İki Dizi, İki Sultan Süleyman: Tarihsel Kurgular Yoluyla Lider Algısının İnşası

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 340 - 361, 25.12.2020

Özgün Kabacaoğlu

Öz

Osmanlı İmparatorluğu'nun en başarılı padişahlarından biri olarak anılan Kanuni Sultan Süleyman günümüzün en merak edilen tarihi şahsiyetlerindenden biridir ve 2000'li yıllae içerisinde iki ayrı televizyon dizisine konu olmuştur. Bununla birlikte aralarında yaklaşık on yıllık fark bulunan bu iki dizi, ilham kaynağı aynı olmasına rağmen iki farklı lider türüne dayanmaktadır. Aynı lider farklı liderler, başka bir ifadeyle lider tipleri olarak seyirci karşısına çıkarılmıştır. Bu lider tipi farklılaşmasının ve dolayısıyla lider algısı farklılaşmasının nedeni ise küresel ve yerel değişimlerle birlikte, sosyal, ekonomik ve politik farklılaşmalardır. Bu farklılaşmaların sonunda da yeni geleneğin icat edilmesidir. Siyasal yöneticilerin toplumun kabul etmesini istediği lider tipinin tarihi diziler ile ortaya konmasının nedeni ise tarihsel kurgunun toplumu etkileme gücü bağlamında açıklanabilir. Bu minvalde de bu çalışma vasıtasıyla, yapısöküm yönetimi kullanılarak tarihsel kurgunun güncel lider imajını etkilediği ortaya konacaktır.

Anahtar Kelimeler

Muhteşem Yüzyıl, Lider algısı, Hürrem Sultan, Kanuni Sultan Süleyman, Tarihsel Kurgu

Two Tv Series, Two Sultan Suleiman: Establishing The Perception Of The Leader Through Historical Fiction

Öz

Known as one of the most successful sultans of the Ottoman Empire, Kanuni Sultan Süleyman is one of the most curious historical person today. In the 2000s, he has been the subject of two separate television series. However, these two series are based on two different types of leaders, although the inspiration is the same. The same leader have been presented to the audience as different leader types. The reason for this differentiation of leader type and therefore the perception of leader is the social, economic and political differences together with the global and local changes. At the end of this differentiation is the invention of the new tradition. The reason why the type of leader that political administrators want to be accepted by the society is presented with historical tv series can be explained in the context of the power of historical fiction to affect the society. In this respect, through this study, it will be revealed that historical fiction affects the current leader image by using deconstruction method.

Anahtar Kelimeler

Magnificient Century, The Perception of The Leader, Hurrem Sultan, Suleiman The Magnificent, Historical fiction

Kaynakça

• Anonim (2020). History (n). Online Etimology Dictionary. 15.08.2020 tarihinde https://www.etymonline.com/word/history#etymonline_v_12040 adresinden erişildi.
• Arslan, A. (2019). İbn - i Haldun (4. baskı). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Balkın, J. M. (2004). Yapısöküm. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 13, 1, 321-332.
• Bayraktaroğlu, A. M. ve Çeliker, M. (2011). Lider İmajının Yaratılmasında Fotoğrafın İşlevi. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Hakemli Dergisi, 7, 1-29.
• Belge, M. (2003). Milliyetçilik ve Sol. Birikim Dergisi. 165. https://www.birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-165-ocak-2003/2353/milliyetcilik-ve-sol/2947
• Bilis, A. (2013). Popüler Televizyon Dizilerinden Muhteşem Yüzyıl Dizisi Örneğinde Tarihin Yapısökümü. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 45, 19–38. https://doi.org/10.17064/IÜIFHD.66423
• Bloomberg. (2018). Trump: Küreselleşme Doktrinini Red Ediyoruz. 20.03.2020 tarihinde, https://www.bloomberght.com/haberler/haber/2158687-trump-kuresellesme-doktrinini-reddediyoruz adresinden erişildi.
• Bouma, A. (2011). Turkmenistan: Epics in Place of Historiography. Jahrbücher Für Geschichte Osteuropas, 59(4), 559-585.
• Burke, P. (2014). Fransız Tarih Devrimi: Annales Okulu. 4. Baskı. Çev. M. Küçük. Ankara: Doğu Batı.
• Çakır, R. (2020). Türkiye’de Milliyetçilik İslamcılığı Neden ve Nasıl Yutuyor? 01.06.2020 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=MInrJK7oAIM adresinden erişildi.
• Derrida, Jacques (1997) Of Grammatology. Çev. G. Chakravorty Spivak. Baltimore: The Johns Hopkinson University.
• Emecen, F. (2010). Süleyman 1. TDV İslam Ansiklopedisi. 19.03.2020 tarihinde https://islamansiklopedisi.org.tr/suleyman-i#1 adresinden erişildi.
• Engin, V. ve Şimşek, A. (2017). Türkiye’de Tarih Yazımı (2. baskı). İstanbul: Yeditepe.
• Hennigan, W. J. (2018). “We Reject Globalism.” President Trump Took “America First” to the United Nations | Time. 21.03.2020 tarihinde, https://time.com/5406130/we-reject-globalism-president-trump-took-america-first-to-the-united-nations/ adresinden erişildi.
• Hobsbawn, E. ve Ranger T. (2000). The Invention of Tradition. Campridge: Campridge University
• Hocaoğlu, D. (2017). Tarih Kavramı: Res Gastae-Historia Rerum Gastarum. V. Engin ve A. Şimşek (Ed.), Türkiye’de Tarih Yazımı (ss. 23-33) içinde. İstanbul: Yeditepe.
• İbiş, F. (2012). Hermenötik ve Yapısöküm Kuramına Genel Bir Bakış. Toplum Bilimleri Dergisi. 6, 11, 31-40
• İnalcık, H. (2008). Fransız Anales Ekolü ve Türk Tarihçiliği. T. Takış ve S. Aksoy (Ed.), Halil İnalcık, Makaleler 2 (ss. 311–324) içinde. Ankara: Doğu Batı.
• İbn-i Haldun (2004). Muhaddime 1. Cilt. Çev. H. Kendir. İstanbul: Yenişafak.
• Kabacaoğlu, Ö. (2009). Küresel Finansal Kriz: Devletlerin Azalan Gücü. 12. Ege Üniversitesi Uluslararası İktisat Öğrencileri Kongresi: İzmir: Ege Üniversitesi.
• Kanar, M. (2010). Şahname 1. TDV İslâm Ansiklopedisi. 18.03.2020 tarihinde https://islamansiklopedisi.org.tr/sahname#1 adresinden erişildi.
• Kanat, C. (2017). Tarihin Medya ile İmtihanı (3. baskı). İstanbul: Yeditepe.
• Kastrissis, D. (2013). The Historical Epic Aḥvāl-i Sulṭān Meḥemmed (The Tales of Sultan Mehmed) in the Context of Early Ottoman Historiography. E. Çıpa ve E. Fetvacı (Ed.), Writing History at The Ottoman Court Editing The Past, Fashioning The Future içinde (ss. 1–22). www.jstor.org/stable/j.ctt16gz87c
• Kaya, R. ve Günal, H. (2015). Tarih Öğretmenlerinin Muhteşem Yüzyıl Dizisi Özelinde Tarih Konulu Film ve Dizilerin Öğretimde Kullanımına Yönelik Görüşleri. Turkish History Education Journal, 4 (1), 1-48. Doı: 10.17497/Tuhed.185614
• Kelgökmen İlic, D. ve Yalçın, B. (2017). Y Jenerasyonunun Farklılaşan İş Değerleri ve Liderlik Algılamaları. Journal of Yasar University, 12/46, 136-160.
• Keskin, H, Kiriş, H, Şentürk, C. (2006). 2001 Krizinin Ekonomik Ve Siyasi Yönleri Üzerine Bir Değerlendirme Çabasi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 46-73.
• Koyuncu, A. (2012). Bir Yapısalcılık Eleştirisi: Derrida ve Yapısöküm. Kutadgubilig Felsefe-Bilim Araştırmaları Dergisi. 22, 301-317.
• Kültüral, Z. (2010). Şahname 2. TDV İslâm Ansiklopedisi. 21.03.2020 tarihinde https://islamansiklopedisi.org.tr/sahname#2-turkce-tercumeleri%0A adresinden erişildi.
• Manuwald, G. (2014). “Fact” and “Fiction” in Roman Historical Epic. Greece and Rome, Second Series, 61(2), 204–221.
• Milliyet. (2003). Türkiye-ABD... 2003 ''Stratejik Ortaklık'' Ve ''Çuval'' Yılı Oldu! 06.04.2020 tarihinde erişildi. https://www.milliyet.com.tr/gundem/turkiye-abd-2003-stratejik-ortaklik-ve-cuval-yili-oldu-5131096
• NTV Editör. (2004). 2003’e damgasını vuran olaylar. 17.12.2019 tarihinde, http://arsiv.ntv.com.tr/news/249515.asp adresinden erişildi.
• Oğan, S. (2018). Dünyada Düşüşteki Küreselleşme ve Yükselen Milliyetçilik. 07.08.2020 tarihinde https://turksam.org/dunyada-dususteki-kuresellesme-ve-yukselen-milliyetcilik adresinden erişildi.
• Ortaylı, İ. (2018). Defterimden Portreler. İstanbul: Kronik.
• Özkök, E. (2019). 23 Haziran Sonrasında Dindarlık Ne Durumda Atatürkçülük Ne Oldu. Hürriyet. 06.08.2020 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ertugrul-ozkok/23-haziran-sonrasinda-dindarlik-ne-durumda-ataturkculuk-ne-oldu-41289050 adresinden erişildi.
• Öztaş, S. (2011). Tarih-Sinema İlişkisi ve Sinema Filmlerinin Tarih Derslerinde Kullanımının Önemi. M. Öz (Ed.), Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Tarihçilik ve Tarih Yayıncılığı Sempozyumu (Bildiriler) içinde (797-807). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Öztuna, Y. (2006). Kanuni Sultan Süleyman. İstanbul: Babıali Kültür.
• Paul, H. (2015). Key Issues in Historical Theory. New York: Routledge.
• Pirim, O. (2003). 2003 Türkiye’de de Fırtınalıydı. Deutsche Welle. 06.04.2020 tarihinde erişildi. https://p.dw.com/p/AbSC
• Reyhan, C. (2019). Toplumsal Kuram Açısından Tarihsel Malzeme. A. Şimşek (Ed.). Tarih Nasıl Yazılır: Tarih Yazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji (2. Baskı: 93-113) içinde. Ankara: Türk Tarih Kurumu
• Sakaoğlu, N. (2017). Osmanlı Tarihi Sözlüğü: Kavramlar, Kurumlar, Olaylar. İstanbul: Alfa Tarih.
• Sakal, F. (2019). Tarih Yazımında Temel Kavramlar. A. Şimşek (Ed.). Tarih Nasıl Yazılır: Tarih Yazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji (2. Baskı: 29-48) içinde. Ankara: Türk Tarih Kurumu
• Selvi, A. (2020). Sosyal Medyaya ‘Unutulma’ Düzenlemesi Geliyor. Hürriyet. 06.08.2020 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/abdulkadir-selvi/sosyal-medyaya-unutulma-duzenlemesi-geliyor-41557903 adresinden erişildi.
• Şaylan, G. (2016). Değişim Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi. Ankara: İmge.
• Şimşek, A. (2017). Giriş ya da Heredotos’tan Bugüne Tarihyazımına Kısa Bir Bakış. V. Engin ve A. Şimşek (Ed.), Türkiye’de Tarih Yazımı (2. baskı: 1–20) içinde. İstanbul: Yeditepe.
• T24. (2008). Can Dündar'dan 'Mustafa' savunması... 31.05.2020 tarihinde https://t24.com.tr/haber/can-dundardan-mustafa-savunmasi,14989 adresinden erişildi.
• Yanık, H. (2016). Yapısöküm üzerine birkaç not. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1 (2), 91-98.
• Yıldırım, E. ve Hira, İ. (2016). Türk Televizyon Dizilerinde Oryantalist Yansımalar: Muhteşem Yüzyıl Örneği. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (2), 43-53. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pesausad/issue/26078/274873