Tarih, Bilgi ve Tarihsel Bilgi: Tarih Epistemolojisi Üzerine Bir Deneme

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 24 - 43, 25.06.2021

Fatih Belgi

Öz

Tarih, disiplin olarak kurumsal kimliğini kazanmaya başladığı andan bugüne dek çeşitli tartışmalara konu olagelmiştir. Söz konusu bu tartışmaları ülkemizle sınırlandırarak takip ettiğimde eksikliğini duyumsadığım ayrıntı tarih disiplininin epistemoloji bağlamında tartışılmamasıydı. Epistemoloji çatısı altında tartışılan bilginin imkânı, anlamı, kaynağı, yöntemi, sınırı, ne olduğu gibi birtakım temaların tarih disipliniyle bir arada düşünülmemesi, beni tarihi epistemolojik bağlamda düşünmeye sevk etti. Bu tartışmamda ise esas olarak odaklandığım iki tema mevcuttur. İlk tema, bilgi analizlerinden ziyade bilginin anlamı, ne olduğu ve imkânı üzerine sorgulamalardan oluşur. İkinci tema ise bilgi üzerine yürüttüğüm bu sorgulamalardan elde ettiğim çıkarımlarla birlikte tarih disiplinini değerlendirdiğim kısımdan oluşur.

Anahtar Kelimeler

epistemoloji, tarih, bilgi

History, Knowledge And Historical Knowledge: An Essay on the Epistemology of History

Öz

History has been the subject of various discussions from the moment it started to gain its theoretical identity as a discipline. When I followed these discussions by limiting them to our country, the detail that I felt was lacking is the discipline of History was not discussed in the context of Epistemology. The fact that some topics such as the possibility, meaning, source, method, limit of knowledge discussed under the terms of Epistemology were not considered together with the discipline of History led me to think the History in an epistemological context. There are two main issues that I mostly focus in this discussion. The first issue consists of questioning the knowledge as what it is and its possibility, rather than analyzing it. The second issue consists of the part where I evaluate the discipline of History along with the inferences that I have obtained from these questionings.

Anahtar Kelimeler

Epistemology, History, Knowledge.

Kaynakça

• Arslan, H. (2018). Epistemik Cemaat Bir Bilim Sosyolojisi Denemesi, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Baç, M. (2011). Epistemoloji, Çağdaş Epistemolojiye Giriş, Nebi Mehdiyev (Yay. Haz.) İstanbul: İnsan Yayınları. 21-48.
• Barthes, R. (2016). Camera Lucida Fotoğraf Üzerine Düşünceler, Reha Akçakaya (Çev.), İstanbul: 6:45 Yayınları.
• Andreas, B. (2014). “Ranke: Objectivity and History”, Rething History, Vol. 18-4. 457-474.
• Collingwood, R. G. (2013). Tarih Tasarımı, Kurtuluş Dinçer (Çev.), Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• Connerton, P. (2014). Modernite Nasıl Unutturur, Kübra Kelebekoğlu (Çev.), İstanbul: Sel Yayınları.
• Craib, I. (2011). Psikanaliz Nedir? Psikanaliz okulları ve Psikoterapi Üzerine Eleştirel Bir Giriş, Ali Kılıçlıoğlu (Çev.), İstanbul: Say Yayınları.
• Deleuze, G. (2016). Nietzsche ve Felsefe, Ferhat Taylan (Çev.), İstanbul: Norgunk Yayıncılık. Demir, G. (2018). Dilin Belirsizliği, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Hocaoğlu, D. (2013). Tarih Kavramı: Res Gestae-Historia Rerum Gestarum. V. Engin ve A. Şimşek. (Ed.) Türkiye’de Tarihyazımı, İstanbul: Yeditepe Yayınları. 23-33.
• Elmas, E. (2019). Bir Savaş Romansı: Hatırlatma ve Unutma Arasında Çanakkale Savaşı, İstanbul: Libra Kitap.
• Evans, D. (2019). Lacancı Psikanalize Giriş Sözlüğü, Umut Yener Kaya-Turgay Sivrikaya (Çev.), İstanbul: Islık Yayınları.
• Foucault, M. (2017). Bu Bir Pipo Değildir, Selahattin Hilav (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Freud, S. (2016). Haz İlkesinin Ötesinde Ben ve İd, Ali Babaoğlu (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Gürbilek, N. (2016). Vitrinde Yaşamak 1980’lerin Kültürel İklimi, İstanbul: Metis Yayınları.
• Harkness, J. (2017). Önsöz, Michel F. Bu Bir Pipo Değildir, Selahattin Hilav (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 7-19.
• Jenkins, K. (1997). Tarihi Yeniden Düşünmek, Bahadır Sina Şener (Çev.), Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Koselleck, R. (2016). Kavramlar Tarihi Politik ve Sosyal Dilin Semantiği ve Pragmatiği Üzerine Araştırmalar, Atilla Dirim (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Munslow, A. (2000). Tarihin Yapısökümü, Abdullah Yılmaz (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Nietzsche, F. W. (2017). Ahlak Ötesi Anlamda Doğru ve Yalan Üzerine, A. O. Aktaş (Yay. Haz.) Nietzsche ve Dil Erken Dönem İki Makale Yorumları, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları. 21-37.
• Nietzsche, F. (2019). Putların Alacakaranlığı Ya Da Çekiçle Felsefe Yapmanın Yolları, Regaip Minareci (Çev.), İstanbul: Can Yayınları.
• Snowdon, P. (2020). Wittgenstein: Bilgi Üzerine, Umut Morkoç (Çev.), Epistemoloji, Stephen Hetherıngton (Der.), Ankara: Fol Kitap. 259-284.
• Somay, B. (2010). Tarihin Bilinçdışı Popüler Kültür Üzerine Denemeler, İstanbul: Metis Yayınları.
• Tepe, H. (2011). Doğruluk Üzerine Kavramsal Çözümleme, Çağdaş Epistemolojiye Giriş, Nebi Mehdiyev (Yay. Haz.), İstanbul: İnsan Yayınları. 215-226.
• Türkyılmaz, Ç. (2016). Bunalım Çağı; Kierkegaard, Marx, Nietzsche, Ankara: Bıblıotech Yayınları.
• Wittgenstein, L. (2009). Kesinlik Üstüne + Kültür ve Değer, Doğan Şahiner (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.