AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDE YUNAN DİASPORASININ OLUŞUM SÜRECİ VE AMERİKAN-HELEN İLERİCİ EĞİTİM DERNEĞİ (AMERICAN-HELLENIC EDUCATIONAL PROGRESSIVE ASSOCIATION / AHEPA)

Yıl 2025, Cilt: 44 Sayı: 79, 289 - 320, 30.09.2025

Abdulsamet Yıldırım

Öz

Diaspora denildiği zaman genellikle Yahudi ve Ermeni diasporası akla gelmekte, diaspora ile alakalı akademik çalışmalara bakıldığında da çoğunlukla bu iki diasporanın üzerinde durulduğu görülmektedir. Oysaki Yunan diasporasının da Amerika Birleşik Devletleri’nde önemli bir nüfusu ve etkinliği bulunmaktadır. Özellikle Türk-Yunan ilişkilerinin bozulduğu dönemlerde Türkiye’ye yönelik yürüttükleri propaganda ve lobicilik faaliyetleri, Türk araştırmacılar için de büyük önem arz etmektedir. Bu araştırmada, Yunan diaspora çalışmaları alanında müstakil olarak Türkçe literatürde pek fazla üzerinde durulmamış bir konu olarak, ABD’deki en köklü ve en etkin Yunan örgütlerinden biri olan Amerikan – Helen İlerici Eğitim Derneği (American-Hellenic Educational Progressive Association / AHEPA) ele alınmıştır. 1922 yılında kurulan AHEPA, ABD’deki Yunan diasporasının bütününe hitap eden ve günümüze dek varlığını sürdüren en etkili Yunan örgütü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu noktada AHEPA bir nevi, Amerika’da yaşayan Yunanlıların temsilcisi konumunda bulunmaktadır. Bununla da yetinmeyip, anavatanları Yunanistan'ın özellikle dış politikadaki çıkarlarına yönelik diasporanın yürüttüğü lobi faaliyetlerinin de merkezi haline gelen bir örgüt olarak önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yunan , Diaspora , Lobicilik , Propaganda , Helenizm

THE FORMATION PROCESS OF GREEK DIASPORA IN THE UNITED STATES AND AMERICAN-HELLENIC EDUCATIONAL PROGRESSIVE ASSOCIATION (AHEPA)

Öz

When the diaspora is mentioned, the Jewish and Armenian diasporas usually come to mind, and academic studies on diaspora mostly focus on these two diasporas. However, the Greek diaspora also has a significant population and influence in the United States. Their propaganda and lobbying activities against Turkey, especially during periods of deterioration in Turkish-Greek relations, are of great importance for Turkish researchers. In this study, the American-Hellenic Educational Progressive Association (AHEPA), one of the oldest and most influential Greek organizations in the United States, is examined as a subject that has not been much emphasized in the Turkish literature in the field of Greek diaspora studies. Founded in 1922, AHEPA has been the most influential Greek organization that addresses the entire Greek diaspora in the USA and continues its existence until today. At this point, AHEPA is, in a way, the representative of the Greeks living in America. Not content with this, it is also important as an organization that has become the center of lobbying activities carried out by the diaspora for the interests of their homeland Greece, especially in foreign policy.

Anahtar Kelimeler

Greek , Diaspora , Lobbying , Propaganda , Hellenism

Kaynakça

• Burgess, T. (1913). Greeks in America; An Account of Their Coming, Progress, Customs, Living and Aspirations, Sherman French Company, Boston.
• Canoutas, S. G. (1943). Christopher Columbus, a Greek Nobleman: A Disquisition Concerning the Origin and Early Life of the Great Discoverer and a Refutation of the Charges Against Him which Have Appeared in Certain Recent Publications, St. Marks printing Corp., New York.
• Gerontakis, S. (2012). AHEPA vs. the KKK: Greek-Americans on the Path to Whiteness, University of North Carolina, Senior Thesis, Asheville.
• Halley, L. (1985). Ancient Affections; Ethnic Groups and Foreign Policy, Praeger Publishing, New York.
• Hecker, M. – Fenton, H. (1978). The Greeks in America 1528-1977; A Chronology & Fact Book, Oceana Publications Inc., New York.
• Kesiktaş, F. G. (2005). Kıbrıs Sorunu’nun Türk-Amerikan İlişkilerine Yansıması: Johnson Mektubu (1960-1965), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Kitsikis, D. (1963). Propagande et Pressions en Politique Internationale: La Grèce et Ses Revendications à la Conférence de la Paix (1919-1920), Presses Universitaires de France, Paris.
• Leber, G. J. (1972). The History of The Order of AHEPA 1922-1972, The Order of AHEPA Publishing, Washington. Macdonald, G. R. (1918). Spanish-English and English-Spanish Commercial Dictionary, Sir Isaac Pitman & Sons Publishing, London.
• Saloutos, T. (1964). The Greeks in the United States, Harvard University Press.
• Thacher, J. B. (1903). Cbristopber Columbus; His Life, His Work, His Remains as Revealed by Original Printed and Manuscript Records, Vol. 2, The Knickerbocker Press, New York.
• Babaoğlu, R. (2016). “Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Kurulması ve Makarios’un Türkiye Ziyareti 22-26 Kasım 1962”, Uluslararası Boyutlarıyla Kıbrıs Meselesi ve Geleceği Uluslararası Sempozyumu – Bildiriler, Haz: Duygu Türker Çelik, Ankara.
• Bitzes, J. G. (1970). “The Anti-Greek Riot of 1909 – South Omaha”, Nebraska History, No. 51. Çelik, K. (2017). “Demokrat Parti Döneminde Kıbrıs Sorunu’nun Ortaya Çıkması”, Tarihte Kıbrıs, C.2, Ed. Osman Köse, Dokuzonbeş Yayınları, İstanbul.
• Landau, J. M. (1976). “Johnson’s 1964 Letter to Inönü and the Greek Lobbying at the White House”, The Turkish Yearbook of International Relations - 1974, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Polos, G. A. (1927). “Why the Need of This Magazine”, The Archon Magazine, Vol. 1, July. Skouras, S. P. (1941). “AHEPA and The Greek War Relief Association”, The Ahepan, January-June.
• Tağmat, Ç. D. (2010). “Yunanistan’da Büyük Açlık ve Ege’de Yardım Köprüsü: Kurtuluş ve Dumlupınar Vapurları (1941-1942)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S:46.
• Taylor, A. S. (1859). “Memorials of Juan de Fuca”, California Magazine, No. 40.
• Yüksel, D. Y. (2009). “Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, S. 18-19, Bahar-Güz.
• Zervakis, P. A. (1997). “The Role of the ‘Justice for Greece Committee’ for the American Involvement in Greece after World War II”, Balkan Studies, Vol. 38, No.1.