Türkiye’nin Kuru Üzüm Dış Satım Potansiyelinin Çekim Modeli İle İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 2, 195 - 200, 31.12.2019

Yüksel Savaş , Ferruh Işın

https://doi.org/10.24181/tarekoder.622806

Cited By: 2

Öz

Bu
çalışma ile Türkiye’nin kuru üzüm ihracatına etkileyen bazı değişkenlerin yer
aldığı tutarlı bir çekim modelinin belirlenmesi ve bu model tahminleri ile
gerçekleşen değerlerin karşılaştırılmasıyla dış satım potansiyelinin kullanım
durumunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada Türkiye’nin, son 10 yıllık
ortalamalarına göre kuru üzüm dışsatımının %94.4’ünü gerçekleştirildiği
belirlenen ilk 20 ülkeye ait 21 yıllık veriler kullanılmıştır. Parks-Kmenta
tahmincisi kullanılarak esnek genelleştirilmiş en küçük kareler yöntemi ile
model sonuçları elde edilmiştir. İthalatçı ülkelerin
kişi başı GSYH’lerindeki % 1’lik artışın Türkiye’den yapacakları kuru üzüm
ithalatlarını %0.83 arttıracağı sonucuna ulaşılmıştır. Ülkelerin toplam kuru
üzüm ithalatlarında meydana gelen %1’lik artışta ise Türkiye’den yapacakları
kuru üzüm ithalatının %0.96 artacağı sonucu elde edilmiştir. Türkiye’nin
toplamda modelin tahmininden yıllık %39 daha fazla ihracat gerçekleştirdiği
görülmektedir. En düşük potansiyel değerlendirmesi yıllık %22 oranla Japonya’ya
gerçekleştirilmiştir. Çekya ve Yunanistan’a modele yakın ama altında dış satım yapılırken,
İsveç  %68, Kanada %38, Rusya %25, Avusturya
%18 oranlarında daha az ihracatın yapıldığı ülkelerdir.

Anahtar Kelimeler

Kuru Üzüm, Uluslararası Ticaret, Çekim Modeli, İhracat Potansiyeli, Panel Veri

Investigation of Turkey's Raisin Exports Potential With Gravity Model

Öz

In this study, it aimed to determine a consistent gravity model where some of the variables that affect the Turkey's exports of raisins and to determine the use status of the export potential by comparing the model predictions with actual values. In this study, according to Turkey's average exports of raisins, according to recent 10-year average of the first 20 countries identified as the 94.4% achieved 21 years of data are used. Using the Parks-Kmenta estimator, model results were obtained by using flexible generalized least squares method. It has been observed that 1 percent increase in importers GDP per capita results in 0.83% increase in raisins import value from Turkey. The countries of the 1% increase occurring in total raisins imports as a result will increase by 0.96% of the raisin imports to be made from Turkey. Turkey seems to in total 39% per annum from the estimated model perform more exports. The lowest potential assessment was made to Japan at 22% per annum. Czech and Greece are close to the model but under-exported, while Sweden has 68%, Canada 38%, Russia 25% and Austria 18% less exports. 

Anahtar Kelimeler

Raisins, International Trade, Gravity Model, Export Potential, Panel Data

Kaynakça

• Anonim. (2019). Türkiye İhracatçılar Meclisi. https://www.tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari.html Erişim Tarihi: 02.07.2019
• Ata, S. (2012). Türkiye’nin İhracat Potansiyeli: Çekim Modeli Çerçevesinde Bir İnceleme, International Conference On Eurasian Economies 2012, http://avekon.org/papers/389.pdf. Erişim Tarihi: 15.06.2019
• Atıcı, C. ve Güloğlu, B. (2006), “Gravity Model of Turkey’s Fresh and Processed Fruit and Vegetable Export to the EU: A Panel Data Analysis”, Journal of International Food &Agribusiness Marketing, Vol.18(3/4), ss.8–21
• Baade, F. (1937), Kuru Üzüm Ekonomimizin İnkişaf İmkânları. T.C. İktisat Vekâleti Neşriyatı Seri.2, No.3. Ankara, 1937.
• Dinçer, G. (2013), Dış Ticaret Kuramında Çekim Modeli. Ekonomik Yaklaşım, 24(88), 1-34, http://www.ekonomikyaklasim.org, (Erişim Tarihi: 15.06.2019)
• Distance calculator, http://distance.to, (Erişim Tarihi: 24.05.2019).
• Dünya Bankası veri tabanı, https://data.worldbank.org, (Erişim Tarihi: 15.05.2019).
• Golovko, A. (2009), Çekim Modeli: Avrasya Ülkelerinin Dış Ticareti, Anadolu İktisat Kongresi,Eskişehir, https://www.academia.edu/375375/Çekim_Modeli_Avrasya_Ülkelerinin_Dış_Ticareti. (Erişim Tarihi: 14.06.2019).
• Gürüş, S. (2018), Uygulamalı Panel Veri Ekonometrisi, Der Yayınları, Yayın No 481.
• Işın, F. (2017), Türkiye'nin Kuru İncir İhracat Potansiyeli: Çekim Modeli Yaklaşımı, Tarım Ekonomisi Dergisi, Cilt:23 Sayı:2 Sayfa:223-229.
• ITC, (2018), www.trademap.org, (Erişim Tarihi: 15.05.2019)
• İştar, A. (1972), Kuru Üzümcülüğümüz ve Problemleri, Çekirdeksiz Kuru Üzüm Semineri, İzmir Ticaret Borsası Yayınları No:7, İzmir, 1972. ss 141-165
• Kaiser, H. (2010), An Econometric Analysis Of California Raisin Export Promotion, https://www.raisins.org/wp-content/uploads/2017/03/Econometric_Study_10- 2010.pdf, (Erişim tarihi 29.06.2019).
• Kang, M.( 2003), U.S. Wood Product Exports And Regional Trade. December 2003, Volume 31, Issue 4, pp 386–386.
• Kaplan, F. (2016), Türkiye’nin Meyve ve Sebze İhracatı: Bir Çekim Modeli Uygulaması. Journal of Yasar University, 2016, 11/42, 11-17.
• Linneman, H. (1966), An Econometric Study of International Trade Flows. North Holland Publishing Company: Amsterdam.
• Miran, B., Atış, E., Bektaş, Z., Salalı, E., Cankurt, M. (2013), An Analysis of International Raisin Trade: A Gravity Model Approach. 57th Australian Agricultural& Resource Economics Society Annual Conference. https://www.researchgate.net/publication/319963257, (Erişim Tarihi: 15.06.2019).
• Savaş, Y. (2015), Üzüm İdaresi. Apelasyon E-Dergisi(ISSN:2149-4908). Sayı:22, http://apelasyon.com/Yazi/324-uzum-idaresi, (Erişim Tarihi: 30.06.2019).
• Tatlıcı, Ö., Kızıltan, A. (2011), Çekim Modeli: Türkiye’nin İhracatı Üzerine Bir Uygulama, Atatürk Ü. İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 2011. https://dergipark.org.tr/download/article-file/30446, (Erişim Tarihi: 15.06.2016)
• Tatoğlu, F. Y. (2018), Panel Veri Ekonometrisi, Beta Yayıncılık.Yayın No 3802.
• Tinbergen, J. (1962), Shaping the World Economy: Suggestions for an International Economic Policy. New York: Twentieth Century Fund.
• Türkiye İhracatçılar Meclisi. https://www.tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari.html, (Erişim Tarihi: 02.07.2019).