GÜRCÜ KAYNAKLARININ IŞIĞINDA ORTA ÇAĞ GÜRCİSTAN’INDA ASKERÎ TEŞKİLAT VE SAVAŞ TEÇHİZATI

Yıl 2025, Cilt: 44 Sayı: 78, 15 - 39, 10.04.2025

Abdurrahman Seçkin

Öz

Gürcistan Krallığı'nın siyasi ve ekonomik gücünün altın çağı Kral IV. Davit ve Kraliçe Tamar dönemine dayanır. Altın çağda siyasi istikrar, ekonomik refah ve ordunun gücü bu dönemdeki askerî başarılar Gürcistan’ın gücünü bölgede artırmış, krallığın altın çağının yaşamasını sağlamıştır. Kral IV. Davit kendi döneminde Kıpçak halkını (yaklaşık 200 bin nüfusu) bölgeye yerleştirmiş ve bunlardan aile başına her daim hazır bir ordu teşkil etmiştir. Bu ayrıca Gürcü Krallığı’nın ilk düzenli ordu denemelerinin temelini oluşturmuştur. Gürcistan'ın coğrafi konumu Orta Çağ boyunca diğer ülkelerle ticari, sosyal ve kültürel ilişkilerini çok yoğun hâle getirmiştir. Ordunun yapısı ve teçhizatı o dönemde Gürcistan'ın gücünü belirleyen önemli unsurlardan biridir. Gürcistan'ın savaş araç gereçleri çeşitli dönemlerde farklılık göstermiştir. Bunun yanında çoğunlukla kılıçlar, mızraklar, yaylar ve oklar gibi geleneksel silahlar yaygın biçimde kullanılmıştır.
Gürcistan'ın Doğu ile Batı arasında bir ülke olması farklı kültürlerden etkilenmesine yol açmış ve bu etkileşim silah ve teçhizat tasarımında yansımalarını göstermiştir. Bu çalışmada ordunun yapısı ve kullandığı savaş teçhizatı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kral IV. Davit, Hancali, Düzenli ordu, Kıpçaklar, Gorda

MILITARY ORGANIZATION AND WAR EQUIPMENT IN MEDIEVAL GEORGIA IN THE LIGHT OF GEORGIAN SOURCES

Öz

The golden age of the political and economic power of the Kingdom of Georgia dates back to the reign of King Davit IV and Queen Tamar. Political stability and economic prosperity in the golden age, the strength of the army, military successes in this period increased the influence of Georgia's power in the region and ensured the golden age of the kingdom. King Davit IV settled the Kipchak remnants (about 200 thousand inhabitants) in the region during the Agmashenebeli period and formed an ever-ready army per family. This was the basis for the first regular army experiments of the Georgian Kingdom. Georgia's geographical location intensified its commercial, social and cultural relations with other countries throughout the Middle Ages. The structure and equipment of the army was one of the important factors determining the power of Georgia at that time. Georgia's war equipment differed in various periods. However, in general, traditional weapons such as swords, spears, bows and arrows were widely used.
The fact that Georgia is a country between East and West has made it inevitable for it to be influenced by different cultures and for this interaction to be reflected in the design of weapons and equipment. In this study, the structure of the army and the war equipment used will be analysed.

Anahtar Kelimeler

King Davit IV, Khanjali, Regular Army, Kipchaks, Gorda.

Kaynakça

• Ançabadze, G. (2011). Sakartvelos Samkhedro İstoriis Sagitkhebi, 1921 Tslamde, İlias Sakhemtsipo Universitetis Gamomcemloba, Tbilisi. Beridze, G. (2015). Sakartvelos Samxedro İstoriis Perıodizacia (Sakitxis dayenebis Cda), İvane Javajshvilis Saxelobis Tbilisis Saxelmwifo Universitetis Saqartvelos İstoriis İnstitutis Shromebi. IX, Tbilisi. Çolakaşvili, K. (1958). Shurduli, Mecnierba da Teknika, No, 1. Çoruhlu, T. (1997). “Hançer”, DİA, C. 15, İstanbul, s. 548-549. Delibalta, Y. (2023). Moğolların Harp Taktikleri, Yeditepe Yayınevi, İstanbul. Gamyrelidze G. (2010). Omi Da Şeiarağeba İberia-Kolkhetşi, Bakur sulakauris Gamomcemloba, Tbilisi.