Otobiyografik Bir Roman Örneği Olarak Eylülün Kızgın Soluğu

Yıl 2021, , 145 - 159, 25.03.2021

Gamze Özen

https://doi.org/10.30622/tarr.829707

Öz

Bu çalışmada, Mehmet Başaran’ın Eylülün Kızgın Soluğu adlı romanı otobiyografik açıdan ele alınmıştır. Geçmişi antik çağa kadar dayanan otobiyografik yazım, Cumhuriyet’ten sonra edebiyatımızdaki yerini iyiden iyiye sağlamlaştırmıştır. Kendini anlatma, dinî ve milli sebeplerden ötürü Türk edebiyatında kendine geç bir yer edinse de daha sonraki yıllarda birçok yazar hayatını açıkça yazma cesareti göstermiş ve edebiyatımızdaki bu alanın boşluğu doldurulmuştur. Köy Enstitüsü çıkışlı Mehmet Başaran, edebiyat hayatına şiir yazarak başlamıştır. Daha sonra romana da yönelerek, yapıtlarında ağırlıklı olarak köy insanını ve Köy Enstitüleri’nin kapatılmasının ardındaki süreci işlemiştir. Toplumcu bir bakış açısıyla ele aldığı otobiyografik romanı Eylülün Kızgın Soluğu’nda ise 12 Eylül Darbesi’nin ardından yaşadığı firâri günleri anlatmıştır. Roman, 12 Eylül Darbesi’nden sonra toplum üzerinde oluşturulan askerî baskıya değinmesi açısından dikkat çekmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Mehmet Başaran, Köy Enstitüleri, Eylülün Kızgın Soluğu, Otobiyografi, Roman

Eylülün Kızgın Soluğu As a Exemplification For The Autobiographical Novels

Öz

In this study, we will handle Mehmet Başaran’s novel Eylülün Kızgın Soluğu from an autobiographical perspective. Autobiography writing, which dates back to ancient times, secured its position in our literature thoroughly after the declaration of the republic. Although it tardily got a seat to narrate their own lives for the turkish writers due to the regilious and national reasons, many turkish writers clearly showed courage to write about their lives in the later years and thus the gap in this field was filled for our literature. Mehmet Başaran, graduated from a Village Institute, began his literature life writing poems. He afterwards wended his way to writing novels and, predominantly handled the peasantry and the process behind the closure of the Village Institutes in his works. He told his days passed in fugitiveness in the autobiographical novel named Eylülün Kızgın Soluğu, which he wrote in a socialist perspective. The novel attracts notice by virtue of touching on the military oppression that created on society after the September 12 military coup.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Başaran, Village Institutes, Eylülün Kızgın Soluğu, Autobiographies, Novels

Kaynakça

• Bilginer, Y. (2009). Kendiliğin Anlatıları: Çağdaş Amerikan Edebiyatında Otobi-yografi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Başaran, M. (2007). Eylülün Kızgın Soluğu. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Gariper, C. ve Küçükçoşkun, Y. (2007). Hayatla Kurmaca Arasında Elif Şafak’ın Siyah Süt Romanı. Arayışlar-İnsan Bilim Araştırmaları, 1(18), 173-218. Kocabaş, K. (2010). Mehmet Başaran. Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Yayın-ları, İzmir.
• Kolay, H. (2009). Cahit Uçuk’un Özyaşam Öyküsü: Otobiyografi ve Kadın Tarihi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kudret, C. (1980). Örnekleriyle Edebiyat Bilgileri – 2. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevi.
• Narlı, M. (2009). Otobiyografi ve Roman / Otobiyografik Roman. Turkish Studies, 4(4), 901-909.
• Siedler, E. (1998). Türk Otobiyografisi Üzerine Bir Deneme. (Çev. Rana Temir). Türk Kültürü. 427.
• Tanpınar, A. H. (1988). 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• Tekin, M. (1989). Roman Sanatı. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi.
• Türk, B. E. (2012). Hasan İzzettin Dinamo’nun Romanları Üzerine Bir İnceleme (Roman - Otobiyografi). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sos-yal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Öztürk, N. (2006). Roman ve Otobiyografi / Sıradışı Bir Kadının Otobiyografisi ve Kırmızı Karanfil Ne Renk Solar? Adlı Romanların Otobiyografik Kaynakları Üzeri-ne Bir İnceleme. Toplumsal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 57-87.
• Yazıcı, N. (2006). Türk Edebiyatında Otobiyografi. Türkbilig, 7(11), 189-217.