.C. Anadolu BİL Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(1):13-23.
• Timur, M., Doğan, K., 1999. İstanbul Balık Hali (Türkiye) ve Halde Pazarlanan Su Ürünleri. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Dergisi, 16(1-2):1-17.
• TUİK, 2015. Su Ürünleri İstatistikleri. www.tuik.gov.tr ( Erişim tarihi : 10.02.2017).
• Üçok, D., 2003. İstanbul Balık Hali'nin Hijyenik Durumunun Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, s.59.
• Yıldırım, B. R., Akyol, O., 2012. İzmir Balık Hali: Mevcut Durum, pazarlanan türler (2007-2011) ve Sorunlar, E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 29(4):151-155.
• Yıldırım, B. R., Akyol, O., 2013. İstanbul Balık Halinin fiziki koşulları ve pazarlanan türler (2007-2011), E. Ü. Su Ürünleri Dergisi, 30(1):25-29. doi: 10.12714/egejfas.2013.30.1.05
• Yılmaz, S., Gumus, E., Becer, Z. A., Korun, J., Unlusayın, M. 2014. Evaluation of Fishery Products in Wholesale Fish Market of Istanbul And Izmir Metropolitan (Turkey), Journal of Experimental Biology and Agricultural Sciences, 2(6):642-651.