Öz
The Hittites secured the political unity in Anatolia, existed in these lands roughly between 1620 BC and 1200 AD, and acquired a very different and significant place in the Anatolian history-geography. As the Hittites had a theocratic understanding of religion, they often established their cities and temples nearby the sources of water which is the elixir of life. These sources of water and rivers were sanctified as water is a matter that enables bodily and religious clean-up overrated by gods, and a good deal of importance was attached to the cult of water by performing a lot of rituals
Anahtar Kelimeler
The Hittites sources of Water Use of Water Cult of Water Sacred Water Şapinuva River Religious Clean-up
Kaynakça
- BALDIRAN, Asuma - KARAUĞUZ, Güngör - SÖĞÜT, Bilal, “Centre Unissant les Cultes Hittites et Romans: Fasıllar”, Proceedings of International Symposium. Trade and Production Throught the Ages, Konya 25-28 November 2008, (Ed. E. Doksanaltı-E. Aslan), Konya, 2008, 221-222.
- ÇELİK, Duygu, “Alacahöyük Hitit Barajı”, Aykut Çınaroğlu’na Armağan, Ankara, 2008, 87-104.
- ÇINAROĞLU, Aykut - GENÇ, Elif, “Alacahöyük ve Alacahöyük Hitit Barajı Kazıları 2002”, XXV. Kazı Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2003, 279-288.
- DARGA, Muhibbe, Hitit Sanatı, İstanbul, 1992.
- DİNÇOL, Ali Mehmet, Anadolu Uygarlıkları, Görsel Anadolu Tarihi Ansiklopedisi, 1982.
- DİNÇOL, Ali Mehmet, “Ašhella Rituali (CTH 394) ve Hititlerde Salgın Hastalıklara Karşı Yapılan Majik İşlemlere Toplu bir Bakış”, Belleten XLIX/193, 1985, 1- 40.
- DİNÇOL, Ali - Dinçol, Belkız. “Hatip Anıtı’ndaki Hiyeroglif Yazıt”, Arkeoloji ve Sanat, 73,1996, 8-9.
- EMRE, Kutlu, “Kaya Kabartmaları, Steller, Ortostatlar, Hititler ve Hitit İmparatorluğu”, Deutschland, Bonn, 2002,218-233, 487-492. und
- Ausstellungshalle der Bundesrepublik
- EMRE, Kutlu, The Hittite Dam of Karakuyu, Essays on Anatolian Archaeology,Wiesbaden, 1993.
- ERKANAL, Armağan, “Eflatun Pınar Anıtı”, Bedrettin Cömert’e Armağan, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi, Beşeri Bilimler Dergisi, Özel sayı) Ankara,1980, 287-301.
- HAAS, Volkert, - Wilhelm Gernot, Hurritische und luwische Riten, Alter Orient und Altes Testament 3, Neukirchen-Vluyn, 1974.
- HAAS, Volkert, - Salvini, Mirjo, - Wegner, Ilse, - Wilhelm, Gernot, Die Serien itkahi und itkalzi des AZU-Priesters, Rituale für Tašmišarri und Tatuhepa sowie weitere Texte mit bezug auf Tašmišarri, Corpus der Hurritischen Sprachdenkmaäler, 1/1,Roma, 1984.
- HAAS,Volkert, - Salvini, Mirjo, - Wegner, Ilse, - Wilhelm, Gernot, Die Rituale des AZU-Priesters, Corpus der Hurritischen Sprachdenkmaäler ½, Roma, 1986.
- HAWKİNS, John David, “ Targasnava King of Mira Tarkondemos, Boğazköy sealings and Karabel”, AnatSt 48, 1998, 1-31.
- KARAUĞUZ, Güngör, M. Ö. II. Binde Konya Bölgesi Hitit Kaya Anıtları ve Yazıtları Üzerine Bazı Gözlemler, 2001 Yılı Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferansları, Ankara, 2001, 54-103.
- KARAUĞUZ, Güngör, Arkeolojik ve Filolojik Belgeler Işığında M.Ö. II. Binde Orta Anadolunun Güney Kesimi, Konya, 2005.
- KARAUĞUZ, Güngör - Kunt, Halil İbrahim, Eskiçağ Kaleleri (Orta Anadolu’nun Güneyi), Konya, 2004.
- KARAUĞUZ, Güngör- Özcan, Koray, “Hitit Çağı Toprak-İnsan İlişkileri”, VII. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri Kitabı, Çorum 25-31 Ağustos 2008, Ankara, 2010, 579-593.
- KARPE, Andreas Müller, “Kuşaklı-Sarissa”, Kunst- und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland, Bonn, 2002.
- LEBRUN, Rene, “Les rituels d'Ammihatna, Tulbi et Mati contre une impureté =CTH 472”, Hethitica III, Louvain, 1979, 139-164.
- LEBRUN, Rene, “Ritüels de Muwalanni, à Manuzziya= CTH 703 BCILL 85”, Hethitica XIII, Louvain, 1996, 39-64.
- MASSON, Emilia., “Les Inscriptions Louvites Hiéroglyphiques De Köylütolu Et Beyköy”, KADMOS, XIX/2, 1980, l06-l22.
- MELLAART, James, “The Late Bronze Age Monuments of Eflatun Pınar And Fasıllar Near Beyşehir”, Anatolian Studies, XII, (lll-ll7), 1962.
- MURAT, Leyla, Kizzuwatna’lı Rahip Ammihatna’ya Ait Bir Ritüel Metin (CTH 471), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2002 ( Yayınlanmamış Doktora Tezi )
- MURAT, Leyla, “Ammihatna Ritüelinde Hastalıklar ve Tedavi Yöntemleri”, Archivum Anatolicum, Cilt VI, Sayı 2, Ankara, 2003. 89-109.
- NEVE, Peter, “Regenkult-Anlagen in Boğazköy-Hattusa”, İstanbuler Mitteilungen, Beiheft 5, Tübingen, 1971.
- OTTEN, Heinrich, “Eine Beschwörung der Unterirdischen aus Boğazköy”, Zeitschrift für Assyriologie 20/54, 1961, 114-157.
- ÖZGÜÇ, Tahsin, Inandıktepe, Eski Hitit Çağında Önemli Bir Hitit Merkezi, Ankara, 1988.
- ÖZENİR, A. Sırrı, “Eflatunpınar Kutsal Anıt-Havuz”, Anadolu Medeniyetleri MüzesiKonferansları, Ankara, 2001, 35-66.
- POETTO, Massimo, “L’ıscrızıone Luvio-Geroglifica di Yalburt”, Studia Mediterranea 8,Pavia, 1993.
- REYHAN, Esma, “Hitit Büyü Ritüellerinin Uygulama Şekli Üzerine bir İnceleme”, Archivum Anatolicum, Cilt VI, Sayı 2, Ankara, 2003,111-142.
- SEEHER, Jürgen, Hattuşa Rehberi, Ege yayınları, Istanbul, 2006.
- STRAUSS, Rita, Reinigungsrituale aus Kizzuwatna, Ein Beitrag Zur Erforschung hethitischer Ritual tradition und kultur geschichte, Berlin-New-York, 2006.
- SÜEL, Aygül, Hitit Kaynaklarında Tapınak Görevlileri ile İlgili Bir Direktif Metni, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, No. 350, Ankara, 1985.
- SÜEL, Mustafa, “Ortaköy-Şapinuva Ağılönü Kutsal Alanı ve Kurban Çukurları”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, Sayı 134, İstanbul, 2010, 31-52.
- TREMOUİLLE, Marie-Claude, “Un objet kultuel : Le šehelliški”, Studi Micenei ed Ege Anatolici XXXVIII, Roma, 1996, 73-93.
- WİLHELM, Gernot, “Reinheit und Heiligkeit”, Levitikus als Buch,Band 119, 1999, 197-217
- WOUDHUİZEN, Fred, C., “Luwian Hieroglyphic Monumental Rock and Stone Inscriptions from the Hittite Empire Period”, Talanta, XXVI-XXVII, 1994- 1995, 153-217.
- VİEYRA, Maurice, “İštar de Ninive”, Revue Assyriologie 51, 1957, 85-93.
Öz
Hititler, Anadolu’da ilk siyasi birliği sağlamış, yaklaşık 1650-1200 yılları arasında bu topraklarda varlığını sürdürmüş ve Anadolu tarihi-coğrafyasında çok farklı ve çok özel bir konuma sahip olmuşlardır. Hititler teokratik din anlayışına sahip olduklarından kentleri ve tapınakları genellikle yaşam iksiri olan su kaynaklarına yakın yerlerde kurmuşlardır. Bu su kaynakları ve nehirler suyun tanrıların önemsediği hem bedensel hem de dinsel temizliği sağlayan bir madde olması nedeniyle kutsallaştırılmış ve birçok ritüeller yapılarak su kültüne çok önem verilmiştir
Anahtar Kelimeler
Hititler Su kaynakları Su Kullanımı Su Kültü Kutsal Su Şapinuva Nehir Dinsel temizlik
Kaynakça
- BALDIRAN, Asuma - KARAUĞUZ, Güngör - SÖĞÜT, Bilal, “Centre Unissant les Cultes Hittites et Romans: Fasıllar”, Proceedings of International Symposium. Trade and Production Throught the Ages, Konya 25-28 November 2008, (Ed. E. Doksanaltı-E. Aslan), Konya, 2008, 221-222.
- ÇELİK, Duygu, “Alacahöyük Hitit Barajı”, Aykut Çınaroğlu’na Armağan, Ankara, 2008, 87-104.
- ÇINAROĞLU, Aykut - GENÇ, Elif, “Alacahöyük ve Alacahöyük Hitit Barajı Kazıları 2002”, XXV. Kazı Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2003, 279-288.
- DARGA, Muhibbe, Hitit Sanatı, İstanbul, 1992.
- DİNÇOL, Ali Mehmet, Anadolu Uygarlıkları, Görsel Anadolu Tarihi Ansiklopedisi, 1982.
- DİNÇOL, Ali Mehmet, “Ašhella Rituali (CTH 394) ve Hititlerde Salgın Hastalıklara Karşı Yapılan Majik İşlemlere Toplu bir Bakış”, Belleten XLIX/193, 1985, 1- 40.
- DİNÇOL, Ali - Dinçol, Belkız. “Hatip Anıtı’ndaki Hiyeroglif Yazıt”, Arkeoloji ve Sanat, 73,1996, 8-9.
- EMRE, Kutlu, “Kaya Kabartmaları, Steller, Ortostatlar, Hititler ve Hitit İmparatorluğu”, Deutschland, Bonn, 2002,218-233, 487-492. und
- Ausstellungshalle der Bundesrepublik
- EMRE, Kutlu, The Hittite Dam of Karakuyu, Essays on Anatolian Archaeology,Wiesbaden, 1993.
- ERKANAL, Armağan, “Eflatun Pınar Anıtı”, Bedrettin Cömert’e Armağan, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi, Beşeri Bilimler Dergisi, Özel sayı) Ankara,1980, 287-301.
- HAAS, Volkert, - Wilhelm Gernot, Hurritische und luwische Riten, Alter Orient und Altes Testament 3, Neukirchen-Vluyn, 1974.
- HAAS, Volkert, - Salvini, Mirjo, - Wegner, Ilse, - Wilhelm, Gernot, Die Serien itkahi und itkalzi des AZU-Priesters, Rituale für Tašmišarri und Tatuhepa sowie weitere Texte mit bezug auf Tašmišarri, Corpus der Hurritischen Sprachdenkmaäler, 1/1,Roma, 1984.
- HAAS,Volkert, - Salvini, Mirjo, - Wegner, Ilse, - Wilhelm, Gernot, Die Rituale des AZU-Priesters, Corpus der Hurritischen Sprachdenkmaäler ½, Roma, 1986.
- HAWKİNS, John David, “ Targasnava King of Mira Tarkondemos, Boğazköy sealings and Karabel”, AnatSt 48, 1998, 1-31.
- KARAUĞUZ, Güngör, M. Ö. II. Binde Konya Bölgesi Hitit Kaya Anıtları ve Yazıtları Üzerine Bazı Gözlemler, 2001 Yılı Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferansları, Ankara, 2001, 54-103.
- KARAUĞUZ, Güngör, Arkeolojik ve Filolojik Belgeler Işığında M.Ö. II. Binde Orta Anadolunun Güney Kesimi, Konya, 2005.
- KARAUĞUZ, Güngör - Kunt, Halil İbrahim, Eskiçağ Kaleleri (Orta Anadolu’nun Güneyi), Konya, 2004.
- KARAUĞUZ, Güngör- Özcan, Koray, “Hitit Çağı Toprak-İnsan İlişkileri”, VII. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri Kitabı, Çorum 25-31 Ağustos 2008, Ankara, 2010, 579-593.
- KARPE, Andreas Müller, “Kuşaklı-Sarissa”, Kunst- und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland, Bonn, 2002.
- LEBRUN, Rene, “Les rituels d'Ammihatna, Tulbi et Mati contre une impureté =CTH 472”, Hethitica III, Louvain, 1979, 139-164.
- LEBRUN, Rene, “Ritüels de Muwalanni, à Manuzziya= CTH 703 BCILL 85”, Hethitica XIII, Louvain, 1996, 39-64.
- MASSON, Emilia., “Les Inscriptions Louvites Hiéroglyphiques De Köylütolu Et Beyköy”, KADMOS, XIX/2, 1980, l06-l22.
- MELLAART, James, “The Late Bronze Age Monuments of Eflatun Pınar And Fasıllar Near Beyşehir”, Anatolian Studies, XII, (lll-ll7), 1962.
- MURAT, Leyla, Kizzuwatna’lı Rahip Ammihatna’ya Ait Bir Ritüel Metin (CTH 471), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2002 ( Yayınlanmamış Doktora Tezi )
- MURAT, Leyla, “Ammihatna Ritüelinde Hastalıklar ve Tedavi Yöntemleri”, Archivum Anatolicum, Cilt VI, Sayı 2, Ankara, 2003. 89-109.
- NEVE, Peter, “Regenkult-Anlagen in Boğazköy-Hattusa”, İstanbuler Mitteilungen, Beiheft 5, Tübingen, 1971.
- OTTEN, Heinrich, “Eine Beschwörung der Unterirdischen aus Boğazköy”, Zeitschrift für Assyriologie 20/54, 1961, 114-157.
- ÖZGÜÇ, Tahsin, Inandıktepe, Eski Hitit Çağında Önemli Bir Hitit Merkezi, Ankara, 1988.
- ÖZENİR, A. Sırrı, “Eflatunpınar Kutsal Anıt-Havuz”, Anadolu Medeniyetleri MüzesiKonferansları, Ankara, 2001, 35-66.
- POETTO, Massimo, “L’ıscrızıone Luvio-Geroglifica di Yalburt”, Studia Mediterranea 8,Pavia, 1993.
- REYHAN, Esma, “Hitit Büyü Ritüellerinin Uygulama Şekli Üzerine bir İnceleme”, Archivum Anatolicum, Cilt VI, Sayı 2, Ankara, 2003,111-142.
- SEEHER, Jürgen, Hattuşa Rehberi, Ege yayınları, Istanbul, 2006.
- STRAUSS, Rita, Reinigungsrituale aus Kizzuwatna, Ein Beitrag Zur Erforschung hethitischer Ritual tradition und kultur geschichte, Berlin-New-York, 2006.
- SÜEL, Aygül, Hitit Kaynaklarında Tapınak Görevlileri ile İlgili Bir Direktif Metni, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, No. 350, Ankara, 1985.
- SÜEL, Mustafa, “Ortaköy-Şapinuva Ağılönü Kutsal Alanı ve Kurban Çukurları”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, Sayı 134, İstanbul, 2010, 31-52.
- TREMOUİLLE, Marie-Claude, “Un objet kultuel : Le šehelliški”, Studi Micenei ed Ege Anatolici XXXVIII, Roma, 1996, 73-93.
- WİLHELM, Gernot, “Reinheit und Heiligkeit”, Levitikus als Buch,Band 119, 1999, 197-217
- WOUDHUİZEN, Fred, C., “Luwian Hieroglyphic Monumental Rock and Stone Inscriptions from the Hittite Empire Period”, Talanta, XXVI-XXVII, 1994- 1995, 153-217.
- VİEYRA, Maurice, “İštar de Ninive”, Revue Assyriologie 51, 1957, 85-93.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Cilt: 31 Sayı: 51 |