Tarih Nasıl Yazılır?: Paul Veyne’in Tarihin İdiografikliği Tezine Tarihbilimsel Bir Eleştiri

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 289 - 304, 25.12.2020

Cenk Reyhan

Öz

Alman filozofları, bilimleri, “doğa bilimleri” ve “tin bilimleri” olarak ikiye ayırdılar. Bilimler arasındaki bu keskin epistomolojik ayrışma sonucunda, bir tarafta betimleme-açıklamaya yönelik yasalı/doğabilim, diğer tarafta anlamaya-anlamlandırmaya yönelik yasasız/tin-insanbilim şeklinde iki karşıt metodoloji gelişti. Paul Veyne’in “Tarih Nasıl Yazılır” başlıklı kitabında bu tür ayırım belirgin bir şekilde izlenebilir. Veyne, kitabında, tarih disiplinini “idiografik” kategoride değerlendirmekte ve “nomotetik” bilimlerden; bilimden, kati bir surette ayrı tutmakta ve neden bilim olmadığına dair bir tartışma yürütmektedir. Makale, Veyne’in adı geçen kitabı örnekleminde, tarihin idiografikliği tezinin, bilimin birliği/bilimin tekliği bağlamında, tarihbilimsel bir reddiyesine odaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

BİLİM, DOĞABİLİM, TİNBİLİM, NOMOTETİK, İDİOGRAFİK, PAUL VAYNE

Kaynakça

• Burke, P. (2000), Tarih ve Toplumsal Kuram, Mete Tunçay (Çev.), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Cat, J. (2017, August 16). The Unity of Science. Retrieved May 29, 2020, from https://plato.stanford.edu/entries/scientific-unity/#EpisUnit). (Erişim: 19.05.2020.)
• Collingwood, R. G. (2005), Tarihin İlkeleri ve Tarih Felsefesi Üstüne Başka Yazılar, Ahmet Hamdi Aydoğan (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Fulfort, R. (2014) Anlatının Gücü, Kitle Kültürü Çağında Hikâyecilik, Ezgi Kardelen (Çev.), İstanbul: Kolektif Yayınları.
• Kincaid, H. (1990) “Defending Laws in the Social Sciences”, Philosophy of the Social Sciences, Vol. 20, No. 1, 56-83.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü, Osman Akınhay ve Derya Kömürcü, (Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Moles, A. (2012). Belirsizin Bilimleri: İnsan Bilimleri İçin Yeni Bir Epistemoloji, Nuri Bilgin (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ollman, B. (2015) Diyalektiğin Dansı: Marx’ın Yönteminde Adımlar, Cenk Saraçoğlu (Çev. ), İstanbul: Yordam Yayınları.
• Özlem, D. (2017), Max Weber’de Bilim ve Sosyoloji, İstanbul: Notos Yayınları.
• Snow, C. P. (2010). İki Kültür, Tuncay Birkan (Çev.), Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• Uluocak, Ş. (2012). Doğa Bilimleri Kültür Bilimleri Ayrımında Sosyolojik Açıdan Kuramlaştırma Sürecinin Tartışılması, İstanbul: Kum Saati Yayınları.
• Veyne, P. (2014) Tarih Nasıl Yazılır? Nihan Özyıldırım (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Woolgar, S. (1999) Bilim: Bilim İdesi Üzerine Sosyolojik Bir Deneme,. Hüsamettin Arslan (Çev), İstanbul: Paradigma Yayınları.