PROCOPIUS: BİR TARİHÇİ, ÜÇ FARKLI ANLATI

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 170 - 187, 27.06.2023

Hüseyin Salikoğlu

Öz

Geç antik çağ, Roma İmparatorluğu için birçok köklü değişimin yaşandığı bir dönemdir. Kuşkusuz bu dönemin en önemli imparatorlarından biri de Iustinianus’tur. Iustinianus’un iktidarı hakkında bilgi edinebilmemizi büyük ölçüde dönemin tarihçisi Procopius’a borçlu bulunmaktayız. Bu dönemde bazı yeni tarih yazım türleri ortaya çıkmış olsa da Procopius, klasik üsluba sadık kalarak anlatısını kaleme almıştır. Ancak Savaşlar, Yapılar ve Gizli Tarih adında üç farklı eseri okuyucularına sunmuştur. Her eserinde dönemin imparatoru Iustinianus’u farklı bir şekilde okuyucularına taktim etmektedir. Iustinianus, Savaşlar adlı eserinde bir kahramanken, Gizli Tarih adlı eserinde bir Tiran ya da şeytan olarak tasvir edilmektedir. Esasen bu farklılık Procopius’un farklı yazım türlerinde eserler verme gayretinden kaynaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Procopius, Geç Roma Tarih Yazımı, Iustinianus

Kaynakça

• Agathias. (1975). The Histories. Joseph Frendo. (Çev.). Berlin: De Gruyter.
• Ioannes Malalas (1986). The Chronicle of John Malalas. Elizabeth Jeffreys ve Roger Scott (Çev.). Melbourne: The Australian Association For Byzantine Studies.
• Novellae. (2019). Peter Sarris (Der.), The Novels of Justinian: A Complete Annotated English Translation I-II. David Miller (Çev.). Cambridge: Cambridge University Press.
• John Nikiu. (2007). The Chronicle of John, Bishop of Nikiu: Translated from Zotenberg's Ethiopic Text. John Charles (Çev.). New Jersey: Evolution Publication.
• Photius (1974). Bibliothèque. René Henry (Çev.). Paris: Les Belles Lettres.
• Procopius (1989). History of Wars 1-8. H. B. Dewing (Çev.). Cambridge: Harvard University Press.
• Procopius (1989). On Buildings. H. B. Dewing (Çev.). Cambridge: Harvard University Press.
• Procopius (2007). The Secret History. G. A. Williamson ve Peter Sarris (Çev.). London: Penguin Classics.
• Procopius (2014). The Wars of Justinian. H. B. Dewing (Çev.). Indianapolis: Hackett Publishing.
• Prokopios (2015). Bizans’ın Gizli Tarihi. Orhan Duru (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Suda (2001). Suidae Lexicon. Adler, A. (Der.). München und Leipzig: K. G. Saur Verlag GmbH.
• Brown, Peter (2016). Geç Antikçağ Dünyası. Turhan Kaçar (Çev.). İstanbul: Alfa.
• Bury, J. B. (2016). History of the Later Roman Empire: From the Death of Theodosius I to the Death of Justinian (Volume 2). New York: Dover Publications.
• Cameron, A. (1965). Procopius and the Church of Hagia Sophia. The Harvard Theological Review 58/1, 161-163.
• Cameron, A. (1969/1970). Agathias on the Sassanians. Dumbarton Oaks Papers, Vol. 23/24, 67-18.
• Cameron, A. (1996). Procopius and the Sixth Century. London: Routledge.
• Cameron, A. (2004). Reviews of Books. [Kitap eleştirisi, Anthony Kaldellis, Procopius of Caesarea: Tyranny, History and Philosophy at the End of Antiquity]. The American Historical Review, 109/5, 1621.
• Cataudella, M. R. (2003). Historiography in the East: Procopius, Witness and Historian. Gabriele Marasco (Der.), Greek and Roman Historiography in Late Antiquity: Fourth to Sixth Century A.D., içinde (ss. 391-447). Leiden: Brill.
• Croke, B. (2019). Procopius, From Manuscripts to Books: 1400-1850. Histos 9, I.1-173.
• Downey, G. (1947). The Composition of Procopius: De Aedificiis. Transactions and Proceedings of the American Philological Association 78, 171-183.
• Downey, G. (1952). Justinian as a Builder. The Art Bulletin 32/4, 262-266.
• Evans, J. A. S. (1968). Procopius of Caesarea and the Emperor Justinian. The Canadian Historical Association 3/1, 126-139.
• Evans, J. A. S. (2005). The Emperor Justinian and The Byzantine Empire. London: Greenwood.
• Greatrex, G. (2013). The Date of Procopius’ Buildings in the Light of Recent Scholarship. Estudios Bizantinos 1, 13-29.
• Greatrex, G. (2014). Perceptions of Procopius in Recent Scholarship. Histos 8, 76-121.
• Greatrex, G. (2016). Procopius the Outsider. Dion C. Smythe (Der.), Strangers to Themselves: The Byzantine Outsider, içinde (ss. 215-228). New York: Routledge.
• Greatrex, G. (2022). Procopius: Life and Works. Wolfram Brandes (Der.), A Companion to Procopius of Caesarea, içinde (ss. 61-69). Leiden: Brill.
• Gilmer, James M. (2013). Procopius of Caesarea: A Case Study in Imperial Criticism. Byzantina Symmeikta, 23, 45-57.
• Jones, A. H. M (1964). The Later Roman Empire 284-602: A Social Economic and Administrative Survey Volume I. Norman: University of Oklahoma Press.
• Kaldellis, A. (2004). Procopius of Caesarea. Philedelphia: Pennsylvania University Press.
• Kaldellis, A. (2012). Byzantine Historical Writing, 500–920, The Oxford History of Historical Writing: Volume 2: 400-1400, Sarah Foot ve Chase F. Robinson ed., Oxford: Oxford University Press, 202-217.
• K. Maria, Kalli, The Manuscript Tradition of Procopius’Gothic Wars: A Reconstruction of Family in the Light of a Hitherto Unknown Munuscript (Athos, Lavra H-73). (Leipzig: K. G. Saur München, 2004), 5.
• Martindale, J. R. (1992). The Prosopography of the Later Roman Empire, Volume III A: A. D. 527-641. Cambridge: Cambridge University Press, 23-25.
• Mitchell, S. (2016). Geç Roma İmparatorluğu Tarihi. Çev., Turhan Kaçar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Pfeilschifter, R. (2022). The Secret History. Wolfram Brandes (Der.), A Companion to Procopius of Caesarea, içinde (ss. 121-136). Leiden: Brill.
• Rance, P. (2022). Wars. Wolfram Brandes (Der.), A Companion to Procopius of Caesarea, içinde (ss. 70-120). Leiden: Brill.
• Rapp, C. (2005) Literary Culture under Justinian. Michael Maas (Der.), The Cambridge Companion to The Age of Justinian, içinde (ss. 376-397). New York: Cambridge University Press.
• Reinsch, D. R. (2010). The History of Editing Byzantine Historiographical Texts. Paul Stephenson (Der.), The Byzantine World içinde (ss. 435-444). Oxon: Routledge.
• Rohrbacher, D. (2002). The Historians of Late Antiquity. London: Routledge.
• Treadgold, W. (2007). The Early Byzantine Historians. London: Palgrave Macmillan.
• Vasiliev, A. (2015). Bizans İmparatorluğu Tarihi. Tebavil Alkaç (Çev.). İstanbul: Alfa.
• Woods, David (2012). Late Antique Historiography: A Brief History of Time. Philip Rousseau (Der.), A Companion to Late Antiquity içinde (ss. 357-371). West Sussex: Blackwell.
• Whitby, M. (2022). Procopius’ Buildings and Panegyric Effect. Wolfram Brandes (Der.), A Companion to Procopius of Caesarea, içinde (ss. 137-154). Leiden: Brill.