Öz
The Free Republican Party is the second party in the single-party era. The party, organized in a very short time under the leadership of Fethi Bey, was greatly concemed by the people especially in the coastal cities during the socio-economical problems happened in Turkey of 1930s. Fethi Bey's Aegean expedition made this interest higher. One of the most important places of this expedition was the city of Aydm. The organization of the Free Republican Party was so easy there due to the crowds of people ready for the opposition. It was the Free Republican Party that an important personality of the Turkish political life, Adnan Menderes, started politics at jirst. He became alsa the chief of the party in Aydm. The party which participated in the municipality election only once in a short time after being organized, made a great success than expected in lots of cities, one of which was Aydm. The events, during the municipality election and the election, urged the conjlicts and led to the struggles in public. To calm the uneasy political and social situation down, the Free Party abolished itself and thus, the second attempt to the multi-party system ended in fai/ure. After the abalition of the Free Republican Party, this led to re-gathering of the community by the People 's Republican Party and agreement between this party and the state again.
Anahtar Kelimeler
The Free Republican Party The People 's Republican Party Aydm Adnan Menderes Fethi Okyar
Kaynakça
- AGAOGLU, Ahmet, Serbest Fırka Hatıraları, 2. Baskı, Nebioğlu Yayınevi, İstanbul 1969.
- AGAOGLU, Samet, Arkadaşım Menderes, İstanbul 1967.
- AYŞAR, Abdülhamit, Bir Partinin Kapanmasında Basının Rolü: Serbest Cumhuriyet Fırkası, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1998.
- AYDEMİR, Şevket Süreyya, Tek Adam, C:L, Remzi Kitabevi, İstanbul 1964.
- AYDEMİR, Şevket Süreyya, Menderes'in Dramı (1899- 1960), Remzi Kitabevi, 4. Baskı, İstanbul 1998.
- Aydın Halkevi Broşürı'i, Aydın 1993.
- BEYAZIT, Taner, İzmir Basınında Demokrasi Mücadelesi (1923-1950), İzmir 1992.
- KANDEMİR, Feridun, Serbest Fırka Nasıl Kuruldu? Nasıl Kapatıldı?, Siyasi Dargınlıklar, C:IV, İstanbul 1955.
- OKYAR, Fethi, Üç Devirde Bir Adam( Haz: Cemal Kutay), Tercüman Yayınları, İstanbul 1980.
- OKYAR, Fethi, Serbest Fırka Nasıl Doğdu? Nasıl Feshedildi? (Haz: Nermin Kırdar), İstanbul 1987.
- OKYAR, Osman- SEYİTDANLIOGLU, Mehmet, Fethi Okyar'm Anıları: Atatürk Okyar Ve Çok Partili Türkiye, İş Bankası Yayınları, Ankara 1997.
- TEKELi, İlhan- İLKİN, Selim, 1929 Dünya Buhranında Türkiye'nin İktisadi Politika Arayışları, C:IL,ODTÜ Yayınları, Ankara 1983.
- TEZEL, Yahya, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Yurt Yayınları, Ankara 1986.
- Türkiye Cumhuriyeti: İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü, Türkiye de Siyasi Dernekler, C.Il, Ankara 1950.
- VASSAF, Gündüz, Annem Belkıs, İletişim Yayınları, İstanbul 2002.
Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın Aydında Teşkilatlanması ve 1930 Belediye Seçimleri Üzerinde Oluşan Tartışmalar
Öz
Serbest Cumhuriyet Fırkası (Partisi) Tek Parti döneminde kurulan ikinci muhalefet partisidir. Fethi Bey'in başkanlığında kısa sürede örgütlenen parti, 1930' lar Türkiye 'sinin sosyal-ekonomik zorlukları arasıııda, özellikle kıyı kentlerinde yoğun bir ilgiyle karşılanmıştır. Fethi Bey 'in Ege gezisi bu ilgiyi doruğa çıkarmıştır. Bu gezinin önemli duraklarından biri de Aydın şehriydi. Aydııı 'da Serbest Cumhuriyet Fırkası 'nın örgütleıımesi muhalefete hazır bir kitle bulunduğundan oldukça kolayoldu. Serbest Cumhuriyet Fırkası aynı zamaııda, Türk siyasi yaşamının önemli isimlerinden Adnan Menderes 'i de ilk kez siyasete çeken partidir. Adnan Menderes, Serbest Cumhuriye! Fırkası 'nın Aydın il başkanlığını yapmıştır. Faaliyet gösterdiği kısa süre içerisinde bir kez belediye seçimlerine katılan Serbest Cumhuriyet Fırkası, umulanın ötesinde başarı elde etmiştir. Başarı kazandığı şehirlerden biri de Aydın olmuştur. Belediye seçimleri ve seçimler sırasıııda yaşananlar Aydın 'da kavgayı körüklemiş, halk arasında ayrılıklara yol açmıştır. Serbest Cumhuriyet Fırkası, gerilen siyasi ve toplumsal yapıyı sakinleştirmek için kendini feshetmiş, ikinci çok partili hayata geçiş denemesi başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Partinin kendisini feshetmesinin yankılarının ardından, Cumhuriyet Halk Fırkası 'nın toplumu yeniden toplaması, partinin devletle bütünleşmesi sonucunu hazırlamıştır.
Anahtar Kelimeler
Serbest Cumhuriyet Fırkası Cumhuriyet Halk Fırkası (Partisi) Aydın Adnan Menderes Fethi Okyar
Kaynakça
- AGAOGLU, Ahmet, Serbest Fırka Hatıraları, 2. Baskı, Nebioğlu Yayınevi, İstanbul 1969.
- AGAOGLU, Samet, Arkadaşım Menderes, İstanbul 1967.
- AYŞAR, Abdülhamit, Bir Partinin Kapanmasında Basının Rolü: Serbest Cumhuriyet Fırkası, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1998.
- AYDEMİR, Şevket Süreyya, Tek Adam, C:L, Remzi Kitabevi, İstanbul 1964.
- AYDEMİR, Şevket Süreyya, Menderes'in Dramı (1899- 1960), Remzi Kitabevi, 4. Baskı, İstanbul 1998.
- Aydın Halkevi Broşürı'i, Aydın 1993.
- BEYAZIT, Taner, İzmir Basınında Demokrasi Mücadelesi (1923-1950), İzmir 1992.
- KANDEMİR, Feridun, Serbest Fırka Nasıl Kuruldu? Nasıl Kapatıldı?, Siyasi Dargınlıklar, C:IV, İstanbul 1955.
- OKYAR, Fethi, Üç Devirde Bir Adam( Haz: Cemal Kutay), Tercüman Yayınları, İstanbul 1980.
- OKYAR, Fethi, Serbest Fırka Nasıl Doğdu? Nasıl Feshedildi? (Haz: Nermin Kırdar), İstanbul 1987.
- OKYAR, Osman- SEYİTDANLIOGLU, Mehmet, Fethi Okyar'm Anıları: Atatürk Okyar Ve Çok Partili Türkiye, İş Bankası Yayınları, Ankara 1997.
- TEKELi, İlhan- İLKİN, Selim, 1929 Dünya Buhranında Türkiye'nin İktisadi Politika Arayışları, C:IL,ODTÜ Yayınları, Ankara 1983.
- TEZEL, Yahya, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Yurt Yayınları, Ankara 1986.
- Türkiye Cumhuriyeti: İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü, Türkiye de Siyasi Dernekler, C.Il, Ankara 1950.
- VASSAF, Gündüz, Annem Belkıs, İletişim Yayınları, İstanbul 2002.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2006 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2006 Cilt: 25 Sayı: 39 |