Batı Anadolu'da Bizanslı Yerel Hâkimlerin Bağımsızlık Hareketleri (XII. Yüzyılın Sonları ve XIII. Yüzyılın Başlarında)

Yıl 2007, Cilt: 26 Sayı: 42, 141 - 154, 01.10.2007

Yusuf Ayönü

https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000325

Öz

XII. yüzyılın sonları ve XIII. yüzyılın başlarında Bizans merkezî otoritesinin çökmesi sonucu Batı ve Kuzeybatı Anadolu'da Alaşehir, Menderes havzası, Sampson ve Paplılagonia gibi önemli merkezlerde Bizans yönetiminden bağımsız bir idare kurmak isteyen çeşitli yerel hâkimler ortaya çıkmıştır. Bu yarı bağımsız idarecilerden en önemlileri arasında Matıuel Mavrozonıes, Theodoros Maııkaphas ve Sabbas Asedenos'u sayabiliriz.. Hâkim oldukları bölgelerde bağımsız bir idare kurmak isteyen bu isyancılar, Selçukluların ve yerel halkın desteği ile Bizans yönetimini uzun süre ıığraştırmışlarclır. Nihayet iznik imparatoru I. Theodoros Laskaris zorlu bir mücadelenin ardından bu yerel hâkimleri itaat altına almayı başarmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bizans imparatorluğu, I. Theodoros Laskaris, Manuel Mavrozonıes, Theodoros Maııkaphas, Sabbas Asedenos.

Independence Movements of the Local Byzantine Governors in the Western Anatolia (during the last period of the 12th century and the first decade of the 13th century)

Öz

During the last period of the 12,h century and the first decade of the 13'h century the various semi-independent governors of important locations in the westerıı and north-\vestern Anatolia suclı as Philadelphia, the Meandric plateaıı, Sampson and Paplılagonia, cotısidered themselves absolved from loyalty to the Byzaııtine Emperor, since central adnıinistratioıı had collapsed (especially after the ojficial capital had passed into Frankish hands). Most important of these senıi-independent governors were Matıuel Mavrozonıes, Theodore Mangaphas and Sabhas Asedenos. These pretenders caused troııble for central government for a long time by supporting the Seljuks and tıative inhabitants of Anatolia. Eventually Emperor Theodore 1 Lascaris marıaged to subdue these pretenders after the forceful strııggle.

Anahtar Kelimeler

Byzantine Empire, Theodore I. Lascaris, Manııel Mavrozonıes, Theodore Mangaphas, Sabbas Asedenos.

Kaynakça

• Abû'l-Farac, Gregory İbnü'l-İbrî (G. Barhebraeus), Abû'l-Farac Tarihi, İngilizce'den Türkçeye çev. Ö. R. Doğrul, C.II, 2. Baskı, Ankara 1987.
• Akropolites, Geörgios, Khroııike Syngrafe, yay., Antönios D. Paııagiötou, Atina 2003.
• Aksarayî, Kerîmiiddin Mahmud, Müsâmeretii'l-Ahbâr ve Miisayeretü'l-Ahyâr, yay. O. Turan, Ankara 1943; Türkçe çev., Mürsel Öztiirk, Ankara 2000.
• Angolcl, Michael, A Byzantine Govenımeııt in Exile Government and Society ıınder the Laskarids ofNicaea (1204-1261), Oxford 1975.
• Baykara, Tuncer, I. Gıyaseddin Keyhüsrev (1164-1211), Gazi-Şehit, Ankara 1997.
• Osmanlılardan Önce Anadolu'da Türkler, Türkçe çev., Yıldız Moran, İstanbul 1979.
• Choniates, Nicetas, O City of Byzantium, Annals of Niketas Choniates, Translated by Harry J. Magoulias, Detroit 1984; Türkçe çev., Işın Demirkent, Niketas Khoniates'iıı Historia'sı (1195-1206), İstanbul 2004; Niketas Khoııiates'in Historia'sı (1180-1195), İstanbul 2006.
• Demirkent, Işın, Haçlı Seferleri, İstanbul 1997.
• Bizans İmparatorluğunun Tarihi, Türkçe çev., A. Göke Bozkurt, İstanbul 2006.
• Symposium of the Conıite International d'Etudes Pre-Ottomanes et Ottomanes) Uluslar arası Tiirk İncelemeleri Kongresi, İzmir 18-22 Eylül 2000, Ankara 2004, s.161-169.
• Evangelides, Tryfön, Historia tes Trapezountos apo ton Arklıaiotatön Khronon mekhri ton Kathemas, Odessos 1898.
• Fallmerayer, Jacob Philipp, Geshichte des Kaişertums voıı Trapezunt, Münih 1827/ Hildeheim 1964.
• Gardner, Alice, The Lascarids of Nicaea The Story of an Empire in Exile, Amsterdam 1964.
• Gibbon, Edward, The History of the Decline and Fail of the Roman Empire, C.VI, London 1913.