Roma İmparatorluğunda ‘asker evlilikleri’ yasağı

Yıl 2018, Cilt: 37 Sayı: 64, 71 - 96, 01.10.2018

Kamil Doğancı , Recep Altın

https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000694

Öz

Muhtemelen Augustus (MÖ 27-MS 14) döneminde başlayan asker evlilikleri yasağı, yaklaşık iki asır boyunca uygulandıktan sonra MS 197 yılında Septimius Severus tarafından yürürlükten kaldırılmıştır. Yasağın ortaya çıkışının temel nedeni ordu içi disiplini sağlamak olmakla birlikte, demografik kaygıların da yasağın yürürlüğe konulmasında etkili olduğu düşünülmektedir. Olasılıkla kısa vadeli bir çözüm olarak uygulanmaya başlayan yasak hem karar alıcıları hem de bizzat kararın muhataplarını rahatsız etmesine rağmen, şaşırtıcı bir şeklide yaklaşık iki asır boyunca yürürlükte kalmıştır. Roma’daki asker evlilikleri yasağına ilişkin birçok çalışma yapılmasına rağmen, konu ilk günkü muğlaklığını ve tartışılırlığını hâlen korumaktadır. Özellikle asker evliliklerinin hukuki boyutu tartışmaların odak noktasını oluşturmaktadır. İki ana bölümden oluşan bu çalışma kapsamında kısaca Roma evlilik sistemine değinildikten sonra asker evlilikleri yasağının ortaya çıkışının nedenleri ve sonuçları, yasal şekli, tarihi seyri, kapsamı ve askerler üzerindeki etkisi incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Asker Evlilikleri, Conubium, Matrimonia, Contra Mandata

THE ‘MARRIAGE BAN’ FOR SOLDIERS IN ROMAN EMPIRE

Öz

The “marriage ban” for Roman soldiers during their period of military service probably began with the reign of Augustus. After two centuries later Emperor Septimius Severus granted them the right to marry with their wives in 197 A.D. It is a strong assumption that the emergence of the prohibition could be influenced by the discipline in the army as well as by the demographic concerns. The ban, which is likely to be implemented as a short-term solution, remains in effect for about two centuries in a surprising way, though it bothers both the decision-makers and the decision makers. Despite the fact that many studies have been done by western scientists regarding the military marriage ban, the subject still maintains its first day ambiguity and debate. The legal dimension of military marriages in particular is the focus of discussions. This study, which consists of two main parts, briefly examines the causes and consequences of the emergence of the military marriage ban, the legal form, the historical course, the scope and the effect on the soldiers

Anahtar Kelimeler

Marriage of Soldiers, Conubium, Matrimonia, Contra Mandata, Roman Empire

Kaynakça

• Akşit, O., Roma İmparatorluk Tarihi, İstanbul 1985.
• Allison, P., “Soldiers Families in the Early Roman Empire”, A Companion to Families in the Greek and Roman Worlds, (ed.) by B. Rawson, Oxford 2011, 162-182.
• Alston, R., Soldier and Society in Roman Egypt, London 1995.
• Barnes, T. D., Tertullian, A Historical and literary study, Oxford 1971.
• Bell, H. I., “A Latin Registration of Birth”, JRS 27, 1937, s. 30-36.
• Berger, A., Encyclopedic Dictionary of Roman Law, New Jersey 2004.
• Berki, Ş., “Roma’da Miras Hukuku”, AÜHFD, C. 10, S. 1-4, 1953, s. 542-576.
• __________, “Roma’da Aile Hukuku”, AÜHFD, C. 14, S. 1-4, 1957, s. 111-121.
• BGU = Berliner griechische Urkunden (Ägyptische Urkunden aus den königlichen Museen zu Berlin), Berlin 1895-. Birley, A. R., Septimius Severus The African Emperor, London 1971.
• Brunt, P. A., Italian Manpower: 225 B.C.-A.D. 14, Oxford 1971.
• Burton, G. P., “The Issuing of Mandata to Proconsuls and a New Inscriptions from Cos”, ZPE 21, 1976, s. 63-68.
• Campbell, B., “The Marriage of Soldiers under the Empire”, JRS 68, 1978, s. 153- 66.
• __________, The Emperor and the Roman Army: 31 B.C.-A.D. 235, Oxford 1984.
• __________, The Roman Army, 31 B.C.-A.D. 337: A Sourcebook, London 1994.
• __________, War and Society in Imperial Rome 31 BC-AD 284, London-New York 2002.
• Cassius Dio, Historia Romana, (ed.) by E. Carry, Loeb Classical Library, London 1954.
• Cheery, D., “The Marriage of Equestrian Officers in the Post-Severan Army”, Historia, 46/1, 1997, s. 113-116.
• CIL, Corpus Inscriptionum Latinorum, Vol. I-XVI, Leipzig-Berlin, 1826-1843. Cod. Theod., The Theodosian Code and Novels and the Sirmondian Constitutions, (trans. by. Clyde Pharr etc.), New Jersey 1952.
• Corbett, P. E., The Roman Law of Marriage, Oxford 1930.
• Corpus Iuris Civilis I: Institutiones, Digesta, (ed.) T. Mommsen, P. Krueger, Berolini 1892.
• ___________, Augustus Çağında Cinsel Suçlar ve Lex Iulia De Adulteriis Coercendis, İstanbul 2007.
• Herodian. Herodian of Antioch's History of the Roman Empire from the Death of Marcus Aurelius to the Acession of Gordian III, (trans. by. Edward C. Echols), Berkeley 1961.
• Hopkins, M. K., “The Age of Roman Girls at Marriage”, Population Studies, 18/3, 1965, s. 309-27.
• Isid. orig., The Etymologies of Isidore of Seville, (trans. by S. A. Barney etc.), Cambridge 2006.
• İpek, N., “Concubinatus”, YÜHFD, C. 5, S. 2, 2008, s. 15-37.
• ___________, “Actio Rerum Amotarum”, MÜHF-HAD, C. 16, S. 3-4, 2010, s. 195- 215.
• Jung, J. H., “Das Eherecht der römischen Soldaten”, ANRW 2/14, 1982, s. 302-346.
• Kaya, M. A., “Roma İmparatoru Septimius Severus Döneminde Anadolu”, Tarih Araştırmaları Dergisi 39, 2006, s. 27-48.
• ___________, Roma’nın Afrikalı İmparatoru Septimius Severus, İstanbul 2008.
• Keppie, L., The Making of Roman Army From Republic to Empire, London 1984.
• Koschaker, P.-Ayiter, K., Modern Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, Ankara 1977.
• Kraft, K., “Zum Bürgerrecht der Soldatenkinder”, Historia, 10, 1961, s. 120-126.
• Krenkel, W. A., “Prostitution”, Civilization of the ancient Mediterranean: Greece and Rome 2, (ed.) by M. Grant R. Kitzinger , 1988, s. 1291-7.
• Millar, F., The emperor in the Roman world (31 B.C.-A.D. 337), London 1977.
• Mitteis, L.-Wilcken, U., Grundzüge und Chrestomathie der Papyruskunde II.2, Leipzig 1912.
• Nemli, Ö., 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu İle Karşılaştırmalı Olarak Roma Hukukunda Evlenme, (Yüksek Lisans Tezi), Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2013.
• Noy, D., Studies in Marriage in the Roman World in the Pre-Christian Roman Empire, (Unpublished dissertation), University of Reading, 1987.
• Parker, H. M. D., The Roman Legions, Cambridge 1928.
• Phang, S.E., The Marriage of Roman Soldiers (13 B.C.–A.D. 235): Law and Family in the Imperial Army, (Columbia Studies in the Classical Tradition 24, Leiden: Brill, 2001.
• Plin. epist., Plinius, Epistulae, (çev. Ç. Dürüşken-E. Özbayoğlu), Genç Plinius’un Anadolu Mektupları, İstanbul 1999.
• Saller, R. P.-Shaw, B. D., “Tombstones and Roman family relations in Principate: civilians, soldiers and slaves” JRS 74 (1984), s. 124-156.
• Sander, E., “Das Recht des römischen Soldaten”, RhM 101, 1958, s. 152-234.
• Scheidel, W., “Marriage, Families, and Survival: Demographic Aspects”, A Companion to Roman Army, (ed.) P. Erdkamp, 2007, s. 417-435.
• Schulz, F., “Roman Registers of Births and Birth Certificates”, JRS, 32 (1942), s. 78-91.
• Shaw, B. D., “The Age of Roman Girls at Marriage: Some Reconsiderations”, JRS, 77, 1987, s. 30-46.
• Sherwin-White, A. N., The Roman Citizenship, Second edition, Oxford 1973.
• Smith, R. E., “The army reforms of Septimius Severus”, Historia, 21, 1972, s. 481- 500.
• Southern, P., The Roman Army A Social and Institutional History, Oxford 2006.
• Söğütlü Erişgin, Ö., “Roma Toplumunda Kadının Konumu”, İÜHFD, C. 4, S. 2, 2013, s. 1-31.
• Starr, C. G., The Roman Imperial Navy 31 B.C.-A.D. 324, Cambridge 1960.
• Suet. (=C. Suetonius Tranquillus), On İki Caesar’ın Yaşamı, (çev. F. Teletar, G. Özaktürk), Ankara 2008, [Caes. (=Caesar), Aug. (=Augustus), Calig. (=Caligula)].
• Tac. ann., Cornelius Tacitus, Annales (The Annals of Tacitus), ed. by C.H. Moore-J. Jackson, (Loeb), London 1962.
• Tac. hist., Cornelius Tacitus, Historiae (The Histories of Tacitus), ed. by C.H. Moore -J. Jackson, (Loeb), London 1962.
• Treggiari, S., Roman Marriage: Iusti Coniuges from the Time of Cicero to the Time of Ulpian, Oxford 1991.
• Waebsens, Sofie, “Reflecting the “change in AD 140”: The Veteran Categories of Epikrisis Documents Revisited”, ZPE, 180, 2012, s. 267-7.
• Watson, G. R., The Roman Soldier, London 1969.
• Wells, C. M., “Celibate Soldiers: Augustus and army”, AJAH 14/2, 1989, s. 180- 190.
• Yeşiller, M., “Roma Hukukunda Hükümsüzlük Halleri”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 3, 2011, s. 77-94.