Antep Fıstığı Üreten İşletmelerde Tarımsal ve Toplumsal Değişme: Gaziantep İli Örneği

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 2, 299 - 309, 30.12.2017

Müge Kantar Davran , Burhan Özalp Barış Yurt Ferhat Yıldız Halil Fırat

Öz

Bu çalışmanın amacı, Antep fıstığı üreten tarımsal işletmelerde yaşanan tarımsal ve toplumsal değişme eğilimlerini kuşaklararasında incelenmek, tarımı terk etme eğilimlerini saptamak ve çözüm önerileri sunmaktır. Çalışmanın ana materyalini Gaziantep İli köylerindeki Antep fıstığı üreticilerinden (74 üretici) yüz yüze görüşmeler yoluyla elde edilen birincil veriler oluşturmaktadır. Elde edilen veriler istatistiksel yöntemlerle (frekans, ortalama, Kruskal-Wallis vb.) değerlendirilmiş; toplumsal ve tarımsal yapıda meydana gelen değişmeleri ortaya koyabilmek için kuşaklararası analiz yapılmış ve çalışma yapısal-fonksiyonel bakış açısıyla ele alınmıştır. Çalışmada en önemli bulgu, üçüncü kuşağın tarımdan uzaklaşması ve tarım dışında çalışmaya eğilim göstermesi olarak saptanmıştır. Antep fıstığı tarımının geleceği ise üçüncü kuşağın eğitim kazanımlarına ve uygulanan tarım politikalarına bağlı olarak şekillenecektir. Toplumsal yapı açısından ise hemen hemen tüm sosyo-demografik göstergelerde birinci kuşaktan üçüncü kuşağa pozitif yönde önemli değişmeler saptanmıştır. Antepfıstığı üretiminin bölge ve ülke açısından önemi dikkate alındığında, üretimi teşvik edecek, yerinde kalkınma sağlayacak ve gençleri tarımda tutacak politika uygulamalarının hayata geçirilmesi oldukça önemli olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Değişme, Tarımsal Değişme, Antep fıstığı Üreticileri, Gaziantep, Türkiye

Social and Agricultural Change of Enterprises that Producing Pistachio: A Case Study on Gaziantep Province

Öz

The aim of this study is to examine the trends of agricultural and social change in agricultural enterprises which are producing pistachio from the point of intergeneration view and to determine their tendency to abandon agriculture and to make suggestion for future. Main material of this research is consisting of primary data obtained from 74 pistachio (Pistacia vera) producers in Gaziantep villages and primary data was obtained by means of face to face interview. The obtained data were evaluated with statistical methods (frequency, mean, Kruskall-Wallis etc.) and intergenerational analysis was made in order to reveal the changes of social and agricultural structure. This study has been dealt with structural- functional approach. Most important findings were found to be as abundance of agriculture and tendency for non-agricultural working by young people (third generations) in the study. Future of pistachio production will be take shape as depend on education status of third generation and agricultural policy applied by the government. In terms of social structure, almost all sociodemographic indicators had significant positive changes from the first to third generations. When the production of pistachio is taken into consideration in terms of region and country, policy implementations that will keep young people in agriculture, support the Pistachio production and provide the local development will be very important.

Anahtar Kelimeler

Societal Change, Agricultural Change, Pistachio (Pistacia vera) Producers, Gaziantep, Turkey

Kaynakça

• Akşit, B., 1985. Köy, Kasaba ve Kentlerde Toplumsal Değişme. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar: 7, Turhan Kitabevi, Ankara, 249 s.
• Anonim, 2013. Antep fıstığı Sektörünün Geliştirilmesi Projesi Mevcut Durum Analizi ve Gelişim Stratejileri Raporu 2013, http://www.ika.org.tr/upload/yazilar/TRC112DFD2024-Antepfistigi Sektorunun-Gelistirilmesi-Projesi-552654.pdf (Erişim Tarihi: 23/09/2016)
• AÖF, 2011. Davranış Bilimlerine Giriş: Toplumsal Değişme, Ünite: 8, http://notoku.com/toplumsal-degisme/#ixzz40cbckpCW (Erişim Tarihi:10/08/2016)
• Arıkan, R., 1995. Araştırma Teknikleri ve Rapor Yazma, ISBN:975-95887-0-6, Ankara, 283 s.
• Davran , M.K., ,Özalp, B., Ekmekçi, Z., 2015. Kırsal Kesimde Toplumsal Değişmenin Toplumsal Cinsiyet Açısından İncelenmesi. 1. Uluslararası Kadın Çalışmaları Kongresi, Yayın No:1972844, Adana.
• Eraçar, N. 2004. Kuşaklar Arası Çatışma ve Çözüm, Ders Notları, İstanbul.
• FAO, 2016. http://faostat3.fao.org/download/Q/QC/E (Erişim Tarihi: 05/09/2016)
• Gökçe, B. 1976. Gecekondu Gençliği, Hacettepe Üniversitesi Yayınları: C-15, Ankara.
• Kıray, M.B.,1998.Değişen Toplum Yapısı. Toplu Eserleri 3, Bağlam Yayınları, İnceleme Araştırma 78, 1. Basım, İstanbul, 146 s.
• Kongar, E. 1995. Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, Büyük Fikir Kitapları Dizisi 41, 6.Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Marshall, G. 1999. Sosyoloji Sözlüğü (2.Baskı) Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Merter, F. 1990. Köy Ailesinde Meydana Gelen Değişmeler: Malatya Örneği, T.C. Başbakanlık AAK Yayınları, Bilim Serisi 2, Ankara.
• Nakip, M. 2005. Pazarlama Araştırmalarına Giriş (SPSS Destekli), Seçkin Yayınları, Ankara.
• Oruç, Ş. 2003. Antep fıstığı sektör Etüdü, Dış Ticaret Şubesi, http://www.ito.org.tr/Dokuman/Sektor/1-2.pdf (Erişim Tarihi:23/09/2016)
• TÜİK, 1997. 1997 Genel Nüfus Tespiti İdari Bölünüş, TÜİK Yayınları, Yayın No:2281, Ankara.
• TÜİK, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu Diyarbakır Bölge Müdürlüğü Adrese Dayalı Nüfus Kayıt sistemi (ADNKS) 31 Aralık 2015 tarihli verileri) http://www.gaziantepsabah.com/antepte-ortalama-hane-halki-sayisi.html (http://www.tuik.gov.tr).
• TÜİK, 2016/a. Bitkisel Üretim İstatistikleri, www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 23/09/2016)
• TÜİK, 2016/b. Tarımsal İşletme Yapı İstatistikleri, www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi:25/09/2016)
• Yavuz, G.G. 2011. “Sert Kabuklu Meyveler/ Antep Fıstığı”, TEPGE BAKIŞ, Tarımsal Ekonomi Ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Aralık 2011 / ISSN: 1303–8346 / Nüsha: 5, Ankara.