MEMLÜKLERDE MEZÂLİM MAHKEMELERİ, HUKUK VE ADLİYE TEŞKİLÂTI

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 25 - 38, 15.12.2017

Adnan Kara

https://doi.org/10.30622/tarr.344872

Öz

Türkçe

Anahtar Kelimeler

Memlükler, mezâlim, hukuk, kazâ

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• ABDÜ'L-'ÂL, İsmâîl Sâlim, İbn Kesîr ve Menhecühü fî İlmi’t-Tefsîr, Kâhire 1984.
• el-ADEVÎ, İbrâhîm Ahmed, İbn Battûta fi'l-Âlemi'l-İslâmiyyi, Dâru'l-Meârif, Mısır 1954.
• AKSOY, Bilal, Ebû Şâme el-Makdisî ve Hadisçiliği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2002.
• AKYÜZ, Vecdi, "Müslüman Türk Devletlerinde Dîvân-ı Mezalim Kurumu", Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, V, 210-233.
• ARPA, Enver, İbn Teymiyye'nin Kur'an Anlayışı ve Anlama Metodu, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2001.
• ÂŞÛR, Saîd Abdülfettâh, el-Asru’l-Memâlikî fî Mısr ve'ş-Şâm, Dâru'n-Nahda, Kâhire 1976.
• AYALON, David, Memlûk Ordusunun Yapısı Üzerine Araştırmalar I-II-III, çev. Abdullah Mesut Ağır, TTK Yay., Ankara 2015.
• AYAZ, Fatih Yahyâ, Memlükler (1250-1517), İsam Yay., İstanbul 2015.
• el-BİRZÂLÎ, Alemüddîn Kâsım b. Muhammed Yûsuf (739/1339), el-Muktefâ alâ Kitâbi'r-Ravzateyn, I-II, tah. Ömer Abdüsselâm Tedmürî, el-Mektebetü'l-Asriyye, Beyrût 1427/2006.
• BOZKURT, Nahide, "Hârûnurreşîd", DİA, İstanbul 1997, XVI, 258-261.
• CAHEN, Claude, İslamiyet I Doğuştan Osmanlı Devletinin Kuruluşuna Kadar, çev. Esat Nermi Erendor, Bilgi Yayınevi, Ankara 2000.
• ÇAYLAK, Adem, "İslam’da Siyasi Akıl ve Düşüncenin Oluşumu", Muhafazakârdüşünce, 2015, XLIII, 15-71.
• CİN, Halil-AKGÜNDÜZ, Ahmet, Türk Hukuk Tarihi, I-II, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya 1989.
• el-CÜVEYNÎ, Alaaddîn Ata Melik (681/1283), Tarih-i Cihan Güşa, çev. Mürsel Öztürk, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2013.
• DALKESEN, Nilgün, "İlhanlı Hanedanlığı'nda Siyaset ve Kadın", Ortaçağda Kadın, ed. Altan Çetin, Lotus Yay., Ankara 2011, s. 532-568.
• DEHMÂN, Muhammed Ahmed (1408/1988), Mu'cemü'l-Elfâzi’t-Târîhiyye fi‘l-Asri’l-Memlûkî, Dâru'l-Fikr, Dımaşk 1410/1990.
• DEVLET, Nadir, "Altın Ordu", Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, ed. Kenan Seyithanoğlu, Cağ Yay., İstanbul 1992, IX, 103-179.
• DUMLUPINAR, Songül, Kalavun Dönemine Kadar Memlûk-Haçlı İlişkileri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2009.
• DURMUŞ, Efe, Siyasî, İktisadî ve Kültürel Açıdan İlhanlı Memlük Münasebetleri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa 2005.
• ERYILMAZ, Bilâl, Bürokrasi ve Siyaset Bürokratik Devletten Etkin Yönetime, Alfa Yay., İstanbul 2008.
• HİZMETLİ, İslâm Tarihi-İlk Dönem-, Ankara Okulu Yay., Ankara 2011.
• HUMPHREYS, R. Stephen, İslam Tarih Metodolojisi-Bir Sosyal Tarih Uygulaması-, çev. M. Bedir-F. Aydın, Litera Yay., İstanbul 2004.
• HOLT, Peter M., "Memlük Sultanlığında Devlet Yapısı", çev. Samira Kortantamer, Belleten, TTK Basımevi, Ankara 1996, LII-202 (Nisan 1988), s. 227-246.
• İBN BATTÛTA, Ebû Abdullâh Muhammed b. Abdillâh el-Levatî et-Tancî (770/1369), Büyük Dünya Seyahatnamesi, çev. Muhammet Şerif Paşa, sad. Mümin Çevik, Yeni Şafak Yay., İstanbul ty.
• İBN İYÂS, Ebü'l-Berekât Muhammed b. Ahmed el-Mısrî el-Hanefî (930/1524), Bedâiu'z-Zühûr fî Vekâii'd-Dühûr, I(1-2)-V, tah. Muhammed Mustafa, Kâhire 1972-1984.
• İBN KESÎR, Ebü'l-Fidâ İsmâîl b. Ömer (774/1373), el-Bidâye ve’n-Nihâye, I-XXI, tah. Abdullâh b. Abdü'l-Muhsin et-Türkî, Dâru Hicr, Cîze 1997-1999.
• İBN TAĞRÎBERDÎ, Cemâlüddîn Ebu'l-Mehâsin Yûsuf (874/1470), en-Nücûmü'z-Zâhire fî Mülûki Mısr ve'l-Kâhire, I-XVI, tah. Muhammed Hüseyin Şemsüddîn, Dâru'l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 1413/1992.
• İBNÜ'Ş-ŞIHNE, Muhibbüddîn Ebi'l-Velîd Muhammed b. Muhammed (815/1412), Ravdu'l-Menâzır fî İlmi'l-Evâil ve'l-Evâhir, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, tah. Seyyid Muhammed Mühennâ, Beyrût 1417/1997.
• İBNÜ'L-ESÎR, Ebü'l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed b. Abdilkerîm eş-Şeybânî el-Cezerî (630/1233), el-Kâmil fi't-Târîh, İslâm Tarihi, I-XII, çev. A. Ağırakça-A. Özaydın, Bahar Yay., İstanbul 1985-1987.
• İNALCIK, Halil, "Adaletname", DİA, İstanbul 1998, I, 346-347.
• KAÇAR, Yasemin, Bahrî Memlûk Devleti’nin Eğitim Sistemi ve Medreseler (1250-1382), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpasa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat 2006.
• KALAYCI, Mehmet Tarihsel Süreçte Eşarilik Maturidilik İlişkisi, Ankara Okulu Yay., Ankara 2013.
• el-KALKAŞENDÎ, eş-Şeyh Ebü'l-Abbâs Ahmed (821/1418), Kitâbü Subhi'l-A'şâ, I-XIV, el-Matbaatu'l-Emîriyye, Kâhire 1331-1340/1913-1922.
• KARAKOÇ, Haşim, Kâdı Beyzâvî ve Nizâmu't-Tevârîh'inin Edisyon ve Tahlili, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale 1998.
• KAYAOĞLU, İsmet, İslâm Kurumları Tarihi, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1985.
• KAZICI, Ziya İslam Medeniyetleri ve Müesseseleri Tarihi, İfav Yay., İstanbul 2011.
• KELEŞ, Bahattin Keleş, Bahrî Memlûkler'de İktisadî ve Ticarî Hayat (1250-1382), Basılmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri 1998.
• KELEŞ, Bahattin, "Memlûkler Döneminde Sosyal Yapı", Türkler, ed. H. Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, V, 394-398.
• KOPRAMAN, Kâzım Yaşar, "Memlûklerde İnsanî Değerler ve Hukuka Saygı", Makaleler, haz. E. Semih Yalçın, Altan Çetin, Berikan Yay., Ankara 2005, s. 311-330.
• ________, "Mısır Memlûkleri (1250-1517)", Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, ed. Kenan Seyithanoğlu, Çağ Yay., İstanbul 1992, VI, 433-543, VII, 17-48.
• _________, "Mısır Memlûkleri", Makaleler, haz. E. Semih Yalçın, Altan Çetin, Berikan Yay., Ankara 2005, s. 545-717.
• KORTANTAMER, Samira, Bahrî Memlûklar'da Üst Yönetim Mensupları ve Aralarındaki İlişkiler, İzmir 1990.
• _________,"Memlûklar’da Devlet Yönetimi ve Bürokrasi", Tarih İncelemeleri Dergisi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay., İzmir 1984, II, 27-45.
• KÖK, Bahattin, "Nûreddin Zengî, Mahmud", DİA, İstanbul 2007, XXXIII, 259-262.
• KÖPRÜLÜ, M. Fuad "Baybars I", İA, İstanbul 1979, II, 357-363.
• el-MAKRİZÎ, Ebü'l-Abbâs Ahmed b. Ali Abdulkâdir el-Ubeydî (845/1442), es-Sülûk li-Ma’rifeti Düveli’l-Mülûk, I-VI, tah. Muhammed Abdulkâdir Atâ, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrût 1418/1997.
• MARSOT, Afâf Lütfi es-Seyyid, Mısır Tarihi Arapların Fethinden Bugüne, çev. Gül Çağalı Güven, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 2010.
• en-NÜVEYRÎ, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Abülvehhâb b. Muhammed el-Bekrî et-Teymî el-Kuraşî (733/1333), Nihâyetü'l-Ereb fî Fünûni'l-Edeb, I-XXXIII, tah. Müfîd Kümeyha, Abdülmecîd Terhînî vd., Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrût 1424/2004.
• el-ÖMERÎ, Ahmed b. Yahyâ b. Fadlullâh (749/1349), Mesâlikü’l-Ebsâr fî Memâlîki’l-Emsâr, I-XXVII, tah. Kâmil Selmân el-Cubûrî-Mehdî en-Necm, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrût 2010.
• ÖZCAN, Arzu, Memlûkler Devletinde Merkez Teşkilâtı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat 2006.
• POLAT, Ziya, Tarihçi Olarak İbn Kesîr, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2006.
• es-SAFEDÎ, Salâhuddîn Halîl b. Aybek (764/1363), el-Vâfî bi'l-Vefeyât, I-XXX, neş. Almanya Müsteşrikler Cemiyeti, tah. Muhammed b. Muhammed, Muhammed b. İbrâhîm b. Abdirrâhmân vd., Wiesbaden 1381-1465/1962-2004.
• SARIÇAM, İbrahim-ERŞAHİN, Seyfettin, İslâm Medeniyeti Tarihi, TDV Yay., Ankara 2014.
• SAVUT, Harun, Tefsir İlminin Rivayet Kaynaklı Sorunlarına Bir Çözüm Arayışı: İbn Kesîr (774/1373)’in Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm’i, Yayınevi, Ankara 2012.
• es-SÜBKÎ, Tâcüddîn Ebû Nasr Abülvehhâb b. Takıyyüddîn (771/1370), Tabakâtü'ş-Şâfiiyyeti’l-Kübrâ, I-X, Hicr, 1413/1993.
• es-SÜYÛTÎ, Celâleddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr (911/1505), Hüsnü'l-Muhâdara fî Târîhi Mısr ve’l-Kâhire, I-II, tah. Muhammed Ebü'l-Fadl İbrâhîm, 1387/1967.
• ŞEŞEN, Ramazan, Selâhaddîn Eyyûbî ve Devlet, Çağ Yay., İstanbul 1987.
• TEKİNDAĞ, M. C. Şehabeddin, Berkuk Devrinde Memlûk Sultanlığı, İ.Ü. Edebiyat Fak. Yay., İstanbul 1961.
• UYSAL, Bilal, "İslam Müesseseleri: Adalet, Divân, Hisbe Teşkilatı, Vakıf, Cami", Hece, Ankara 2013, CXCVIII/CXCIX/CC, 431-441.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti Teşkilâtına Medhal, TTK Yay., Ankara 1988.
• ÜLKÜ, Hayati, Başlangıçtan Günümüze İslâm Tarihi, I-IV, ty.
• el-YAFİÎ, Ebû Muhammed Abdullâh b. Es'ad b. Alî b. Süleymân el-Yemenî el-Mekkî (768/1367), Mir'âtü'l-Cinân ve İbretü'l-Yekzân fî Ma'rifeti mâ Yu'teberu min Havâdisi'z-Zemân, I-IV, haş. Halîl el-Mansûr, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrût 1997.
• YAYLA, Yasemin, Kanuni Sultan Süleyman Devri Osmanlı Devleti`nde Bürokratik Yapı (1520-1566), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2001.
• YAZICI, Muhammed, İbn Teymiyye’nin Mecmû’u Fetâvâ İsimli Eserinde Ehl-i Bid’at Fırkalarına Bakışı, Basılmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 1998.
• YİĞİT, İsmail, Siyâsî-Dinî-Kültürel-Sosyal İslâm Târihi Memlûkler (648-923/1250-1517), Kayıhan Yayınları, İstanbul 1991.
• YİĞİT, İsmail, "Memlükler", DİA, İstanbul 2004, XXIX, 90-97. ez-ZÂHİRÎ, Ğarsüddîn Halîl b. Şâhîn (873/1469), Kitâbü Zübdeti Keşfi'l-Memâlik ve Beyâni’t-Turuk ve’l-Mesâlik, tah. Paul Ravaisse, el-Matbaatü'l-Cumhûriyye, Paris 1894.
• ez-ZEHEBÎ, el-İmâm Şemsüddîn Ebû Abdullâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân (748/1348), Düvelü'l-İslâm, I-II, tah. Hasan İsmaîl Merve-Mahmûd Arnaût, Dâru Sâdır, Beyrût 1999.