CIC. FAM. XIII 56 VE ALABANDA’NIN CIVITAS LIBERA OLMASI ÜZERİNE BAZI GÖZLEMLER

Yıl 2024, Cilt: 43 Sayı: 77, 259 - 279, 30.09.2024

Hüseyin Uzunoğlu

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1462705

Öz

Bu makalede Aydın’ın Çine ilçesinin 7 km batısında bulunan Alabanda antik kentinin civitas libera imtiyazını ne zaman elde ettiğine dair bazı gözlemlere yer verilmektedir. Alabanda’nın en geç MÖ 1. yüzyıl sonlarında özgür bir kent olduğu Yaşlı Plinius’un Augustus Dönemi kayıtlarına dayanarak verdiği bilgilerden anlaşılmaktadır. Ancak Alabanda’nın bu tarihten daha önce bu hakkı elde ettiğine şüphe yoktur. Her ne kadar kimi araştırmacılar, Pyrrha- isimli bir Alabanda vatandaşının onurlandırma dekretinde bu kişinin kent için sağladığı vergi muafiyetini I. Mithradates savaşı sonrasına tarihleyip kentin bu savaşta Romalılara verdiği desteğin bir sonucu olarak hem civitas libera hem de immunis olma hakkı elde ettiğini düşünseler de, daha yaygın bir görüşe göre bu dekret II. Eumenes dönemine tarihlendiği için bu olayların Alabanda’nın civitas libera hakkı kazanmasıyla bir ilgisi olmasa gerektir. Alabanda’nın bu hakkı elde ettiği en erken belge ise Cicero’nun ‘Ad Familiares’ isimli eserinde MÖ 51/50 yılı valisi Minucius Thermus’a yazdığı mektup olarak değerlendirilmelidir. Mektuba göre, komşu kent Mylasa ile birlikte, Pompeius Magnus’un temsilcisi olduğu anlaşılan Cluvius isimli bir Romalıya borçlu olan Alabanda hakkında Roma’da bir dava açılmıştır. Çeşitli açılardan önemli olduğu anlaşılan bu mektupta eyalet valisinin yargılamaya katılmaması ve davanın Roma’da görülüyor olması bu iki kentin söz konusu dönemde özgür olduğunu düşündürmektedir. Makalede, Cicero’nun yine aynı eserindeki bir başka mektup ve çeşitli epigrafik belgeler bir bütün olarak değerlendirilmekte ve Cumhuriyet Dönemi’nin sonlarından İmparatorluk Dönemi içlerine kadar Alabanda’nın statüsü ayrıntılı bir şekilde yorumlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alabanda, Mylasa, civitas libera, Cicero, Ad Familiares

Kaynakça

• Akdoğu Arca, E. (2018). “Provincia Asia’yı Müteakip Nysa ad Maeandrum’da Varlığı Bilinen Romalılar ve Yeni Bir Πρεσβευτὴς Ῥωμαίων Onurlandırması”, ed. M. Arslan – F. Baz, Arkeoloji, Tarih ve Epigrafi'nin Arasında: Prof. Dr. Vedat Çelgin'in 68. Doğum Günü Onuruna Makaleler, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, s. 77-91.
• Ando, C. (2000). Imperial Ideology and Provincial Loyalty in the Roman Empire, University of California Press, Berkeley.
• Bernhardt, R. (1971). Imperium und Eleutheria: die römische Politik gegenüber den freien Städten des griechischen Ostens, Hamburg Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hamburg.
• Chapot, V. (1904). La province romaine proconsulaire d'Asie depuis ses origines jusqu'à la fin du haut-empire, Librairie Emile Bouillon Editeur, Paris.
• Claudon, J.F. (2015). Les ambassades des cités grecques d’Asie Mineure auprès des autorités romaines: de la libération des Grecs à la fin du Haut-Empire (196 av. J.-C. - 235 apr. J.-C.), École Pratique des Hautes Études Yayımlanmamış Doktora Tezi, Paris.