Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

KLASİK VE HELLENİSTİK DÖNEMDE PONTOS BÖLGESİ’NDE ÜRETİM VE TİCARET

Yıl 2019, Cilt: 38 Sayı: 66, 97 - 115, 30.09.2019
https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.618894

Öz

Özet: Genel hatlarıyla, Karadeniz’in güney doğu kıyıları
olarak tanımlayabileceğimiz Pontos Bölgesi antikçağda bolluk ve bereketiyle ön
plana çıkmıştır. Farklı iklimsel özelliklerinden dolayı bölgede birçok endemik,
aromatik ve şifalı bitki yetişmiştir. Bölgenin zenginliklerini fark eden
Hellenler bu zenginlikleri ana yurtlarına taşımak için bölgeye koloni kentleri
kurmuşlar dolayısıyla yeni ticaret rotaları oluşmasını sağlamışlardır. Bu durum
madencilik, tarım ve hayvancılık, balıkçılık gibi sektörlerin bölgede
gelişmesini ve üretilen malların ticaretinin yaygınlaşmasını sağlamıştır.
Bölgede yetişen ya da üretilen malların tümü ya bölgede işlenmiş ya da ham
haliyle dış pazarlarda satışa sunulmuştur. Zamanla Pontos Bölgesi’nin malları
antik dünyanın ticaret merkezlerinin aranan ürünleri haline gelmiş, birçok ürün
bölgenin adıyla anılır olmuştur. Bu durum bölgenin ticari anlamda öneminin
artmasını sağlamıştır. Bu çalışmada Pontos Bölgesi’nin tarihi coğrafyası
retrospektif bakış açısıyla açıklanarak, bölgede üretilen ve ticareti yapılan
ürünler hakkında detaylı bilgi verilmeye çalışılmıştır. Bunun yanında Pontos
Bölgesi’nin antik dünya ticaretinin içerisindeki konumu antik yazarlar,
arkeolojik materyaller ve numismatik buluntular ışığında ele alınmıştır.
 


Abstract: The Pontos region, said to be located in the south east coast of the
Black Sea, came to the forefront with its abundance and fertility. Due to the
different climatic characteristics, endemic, aromatic and many medicinal plants
were grown in the region. Recognizing the riches of the region, the Hellenes
established colonial cities in order to bring these riches to their homeland,
thus creating new trade routes. This led to the development of sectors such as
mining, agriculture and animal husbandry and fishing and the spread of the
trade of the goods produced in the region. All of the goods grown or produced
in the region either in the region or processed in the foreign markets were
offered for sale. In time, the products of the Pontos Region became the sought-after
product of the trade centres of the ancient world, and many products were named
after the region. This situation increased the commercial importance of the
region. In this study, we have tried to demonstrate and deal with the
historical geography of the Pontos Region retrospectively and to give   in-depth information about the products
manufactured and traded in the region during those periods. Moreover, the
position and importance of the Pontos Region in the ancient world trade has
been discussed in the light of ancient author works, archaeological materials
and numismatic finds.








Kaynakça

  • Ael. Anim. Aelianus, Peri Zōōn Idiotēros. Aelianus, On the Characteristics of Animals, Çev. A. F. Scholfield, vols. I-III. Cambridge, Massachusetts – London 1958 – 1959.
  • Aiskh. Per. Aiskhylos, Persai. Aiskhylos, Suppliant Maidens, Persians, Prometheus, Seven Against Thebes, Çev. H. W. Smyth, Cambridge, Massachusetts - London 1956.
  • Aiskh. Pr. Aiskhylos, Prometheus Desmotes, Suppliant Maidens, Persians, Prometheus, Seven Against Thebes, Çev. H. W. Smyth, Cambridge, Massachusetts - London 1956.
  • Amm. Marc. Ammianus Marcellinus, Rerum Gestarum Libri, Ammianus Marcellinus, Çev. J. C. Rolfe, vols. I-III. Cambridge, Massachusetts - London 2000.Anderson, J. G. C., Studia Pontica I: A Journal of Exploration in Pontos, Lamertin, Bruxelles 1903.Anonym. periplus. Anonymos, Anonymi [Arriani, ut Fertur] Periplus Ponti Euxini, Anonymi Periplus Ponti Euxini, Ed. C. Müller, Geographi Graeci Minores I, Paris 19902, 402-423.
  • Apoll. Rhod. argon. Apollonios Rhodios, Argonautica, Apollonios Rhodios, The Argonautica, Çev. R. C. Seaton, Cambridge, Massachusetts - London 1967.Aristoph. Hipp. Aristophanes, Hippeis, Aristophanes, Acharnians. Knights, Çev. J. Henderson, Cambridge – Massachusetts 1998. Aristot. hist. an. Aristoteles, Historia Animalium, Aristoteles, Historia Animalium, Çev. A. L. Peck, vols. I-III. Cambridge, Massachusetts - London 1965. Aristotle, History of Animals, Çev. D. M. Balme, vols. VII-X. Cambridge, Massachusetts - London 1991.
  • Aristot. Mir. Ausc. Aristoteles, Mirabilium Auscultationes, Aristoteles, Mirabilium Auscultationes, Ed. I. Bekker, Aristotelis Opera, vol. II. Berlin 1831, 830a5-847b10.Arr. periplus. Arrianus, Periplus Ponti Euxini, Arrian, Periplus Ponti Euxini, Ed. - çev. A. Liddle, London 2003. Arriani Periplus Ponti Euxini. Arrianus’un Karadeniz Seyahati, Çev. - Yor. M. Arslan, İstanbul 2005.
  • Arslan, M., İstanbul’un Antikçağ Tarihi: Klasik ve Hellenistik Dönemler, Odin Yayınevi, İstanbul 2010.
  • Arslan, M., Mithradates Eupator VI: Roma’nın Büyük Düşmanı, Odin Yayınevi, İstanbul 2007.
  • Ath. Deip. Athenaios, Deipnosophisticarum Epitome, Athenaios, The Deipnosophists, Çev. C. B. Gulick, London - New York 1928.
  • Avram, A., “Some Thoughts about the Black Sea and the Slave Trade before the Roman Domination (6th-1st Centuries BC)”, The Black Sea in Antiquity and Interregional Economic Exchanges, Eds. V. Gabrielsen – J. Lund, Aarhus University Press, Aarhus 2007, s. 239-251.
  • Boardman J., The Greeks Overseas, Oxford University Press, Oxford 20005.
  • Braund, D. – Tsetskhladze, G. R., “The Export of Slaves from Colchis”, CQ, Sayı 39, Cambridge 1989, s. 114-125.
  • Broughton, T. R. S., An Economic Survey of Ancient Rome, The Johns Hopkins Press, Baltimore 1938.
  • Brown, J. P., “Peace Symbolism in Ancient Military Vocabulary”, Vetus Testamentum, Sayı, 21 (1), Leuven 1971, s. 1-23.
  • Bursa, P., Antikçağ’da Anadolu’da Balık ve Balıkçılık, İstanbul, İstanbul Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2007.
  • Catull. Catullus. Çev. F. W. Cornish, Cambridge, Massachusetts - London 1988.
  • Cels. Med. Celsus, De Medicina, Çev. W. G. Spencer, vols. I-II. London-Cambridge, Mass. 1935-1938.
  • Cumont, F. – Cumont, E., Studia Pontica II: Voyage d'exploration Archéologique dans le Pont et la Petite Arménie, Studia Pontica, Bruxelles 1906.
  • Curtis, R. I., Ancient Food Technology, Brill, Leiden – Boston – Köln 2001.
  • Curtis, W. E., Around the Black Sea, HardPress Publishing, New York 1911.
  • Diod. Diodorus Siculus, Bibliotheke Historike, Diodorus of Sicily, Çev. R. M. Geer, London - New York 1947.
  • Dion. Perieges. Dionysios, Oikoumenes Periegesis, A Commentary on Dionysius of Alexandria’s Guide to the Inhabited World 174-382, Çev. Y. Z. N. Khan, Yayınlanmamış Doktora Tezi, University College London, London 2002. Dionysii, Orbis Descriptio, Ed. K. Müller, Geographi Graeci Minores, vol. II. Paris 19902, 103-176.Dioscor. Pedanius Dioscorides, De Materia Medica, Pedanius Dioscorides of Anazarbus, De Materia Medica, Çev. L. Y. Beck, vols. I-V. Zürich - New York 2005.Emir, O., “Grek Kolonizasyon Dönemi’nde Karadeniz’de Önemli bir Geçim Kaynağı: Köle Ticareti”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, Sayı 11, Trabzon 2011, s. 9-28.Eur. Alc. Euripides, Alcestis, Ed. – Çev. D. Kovacs, Cambridge, Massachusetts - London 1994.Euseb. chron. Eusebios, Chronicorum, Ed. A. Schoene, Berlin 1875.FGrHist Die Fragmente der Griechischen Historiker), Die Fragmente der Griechischen Historiker, Ed. F. Jacoby, vols. I-XV, Brill, Berlin – Leiden 1923 – 1958. Finley, M. I., “The Black Sea and the Danubian Regions and the Slave Trade in Antiquity”, Klio, Sayı 40, Feilnbach 1962, s. 51-59.Gal. de san. tuend. Galenos, De sanitate tuenda, Galenos, On the Constitution of the Art of Medicine, The Art of Medicine. A Method of Medicine to Glaucon, Çev. I. Johnston – G. H. R. Horsley, vols. I-III. London - New York 2011.Gal. Terap. Meth. Galenos, Terapeutikes Methodou, Galenos, On the Constitution of the Art of Medicine. The Art of Medicine. A Method of Medicine to Glaucon, Çev. I. Johnston – G. H. R. Horsley, vols. I-III. London - New York 2011.Ghita, C., Achaemenid and Greco-Macedonian Inheritances in the Semi- Hellenised Kingdoms of Eastern Asia Minor, University of Exeter Unpublished Phd. Thesis, Exeter 2010. Gündüz, A. – Türedi, S. –Ayaz, F. A., “Deli Balın İçindeki Zehir”. EAJEM, Sayı 10, Ankara 2011, s. 95-96.Hamilton, W. J., Küçük Asya, Çev. K. Toraman, Midas Kitap, Ankara 2013. Hdt. Herodotos, Historia, Herodotus, The Persian Wars, Çev. A. D. Godley, vols. I-IV. London - New York 1975. Herodotos, Herodot Tarihi, Çev. M. Ökmen – A. Erhat, İstanbul 19912.Hind, J. G. F., “Mithridates”, CAH. IX, Cambridge 1994, s. 129-164.
  • Højte, J. M., “The Archaeological Evidence for Fish Processing in the Black Sea Region”, Ancient Fishing and Fish Processing in the Black Sea Region, Eds. T. Bekker-Nielsen, Aarhus University Press, Aarhus 2005, s.133-161.
  • Hor. Odes. Quintus Horatius Flaccus, Odes, Horace Odes, Çev. D. West, vols. I-III. Oxford 1995-2002.
  • Isidore Etym. Isidori Hispalensis, Etymologiarum sive Originum, Isidore of Seville, The Etymologies (or Origins), Ed. W. M. Lindsay, Oxford 1911.
  • Jones, A. H. M., The Cities of the Eastern Roman Provinces, Oxford University Press, New York 19712.
  • Kınacı, M., “Antikçağda Pontos Bölgesi’nin Tarihsel Coğrafyası”. Cedrus, Sayı III, Antalya 2015, s. 181-229.
  • Kınacı, M., “I. Pharnakes’in Pergamon Krallığı’na Karşı Savaşı”. Cedrus, Sayı II, Antalya 2014, s. 203-223.
  • Kınacı, M., Mithradates Hanedanlığı’nda I. Pharnakes Dönemi, Ankara Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2016. King, C., Karadeniz, Çev. Z. Kılıç, Kitap Yayınevi, İstanbul 2008.
  • Ksen. Anab. Ksenophon, Anabasis, Ksenophon, Onbinlerin Dönüşü, Çev. T. Gökçöl, İstanbul 19982. Ksenophon, Anabasis, Çev. C. L. Brownson, vols. I-VII. Cambridge, Massachusetts - London 1968.
  • Lund, J. – Gabrielsen, V., “A Fishy Business. Transport Amphorae of the Black Sea Region as a Source for the Trade in Fish and Fish Products in the Classical and Hellenistic Periods”, The Black Sea in Antiquity. Regional and Interregional Economic Exchanges, Eds. J. Lund – V. Gabrielsen, Aarhus University Press, Aarhus 2007, s. 161-169.Magie, D., Roman Rule in Asia Minor to the End of the Third Century after Christ. Volumes I-II, Princeton University Press, Princeton 1950. Maria, A., The Mycenaean Presence in the Black Sea Region, International Hellenic University, Unpublished Master Thesis, Thessaloniki 2015. Olshausen, E., “Pontos (2)”, RE Suppl. XV, München 1978, s. 396-442.Olshausen, E., “Pontos: A Profile of a Landscape”, Space, Place and Identity in Northern Anatolia, Ed. T. Bekker-Nielsen, Franz Steiner, Stuttgart 2014, s. 39-48.Olshausen, E., “Zum Hellenisierungsprozess am Pontischen Königshof”, Ancient Society, Sayı 5, Leuven 1974, s. 153-170.Opait, A., “A Weighty Matter: Pontic Fish Amphorae”, The Black Sea in Antiquity. Regional and Interregional Economic Exchanges, Eds. J. Lund – V. Gabrielsen, Aerhus University Press, Aarhus 2007, s.101-122.
  • Opp. hal. Oppianos, Halieutika, Oppian, Collothus, Tryphiodorus, Çev. A. W. Mair – D. Litt, London - New York 1928.P.Cair. Zen. Cairo Zenon Papyri, Şurada: http://ipap.csad.ox.ac.uk/Cairo-Zenon.1.html.Papanghelis, T. D., “A Note on Catullus 68, 156-157”, Quaderni Urbinati di Cultura Classica, Sayı 11, Roma 1982, s. 139-149.Peake, H., “The Origin and Early Spread of Ironworking”, Geographical Review, Sayı XXIII/4, New York 1933, s. 639-652.Peev, P., “Prehistoric Trade Routes In the Black Sea”, SOMA 2005. Proceedings of the IX Symposium on Mediterranean Archaeology, Eds. O. Menozzi - M. L. Di Marzio - D. Fossataro, BAR International Series, Italy 2005, s. 217-222.Philostr. de Imag. Philostratus “Yaşlı”, Imagines, Philostratus, Imagines, Çev. A. Fairbanks, London - New York 1931.Plin. nat. G. Plinius Secundus “Yaşlı”, Naturalis Historia, Pliny, Natural History, Çev. H. R. Rackham, W. H. S. Jones – D. E. Eichholz, vols. I-X. Cambridge, Massachusetts - London 1938 - 1971.Plut. Luc. Plutarkhos, Bioi Paralleloi, Lucullus, Plutarch’s Lives, Çev. B. Perrin, vols. I-XI. London - New York 1959.Polyb. Polybios, Historiai, Polybios, The Histories, Çev. W. R. Paton, vols. I-VI. Cambridge – Massachusetts - London 1922.Prokop. Aed. Prokopios, de Aedificiis, Prokopios, On Buildings, Çev. H. B. Dewing – G. Downey, Cambridge - Massachusetts 1940.Prokop. de Bell. Prokopios, de Bellis, Prokopios, History of the Wars, Çev. H. B. Dewing, London - New York 1928.
  • Ps.-Scymnus Pseudo-Skymnos, Fragmenta Periegeseos Ad Nicomedem Regem, The Tradition of the Minor Greek Geographers, Ed. A. Diller, Lancaster - Oxford 1952. Sub Titulo Orbis Descriptio., Geographi Graeci Minores I., Ed. C. Müller, Paris 19902, 196-237.
  • Rostovtzeff, M. I., “Pontus and Its Neighbours: The First Mithridatic War”, CAH. IX., Cambridge 1932, s. 211-236.
  • Rostovtzeff, M. I., The Social and Economic History of the Hellenistic World, I-III, Oxford University Press, Oxford 1941.
  • Sallust. Hist. Sallustius, Historia, Sallust, Çev. J. C. Rolfe, London - New York 1921.
  • Skylaks Periplous Skylaks, Periplus Scylacis, Skylax, Periplus Scylacis, Geographi Graeci Minores I, (Ed. C. Müller), Paris 19902 15-96. Pseudo-Skylaks, Periplous, Çev.: M. Arslan, MJH, Sayı II/1, Antalya 2012, s. 239-257.
  • Steph. Byz. Ethnika Stephanos Byzantios, Ethnika, Stephani Byzantii, Ethnikon: A Geographical Lexicon on Ancient Cities, Peoples, Tribes and Toponyms, Ed. A. Meineke, Chicago 1992.
  • Strab. Strabon, Geographika, The Geography of Strabo, Çev. H. L. Jones, vols. I-VIII. London - New York 1917-1932. Strabon, Coğrafya, Çev. A. Pekman, İstanbul 2000.Tac. hist. Tacitus, Historia, Tacitus, The Histories, Çev. C. H. Moore – J. Jackson, vols. I-III, Cambridge, Massachusetts - London 1962.
  • Theophr. de lapid. Theophrastos, De Lapidibus, Ed. D. E. Eichholz, Oxford 1965.
  • Theophr. hist. plant. Theophrastos, Historia Plantarum, Theophrastus, Enquiry into Plants, Çev. A. Hort, vols. I-II, London - New York 1916
  • Val. Flac. C. Valerius Flaccus, Argonauticon, C. Valerius Flaccus, Argonautica, Çev. W. J. H. Mozley, Cambridge – Massachusetts - London 1939.
  • Varro rust. Marcus Terentius Varro, Rerum Rusticarum, Marcus Terentius Varro, On Agriculture, Çev. W. D. Hooper – A. M. Litt, Cambridge - Massachusetts 1934.
  • Verg. Aen. Vergilius, Aeneis, Virgil, Eclogues, Georgics, Aenid, the Minor Poems, Çev. H. Fairclough, vols. I-II. Cambridge, Massachusetts - London 1966 - 1967. Vergilius, Aeneas, Çev.: İ. Z. Eyuboğlu, Ankara 1995.
  • Verg. Georg. Vergilius, Georgica, Virgil, Eclogues, Georgics, Aenid, the Minor Poems, Çev. H. Fairclough, vols. I-II. Cambridge, Massachusetts - London 1966-1967.
  • Wilkins, J., “Fish as a Source of Food in Antiquity”, Ancient Fishing and Fish Processing in the Black Sea Region, Ed. T. Bekker-Nielsen, Aarhus University Press, Aarhus 2005, s. 20-30.
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Mesut Kınacı 0000-0003-4700-4415

Hülya Boyana Bu kişi benim 0000-0003-3786-8244

Yayımlanma Tarihi 30 Eylül 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Cilt: 38 Sayı: 66

Kaynak Göster

APA Kınacı, M., & Boyana, H. (2019). KLASİK VE HELLENİSTİK DÖNEMDE PONTOS BÖLGESİ’NDE ÜRETİM VE TİCARET. Tarih Araştırmaları Dergisi, 38(66), 97-115. https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.618894
AMA Kınacı M, Boyana H. KLASİK VE HELLENİSTİK DÖNEMDE PONTOS BÖLGESİ’NDE ÜRETİM VE TİCARET. TAD. Eylül 2019;38(66):97-115. doi:10.35239/tariharastirmalari.618894
Chicago Kınacı, Mesut, ve Hülya Boyana. “KLASİK VE HELLENİSTİK DÖNEMDE PONTOS BÖLGESİ’NDE ÜRETİM VE TİCARET”. Tarih Araştırmaları Dergisi 38, sy. 66 (Eylül 2019): 97-115. https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.618894.
EndNote Kınacı M, Boyana H (01 Eylül 2019) KLASİK VE HELLENİSTİK DÖNEMDE PONTOS BÖLGESİ’NDE ÜRETİM VE TİCARET. Tarih Araştırmaları Dergisi 38 66 97–115.
IEEE M. Kınacı ve H. Boyana, “KLASİK VE HELLENİSTİK DÖNEMDE PONTOS BÖLGESİ’NDE ÜRETİM VE TİCARET”, TAD, c. 38, sy. 66, ss. 97–115, 2019, doi: 10.35239/tariharastirmalari.618894.
ISNAD Kınacı, Mesut - Boyana, Hülya. “KLASİK VE HELLENİSTİK DÖNEMDE PONTOS BÖLGESİ’NDE ÜRETİM VE TİCARET”. Tarih Araştırmaları Dergisi 38/66 (Eylül 2019), 97-115. https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.618894.
JAMA Kınacı M, Boyana H. KLASİK VE HELLENİSTİK DÖNEMDE PONTOS BÖLGESİ’NDE ÜRETİM VE TİCARET. TAD. 2019;38:97–115.
MLA Kınacı, Mesut ve Hülya Boyana. “KLASİK VE HELLENİSTİK DÖNEMDE PONTOS BÖLGESİ’NDE ÜRETİM VE TİCARET”. Tarih Araştırmaları Dergisi, c. 38, sy. 66, 2019, ss. 97-115, doi:10.35239/tariharastirmalari.618894.
Vancouver Kınacı M, Boyana H. KLASİK VE HELLENİSTİK DÖNEMDE PONTOS BÖLGESİ’NDE ÜRETİM VE TİCARET. TAD. 2019;38(66):97-115.

Cited By

Sinope Kentinin Kolonizasyon Süreci Hakkında Bir İnceleme
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
https://doi.org/10.33437/ksusbd.1449195