YOUTH AFTER THE NATIONAL STRUGGLE: A SOCIO-CULTURAL READING OF 1933-1940 YEARBOOKS

Yıl 2025, Cilt: 44 Sayı: 78, 109 - 137, 10.04.2025

Eslem Saraçoğlu

Öz

In this study, yearbooks from Balıkesir Necatibey Teacher School, Galatasaray High School, Işık High School, İstiklal High School, Kayseri High School, and Maltepe Military High School, which provided education in various cities from Thrace to Anatolia between 1933 and 1940, were examined to gather information about students. The common characteristics of these young individuals, who grew up in different cultural contexts and received education under varying conditions, were evaluated. While some graduates awaited appointment after completing their education at teacher schools, others strived for self-improvement in military high schools, taking pride in their country’s struggle. Turkey, emerging from the National Struggle period, was undergoing a process of reconstruction, particularly in education, as well as in culture, art, and literature. Raising awareness among the new generation was one of the primary objectives during this period. Within this framework, the thoughts, social lives, goals, and interests of high school students receiving education with these aims in mind were analyzed. Most of the yearbooks examined in the study are from Istanbul-based private educational institutions. These schools primarily catered to children from socially privileged backgrounds. Thus, it is not feasible to make generalizations representing the entire country solely based on these schools. However, data obtained from institutions such as military high schools, teacher schools, and Kayseri High School, which had more diverse socio-economic and cultural student profiles, provided a foundation for more comprehensive evaluations.

Anahtar Kelimeler

Education, high school, Turkish Republic, world of thought, student.

Millî Mücadele Sonrası Gençlik: 1933-1940 Yıllıklarından Sosyo-Kültürel Bir Okuma

Öz

Bu çalışmada, 1933-1940 yılları arasında Trakya’dan Anadolu’ya kadar çeşitli şehirlerde eğitim veren Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulu, Galatasaray Lisesi, Işık Lisesi, İstiklal Lisesi, Kayseri Lisesi ve Maltepe Askeri Lisesi’ne ait yıllıklar incelenerek öğrenciler hakkında bilgi toplanmıştır. Farklı kültürel bağlamlarda büyüyen ve farklı koşullarda eğitim alan bu gençlerin ortak yönleri değerlendirilmiştir. Mezunların bir kısmı öğretmenlik lisesinden atanmayı beklerken, bir kısmı ise askeri liselerde ülkelerinin mücadele sürecinden gurur duyarak kendilerini geliştirme çabası içerisindedir. Millî Mücadele Dönemi’nden yeni çıkan Türkiye, başta eğitim olmak üzere kültür, sanat ve edebiyat gibi alanlarda yeniden yapılanma sürecindedir. Bu süreçte, yeni neslin bilinçlendirilmesi temel hedeflerden biri olmuştur. Çalışmada, söz konusu amaçlar doğrultusunda eğitim alan lise öğrencilerinin düşünce dünyaları, sosyal yaşamları, hedefleri ve ilgi alanları incelenmiştir. Çalışmada incelenen yıllıkların büyük bir kısmı İstanbul merkezli ve özel eğitim kurumlarına aittir. Bu okullar, genellikle toplumsal açıdan ayrıcalıklı kesimlerin çocuklarının eğitim aldığı kurumlar olarak dikkat çekmektedir. Bu nedenle, yalnızca bu okullara dayanarak ülke genelini temsil eden genellemeler yapmak mümkün değildir. Ancak, askeri liseler, öğretmen liseleri ve Kayseri Lisesi gibi daha çeşitli sosyo-ekonomik ve kültürel öğrenci profillerine sahip eğitim kurumlarından elde edilen veriler, daha kapsayıcı değerlendirmelere zemin hazırlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, lise, Türkiye Cumhuriyeti, düşünce dünyası, öğrenci

Kaynakça

• Akşin, S. (2018). Kısa 20. Yüzyıl Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul. Alkan, M. Ö. (2008). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Modernleşme ve Eğitim”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C. 6, S. 12, s. 9-84. Ataünal, A. & Özalp, R. (1977). Türk Milli Eğitim Sisteminde Düzenleme Teşkilatı, MEB Basımevi, İstanbul. Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulu Yıllığı 1937-1938. (1938). Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulu Yay., Balıkesir. Berkes, N. (2019). Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yay., İstanbul. Engin E. (2025). "Galatasaray Lisesi", Türk Maarif Ansiklopedisi, https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/galatasaray-lisesi/#yazar-1 (08.02.2025). Enginün, İ. (1988). “Abdülhak Hâmid Tarhan”, DİA, C. 1, İstanbul, s. 207.210.