MALATYA IRON AGE RESEARCH 2018

Yıl 2020, Cilt: 39 Sayı: 67, 9 - 52, 31.03.2020

Sevgi Dönmez

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.576374

Cited By: 1

Öz

Archaeological survey in 2018 which can be considered as a continuation to the archaeological survey in 2017 is conducted on Malatya Province’s Yeşilyurt and Battalgazi districts, an area which two regions have differences in regards to geomorphology: Malatya Plains and Malatya Mountains. During the research conducted on Malatya Plains, ceramic sherds which are representing all three periods of Iron Age are found on Alibey Höyük which became partially submerged under Karakaya Dam waters; Pınarkolu-Sivri Tepe Area, Kürdonun Bükü Höyük, Avşaroğlu Necropolis Site in Tohma Basin; Örentepe Höyük in Sultansuyu Basin and Tepecik Area. Survey on Malatya Mountains which is the second part of the research is conducted on the area located 1400-2000 meters above sea level which is still actively used today by highland cultures. During the research, defense structures and ceramic sherds which are considered to be largely used during Early Iron Age and Middle Iron Age have been identified from the six archaeological site. Each of the Beypınar Tepe, Kilise Tepe, Seyituşağı Kale Archaeological Site, Meydan Kalesi, Cihan Kalesi and Aşağıköy/Kalebaşı archaeological sites are considered to be typical examples of defensive purpose settlements constructed by combining natural steep cliffs with stone build walls which are largely used in East Anatolian Region in Iron Age. In Üçgöze/Ziyaret Tepe area located upon Malatya Mountains where no archaeological structure are present and highland cultures enshrining the area; a ceramic sherd which is reflecting the Iron Age ceramic form is found. Ceramics identified in archaeological sites on Malatya Mountains and Malatya Plain is compared with ceramics collected from systematic archaeological excavations and surveys conducted in Upper and Lower Euphrates Basin, Upper Tigris Region, Northeastern and Central Anatolia, Syria and Northern Mesopotamia, and significant results were obtained which are revealing inter-regional interaction.

Anahtar Kelimeler

Malatya Mountains, Malatya Plain, Survey, Ceramic, Iron Age

MALATYA DEMİR ÇAĞI ARAŞTIRMALARI 2018

Öz

2017 yılında başlatılan arkeolojik yüzey araştırmasının devamı niteliğindeki 2018 arkeolojik yüzey araştırması, Malatya İli, Yeşilyurt ve Battalgazi İlçelerinde, jeomorfolojik anlamda farklılık gösteren iki bölgede, Malatya Ovası ve Malatya Dağlarını içine alan saha üzerinde yürütülmüştür. Malatya Ovası’nda yürütülen araştırmalar sırasında kısmen Karakaya Baraj suları altında kalan Alibey Höyük, Tohma Havzası’nda Pınarkolu-Sivri Tepe Mevkii, Kürdonun Bükü Höyük, Avşaroğlu Nekropol Alanı, Sultansuyu Havzası üzerinde Örentepe Höyük ve Tepecik Mevkii’nde Demir Çağı’nın her üç döneminin de temsil edildiği seramik parçalarıbulunmuştur. Araştırmanın ikinci bölümünü oluşturan Malatya Dağları yüzey araştırması, deniz seviyesinden yaklaşık 1400-2000 m yükseklikte yer alan ve halen günümüzde yayla kültürleri tarafından kullanılan sahada gerçekleştirilmiştir. Araştırmalar sırasında Erken Demir Çağı ve Orta Demir Çağı’nda yoğun olarak kullanıldığını düşündüğümüz altı arkeolojik alanda savunma yapıları ve seramik parçaları tespit edilmiştir. Beypınar Tepe, Kilise Tepe, Seyituşağı Kale Arkeolojik Alanı, Meydan Kalesi, Cihan Kalesi ve Aşağıköy/Kalebaşı arkeolojik alanları, Demir Çağı’nda Doğu Anadolu Bölgesi’nde sıklıkla kullanılan, doğal sarp kayalık alanların, taş örgü duvarlarla birleştirilmesiyle oluşturulan savunma amaçlıyerleşimlerin birer tipik örneği durumundadır. Malatya Dağları üzerinde, herhangi bir mimari kalıntı gözlemlenemeyen, yayla kültürleri tarafından kutsal kabul edilen Üçgöze/Ziyaret Tepe Mevkii’nde Demir Çağı seramik formunu yansıtan seramik parçası bulunmuştur. Malatya Dağları ve Malatya Ovası üzerinde tespit edilen arkeolojik alanlardaki seramikler, Yukarı ve Aşağı Fırat Havzası, Yukarı Dicle Bölgesi, Kuzeydoğu ve Orta Anadolu, Suriye ve Kuzey Mezopotamya’da yürütülen kazılar ve yüzey araştırmalarından toplanan seramikler ile karşılaştırılmış ve bölgeler arası etkileşimi ortaya koyan önemli sonuçlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Malatya Dağları, Malatya Ovası, Yüzey Araştırması, Demir Çağı, Seramik

Kaynakça

• Anastasio, S., Atlas of the Assyrian Pottery of the Iron Age, SUBARTU XXIV, Brepols, Turnhout 2010.
• Bartl, K., “Some Remarks on Early Iron Age in Eastern Anatolia”, Anatolica XXI, 1995, s. 205-212.
• Bartl, K., “Eastern Anatolia in the Early Iron Age”, R. Eichmann, H. Parzinger (yay.) Migration und Kulturtransfer: der Wandel vorder - und zentralasiatischer Kulturen im Umbruch vom 2. zum 1. vorchristlichen Jahrtausend: Akten des Internationalen Kolloguiums, Berlin, 23. Bis 26. November 1999, Habelt, Bonn 2001, s. 383-410.
• Belli, O. ve E. Konyar, Doğu Anadolu Bölgesi’nde Erken Demir Çağı Kale ve Nekropolleri, N. Başgelen (yay.) Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2003.
• Bilgi, Ö., “Köşkerbaba Kazıları 1979”, II. Kazı Sonuçları Toplantısı1980, s. 113-119.
• Bilgi, Ö., “Köşkerbaba Höyük Kazısı 1980 Yılı Sonuçları”, III. Kazı SonuçlarıToplantısı1981, s. 83-86.
• Bilgi, Ö., “Köşkerbaba Höyük 1981 Dönemi Kazıları”, IV. Kazı SonuçlarıToplantısı 1982, s. 89-93.
• Bilgi, Ö., “Köşkerbaba Höyüğü Kazıları”, V. Kazı Sonuçları Toplantısı 1983, s.:113-116.
• Bilgi, Ö., “1983 Dönemi Malatya-Köşkerbaba Höyük Kurtarma Kazıları”, VI. KazıSonuçları Toplantısı 1984, s. 49-54.
• Bilgi, Ö., “1984 Dönemi Malatya-Köşkerbaba Höyük Kurtarma Kazıları”, VII. KazıSonuçları Toplantısı 1985, s. 143-149.
• Bilgi, Ö., “Köşkerbaba Höyük Kazısı, 1978”, Aşağı Fırat Projesi 1978-1979 Çalışmaları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Aşağı Fırat Projesi Yayınları 1/3, Ankara 1987, s. 189-216, Lev. 115-131.
• Bilgi, Ö., “Köşkerbaba Höyük Kazısı 1979”, Aşağı Fırat Projesi 1978-1979 Çalışmaları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Aşağı Fırat Projesi Yayınları 1/3, Ankara 1987, s. 217-248, Lev. 132-150.
• Blaylock, S. R., D. H. French ve G. D. Summers, “The Adıyaman Survey: An Interim Report”, Anatolian Studies 40, 1990, s. 81-135.
• Blaylock, S. R., “Iron Age Pottery from Tille Höyük, South-Eastern Turkey”, A. Hausleiter, A. Reiche (yay.) Iron Age Pottery in Northern Mesopotamia, Northern Syria und South-Eastern Anatolia, Ugarit-Verlag, Münster 1999, s. 263-286.
• Bryce, T., Letters of the Great Kings of the Ancient Near East. The Royal Correspondence of the Late Bronze Age, Roudledge, London, New York 2003.
• Bryce, T., The World of the Neo-Hittite Kingdoms: A Political and Military History, Oxford University Press, New York 2012.
• Çilingiroğlu, A., “Urartu’da Toplu Nüfus Aktarımları”, Anadolu Araştırmaları IX, 1983, s. 311-317.
• D’Agostino, A., “The Assyrian-Aramaean Interaction in the Upper Khabur: The Archaeological Evidence from Tell Barri Iron Age Layers”, Syria 86, 2009, s. 17-41.
• Di Nocera, G. M., “2003 Archaeological Survey in the Malatya Territory”, 22. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2004, s. 325-336.
• Di Nocera, G. M., “Settlements, population and landscape on the Upper Euphrates between V and II millennium BC. Results of the Archaeological Survey Project 2003-2005 in the Malatya Plain”, Proceedings of the 5th International Congress on the Archaeology of the Ancient Near East, April 3-8 2006, Madrid 2008, s. 633-645.
• Dönmez, S. “2017 Malatya Yüzey Araştırması: Erken ve Orta Demir Çağı Araştırmalarına Yeni Katkılar”, Tarih Araştırmaları Dergisi 38/65, 2019, s. 43-82.
• Drake, B. L., “The influence of climatic change on the Late Bronze Age Collapse and the Greek Dark Ages”, Journal of Archaeological Science 39, s. 1862-1870.
• Durbin, G. E. S., “Iron Age Pottery from the provinces of Tokat and Sivas”, Anatolian Studies 21, 1971, s. 99-124.
• Duru, R., “Değirmentepe Höyüğü Kazısı, 1973”, Keban Projesi 1973 Çalışmaları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Keban Projesi Yayınları I/6, Ankara 1979, s. 13-24, Lev. 1-6.
• Elayi, J., Sargon II, King of Assyria, SBL Press, Atlanta 2017.
• Emre, K., “The Urartian Pottery from Altıntepe”, Belleten 33, 1969, s. 291-301.
• Erdem, A. Ü., “Regional Variations in Iron Age Grooved Pottery in Eastern Anatolia” A. Çilingiroğlu, A. Sagona (yay.) Anatolian Iron Ages 7, Peeters, Leuven, Paris, Walpole, MA 2012, s. 113-130.
• Esin, U., “1979 Değirmentepe Kazıları”, II. Kazı Sonuçları Toplantısı1980, s. 91-99.
• Esin, U., “1980 Yılı Değirmentepe (Malatya) Kazısı Sonuçları”, III. Kazı SonuçlarıToplantısı 1981, s. 39-41
• Esin, U., “Değirmentepe (Malatya) Kazısı 1981 Yılı Sonuçları”, IV. Kazı SonuçlarıToplantısı 1982, s. 39-48.
• Esin, U., G. Arsebük, “Değirmentepe Kazısı”, V. Kazı Sonuçları Toplantısı 1983, s. 71-80.
• Esin, U., “Değirmentepe (Malatya) Kurtarma Kazısı 1983 Yılı Raporu”, VI. KazıSonuçları Toplantısı 1984, s. 11-30.
• Esin, U., S. Harmankaya, “1984 Değirmentepe (Malatya) Kurtarma Kazısı”, VII, Kazı Sonuçları Toplantısı 1985, s. 53-86.
• Esin, U., S. Harmankaya, “1985 Değirmentepe (Malatya İmamlı Köyü) Kurtarma Kazısı”, VIII. Kazı Sonuçları Toplantısı 1986, s. 95-137.
• Finné, M., K. Holmgren, H. S. Sundqvist, E. Weiberg, M. Lindblom, “Climate in the eastern Mediterranean, and adjacent regions, during the past 6000 years – A review”, Journal of Archaeological Science 38, s. 3153-3173.
• Frangipane, M., F. Di Filippo, F. Manuelli ve L. Mori, “Collapse or Transformation? Regeneration and innovation at the turn of the first millennium BC at Arslantepe, Turkey”, Antiquity 92/362, 2018, s. 1-7.
• French, D., “Tille”, VIII. Kazı Sonuçları Toplantısı I, 1986, s. 205-212.
• Güneri, A. S., “Cultural Connections between Anatolia and Caucasus-Central Asia during the Late Bronze – Early Iron Age”, Anatolia Antiqua X, 2002, s. 11-77.
• Hauptmann, H., “Norşuntepe Kazısı, 1969” Keban Projesi 1969 Çalışmaları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Keban Projesi Yayınları, I/2, Ankara 1971, s. 71-79, Lev. 47-61.
• Hauptmann, H., “Norşuntepe Kazıları, 1970” Keban Projesi 1970 Çalışmaları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Keban Projesi Yayınları, I/3, Ankara 1972, s. 87-101, Lev. 57-80.
• Hauptmann, H., “Norşuntepe Kazıları, 1971” Keban Projesi 1971 Çalışmaları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Keban Projesi Yayınları, I/4, Ankara 1974, s.71-82, Lev. 68-84.
• Hauptmann, H., “Norşuntepe Kazıları, 1972” Keban Projesi 1972 Çalışmaları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Keban Projesi Yayınları, I/5, Ankara 1976, s. 41-59, Lev. 29-62.
• Hauptmann, H., “Norşuntepe Kazıları, 1974”, Keban Projesi 1974-1975 Çalışmaları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Keban Projesi Yayınları I/7, Ankara 1982, s. 15-70, Lev. 13-52.
• Hausleiter, A., Neuassyrische Keramik im Kerngebiet Assyriens. Chronologie und Formen, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2010.
• Heltzer, M., The Suteans, Istituto Universitario Orientale Seminario Di Studi Asiatici, Series Minor XIII, Naples 1981.
• Işıklı, M. ve A.Ü. Erdem “A group of Early Iron Age pottery from the Erzurum Region”, Archäologische Mitteilungen aus Iran und Turan 41, 2009, s. 249-268.
• Karadoğan, S., “Kuruluş Yeri Açısından Malatya Şehri ve Yakın Çevresinin Jeomorfolojisi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/1, 2001, s. 27-56.
• Khatchadourian, L., “The Iron Age in Eastern Anatolia”, S.H. Steadman, G. McMahon (yay.) Ancient Anatolia (10,000-323 B.C.E), Oxford University Press, New York 2011, s.464-499.
• Konyar, E., Doğu Anadolu Erken Demir Çağı Kültürü: Arkeolojik Kazı ve Yüzey Araştırmaları Bulgularının Değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul 2004.
• Köroğlu, K., “Demir Çağı’nda Yukarı Dicle Bölgesi”, Anadolu Araştırmaları16, 2002, s. 449-475.
• Köroğlu, K., “The Transition from Bronze Age to Iron Age in Eastern Anatolia”, B. Fischer, H. Genz, E. Jean ve K. Köroğlu (yay.), Identifying Changes: The Transition from Bronze to Iron Ages in Anatolia and Its Neighbouring Regions. Proceedings of the International Workshop, İstanbul, November 8-9, 2002. İstanbul 2003, s. 231-241.
• Köroğlu, K., “Conflict and Interaction in the Iron Age: The Origins of Urartian-Assyrian Relations”, European Journal of Archaeology 18, 2015, s. 111-127.
• Liverani, M., “Melid in the Early and Middle Iron Age: Archaeology and History” G. Galil, A. Gilboa, A. M. Maeir ve D. Kahn (yay.) The Ancient Near East in the 12th – 10th centuries BCE. Culture and History, Ugarit-Verlag, Münster 2012, s. 327-344.
• Liverani, M., The Ancient Near East. History, society and economy, Transl. S. Tabatabai, Roudledge, London, New York 2014.
• Mazzoni, S., “Syria and the periodization of the Iron Age: A cross-cultural perspective”, G. Bunnens (yay.) Essays on Syria In the Iron Age, Louvain, Ancient Near Eastern Studies, supplement 7, 2000, s. 31-59.
• Manuelli, F., “Malatya-Melid between the Late Bronze and Iron Age. Continuity and Change at Arslantepe during 2nd and 1st Millennium BC: Preliminary Observations on the Pottery Assemblages” K. Strobel (yay.) Empires after the Empire. Anatolia, Syria and Assyria after Šuppiluliuma II. Eothen XVII, LoGisma, Firenze 2011, s. 61-86.
• Manuelli, F., “From the Early to the Middle Iron Age: Development of the Pottery Inventories from the New Excavations at Arslantepe” Proceedings of the 7th International Congress on the Archaeology of the Ancient Near East 2012a, s. 447-460.
• Manuelli, F., “A View from the East. Arslantepe and the Central Anatolian World during the Late Bronze and Iron Ages: Interactions and Local Development”, ORIGINI XXXIV 2012b: 361-374.
• Manuelli, F., “Pottery as an Indicator of Changing Interregional Relations in the Upper Euphrates Valley. The Case of the Late Bronze-Iron Age Assemblages from Arslantepe/Malatya”, K. A. Yener (yay.) Across the Border: The Late Bronze-Iron Age Relations Between Syria and Anatolia, Peeters, Leuven, Paris, Walpole, MA 2013, s. 373-392.
• Marro, C. ve A. Özfırat, “Pre-classical survey in eastern Turkey. First preliminary report. The Ağrı Dağ (Mount Ararat) Region”, Anatolia Antiqua XI, 2003, s. 385-422.
• Müller, Ü., “Die eisenzeitliche Keramik des Lidar Höyük”, A. Hausleiter, A. Reiche (yay.) Iron Age Pottery in Northern Mesopotamia, Northern Syria und South-Eastern Anatolia, Ugarit-Verlag, Münster 1999, s. 403-434.
• Oggiano, I., “Cataloguistics: The Experience at Tell Afis, Syria”, A. Hausleiter & A. Reiche (yay.) Iron Age Pottery in Northern Mesopotamia, Northern Syria und South-Eastern Anatolia, Ugarit-Verlag, Münster 1999, s. 377-402.
• Ökse, T., Mitteleisenzeitliche Keramik Zentral-Ostanatoliens mit dem Schwerpunkt Karakaya Stauseegebiet am Euphrat, D. Reimer Verlag, Berlin 1988.
• Özdoğan, M. Lower Euphrates Basin 1977 Survey, Lower Euphrate Project Publications I/2. Istanbul 1977.
• Parker, A., “Norheastern Anatolia: On the Periphery of Empires”, Anatolian Studies49, 1999 s. 133-141.
• Reiche, A., “Iron Age pottery from Tell Rad Shaqrah (North-East Syria)”, A. Hausleiter, A. Reiche (yay.) Iron Age Pottery in Northern Mesopotamia, Northern Syria und South-Eastern Anatolia, Ugarit-Verlag, Münster 1999, s. 231-259.
• RIMA: The Royal Inscription of Mesopotamia: Assyrian Periods, Toronto, Buffalo, and London: University of Toronto Press.
• RIMA 2: A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia BC I (1114-859 BC), 1991.
• Roaf, M. ve A. Schachner, “The Bronze Age to Iron Age transition in the upper Tigris region: new information from Ziyaret Tepe and Giricano” A. Çilingiroğlu, G. Darbyshire (yay.) Anatolian Iron Ages 5, London 2005, s. 115-124.
• Russell, H. F., Pre-Classical Pottery of Eastern Anatolia. Based on a survey by Charles Burney of sites along the Euphrates and around Lake Van, British Institute of Archaeology at Ankara, Monograph No. 2, BAR International Series 85, Oxford 1980.
• Sagona, A., “Remarks on the East Anatolian Iron Age” A. Çilingiroğlu, A. Sagona (yay.) Anatolian Iron Ages 7. Proceedings of the Seventh Anatolian Iron Ages Colloquium Held at Edirne, 19-24 April 2010, Peeters, Leuven-Paris-Walpole, MA 2012, s. 253-267.
• Sagona, A. ve P. Zimansky, Ancient Turkey, Roudledge World Archaeoology, London, New York 2009.
• Schachner, A., “From the Bronze to the Iron Age: Identifying Changes in the Upper Tigris Region. The Case of Giricano”, B. Fischer, H. Genz, E. Jean ve K. Köroğlu (yay.) Identifying Changes: The Transition from Bronze to Iron Ages in Anatolia and its Neighbouring Regions, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2003, s. 151-163.
• Schmidt, C., “Die Keramik der Areale A-F in Kar-Tukulti Ninurta” A. Hausleiter, A. Reiche (yay.) Iron Age Pottery in Northern Mesopotamia, Northern Syria und South-Eastern Anatolia, Ugarit-Verlag, Münster 1999, s. 61-90.
• Schneider, E., “Die eisenzeitliche Keramik von Tell Sheikh Hassan (Syria)”, A. Hausleiter, A. Reiche (yay.) Iron Age Pottery in Northern Mesopotamia, Northern Syria und South-Eastern Anatolia, Ugarit-Verlag, Münster 1999, s. 325-346.
• Serdaroğlu, Ü., 1975 Surveys in the Lower Euphrates Basin, Ankara 1977.
• Sevin, V., “İmikuşağı Kazıları”, V. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1983, s. 137-142.
• Sevin, V. ve K. Köroğlu, “İmikuşağı Kazıları, 1984”, VI. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1985, s. 163-180.
• Sevin, V., “Elazığ-Bingöl İlleri Yüzey Araştırması, 1986”, V. Araştırma SonuçlarıToplantısı 1987, s. 1-44.
• Sevin, V., “Elazığ-Bingöl Yüzey Araştırması, 1987”, VI. Araştırma SonuçlarıToplantısı 1988, s. 451-500.
• Sevin, V., “The Early Iron Age in the Elazığ Region and the Problem of the Mushkians”, Anatolian Studies 41,1991, s. 87-97.
• Stronach, D., Pasargadae: A Report on the Excavations, 1961-1963, Oxford 1978.
• Summers, G. D., “Revisiting the end of the Late Bronze Age and the transition to the Early Iron Age at Tille Höyük”, Iraq 71, 2010, s. 193-200.
• Şenyurt, S. Y., Büyükardıç: Doğu Anadolu’da Bir Erken Demir Çağı Tepe Yerleşmesi /An Early Iron Age Hilltop Settlement in Eastern Anatolia, Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi Arkeolojik Kurtarma Kazıları Yayınları 2 / Baku-Tbilisi-Ceyhan Crude Oil Pipeline Project Publications of Archaeological Salvage Excavations 2, Ankara 2005.
• Şenyurt, Y., Y. Kamış ve A. Akçay, “Tasmasor Geç Demir Çağı Çanak Çömlek Buluntuları”, S. Y. Şenyurt (yay.) Tasmasor, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara 2011, s. 117-258.
• Taş, İ. ve S. F. Adalı, “Çivi Yazısı Geleneğinde Lullu Halkı”, KUBABA Arkeoloji-Sanat Tarihi-Tarih Dergisi 24 2015, s. 21-36.
• Tekin, H., “Yatay Oluk Bezekli Bir Seramik Grubunun Ele Geçtiği Yeni Bir Merkez: Hakemi Use”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi23/1, 2006, s. 151-172.
• Tonbul, S. ve M. Siler, “Malatya Güneyinde Güneydoğu Torosların Jeomorfolojik Özellikleri” F. Arslan (yay.) Türkiye Coğrafyası Araştırmaları: Prof. Dr. Mesut Elibüyük’e Armağan, Pegem Akademi Yayınları, Ankara 2017, s. 463-490.
• Winn, M. M., “The Early Iron Age” M. N. van Loon (yay.) Korucutepe: Final Report on the Excavations of the Universities of Chicago, California (Los Angeles) and Amsterdam in the Keban Reservoir, Eastern Anatolia 1968-1970, Vol. 3, North-Holland Publishing Company-Amsterdam, New York, Oxford 1980, s. 155-175, Lev. 51-61.
• Vidal, J. “Sutean Warfare in the Amarna Letters”, J. Vidal (yay.) Studies on War in the Ancient Near East: Collected Essays on Military History. Ugarit-Verlag, Münster 2010, s. 95-103.
• Yakar, J. Anadolu’nun Etnoarkeolojisi: Tunç ve Demir Çağlarında Kırsal Kesimin Sosyo-Ekonomik Yapısı, Çev. S. H. Riegel, Homer Yayınları, İstanbul 2007.
• Yiğitpaşa, D., “Arkeolojik Veriler Işığında Doğu Anadolu Geç Demir Çağı (M.Ö. 7.-4. Y.Y.) Çanak Çömleği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 8/37, 2015, s. 512-538.