The Reflections of Atheism in the Thought of Aziz Nesin

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 4, 519 - 535, 30.12.2020

Rıfat Atay Merve Kesenci

https://doi.org/10.30622/tarr.807382

Öz

Aziz Nesin is one of the most prolific writers of Turkish literature in almost every genre. Although he was born in a conservative family, he lost his faith with the influence of his experiences and changes in his world of thought over time. Nesin, who bravely expressed his views in almost every environment and in every way, did not hesitate to openly declare that he was an atheist. Naturally, Nesin's unbelief found deep repercussions in his works. Nesin wanted to convey his thoughts to his readers both directly and indirectly in all his works. Especially, the Dede Korkut style advice and suggestions at the end of some of his works are quite striking.

In this study, the foundations of atheism in Nesin's works are examined based on his stories, poems and interviews. After a brief introduction on the definition and types of atheism, Nesin's life and mentality are given briefly. Qualitative data obtained from Nesin's works and literature review were subjected to document analysis. The study is limited to determining the reflections of atheism within the scope of religion and the hereafter in Nesin's thought. It is possible to summarize the result of the research as that the anti-religious and anti-hereafter discourses in Nesin's works are mostly within the boundaries of practical ideological atheism. He seems to have found the solution by being an atheist, mostly attributing the fundamental problems he saw in society such as immorality, hypocrisy, self-interest, exploitation and corruption to religion. Nesin did not worry about creating a theoretical atheism in his works in a philosophical context.

Anahtar Kelimeler

God, Atheism, Hereafter, Story, Poetry, Aziz Nesin

Aziz Nesin Düşüncesinde Ateizmin Yansımaları

Öz

Aziz Nesin, son dönem Türk edebiyatının hemen her türünde eser vermiş en velud yazarlarından biridir. Muhafazakar bir ailede dünyaya gelse de zamanla yaşadıklarının etkisi ve düşünce dünyasındaki değişmelerle inancını kaybetmiştir. Görüşlerini hemen her ortamda, her şekilde cesurca dile getiren Nesin, ateist olduğunu açıkça ilan etmekten geri durmamıştır. Nesin’in inançsızlığı doğal olarak eserlerinde de derin yankılar bulmuştur. Nesin, bütün çalışmalarında hem doğrudan hem de dolaylı olarak okurlarına düşüncelerini aktarmak istemiştir. Özellikle, bazı çalışmalarının sonunda Dede Korkut tarzı öğüt ve tavsiyeleri oldukça dikkat çekicidir. Çalışmada, hikâye, şiir ve röportajlarından yola çıkılarak Nesin’in eserlerinde ateizmin dayanakları incelenmektedir. Ateizmin tanımı ve çeşitlerine dair kısa bir girişten sonra Nesin’in hayatı ve düşünce yapısı muhtasaran verilmektedir. Nesin’in eserleri ve alan yazın taramasından elde edilen nitel veriler dökumanter analizine tabi tutulmuştur. Çalışma, Nesin düşüncesinde din ve ahiret tasavvurları kapsamında ateizme dair yansımaları tespitle sınırlıdır. Araştırmanın sonucunu, Nesin’in eserlerinde yer alan din ve ahiret karşıtı söylemlerin daha ziyade pratik ideolojik ateizm sınırlarında dolaştığı şeklinde özetlemek mümkündür. O, toplumda gördüğü ahlaksızlık, iki yüzlülük, menfaatçılık, sömürü ve yolsuzluk gibi temel sorunları çoğunlukla dine mal ederek çözümü ateist olmakla bulmuş gibi görünmektedir. Nesin, eserlerinde felsefi bağlamda teorik bir ateizm oluşturmak kaygısı gütmemiştir.

Anahtar Kelimeler

tanrı, ateizm, aziz nesin, Şiir, Hikaye, Ahiret

Kaynakça

• “Aziz Nesin Ateizm”, (2019), Erişim adresi: https://www.kuran.mihri.com.tr/tr/ben-bir-ateistim-ve-eger-bir-gun-tanriya-inandigimi-soyledigimi-duyarsaniz-ciddiye-almayin.
• “Aziz Nesin”, (12.06.2019b) Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=Boc-qiJif2I.
• “Aziz Nesin”, (20.06.2019a) Erişim adresi: https://www.sozkimin.com/a/898-aziz-nesin-kimdir-sozleri-ve-hayati.html.
• “Nesin Yayınları”, https://www.nesinyayinevi.com/kategori/aziz-nesin-kitapligi.
• “Salman Rushdie”, (20.06.2019), Erişim adresi: https://www.idefix.com/Yazar/salman-rushdie/s=215852.
• “Yüksek Tansiyon”, (20.06.2019), Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=p9Of_nQgGSk.
• Bolay, S. H. (2013) Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü, Nobel yay., Ankara.
• Coşkun, İ., (2011), Ateizm ve İslam, Ankara Okulu yay., Ankara.
• Demir, M., (2010), Topluma Yönelik Eleştiri Yöntemleri Açısından Aziz Nesin Romancılığı, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Nesin, Aziz. (1983) Havadan Sudan, Adam yayınları., İstanbul.
• Nesin, Aziz., (1985), Borçlu Olduklarımız, Adam yayınları., İstanbul.
• Nesin, Aziz., (1988), Toros Canavarı”, Adam yayınları., İstanbul.
• Nesin, Aziz., (1989), Azizname, Adam yayınları., İstanbul.
• Nesin, Aziz., (1989a), Nah Kalkınırız, Adam yayınları., İstanbul.
• Nesin, Aziz., (1989b.), Bay Düdük, Adam yayınları., İstanbul.
• Nesin, Aziz., (1993), Yüz Liraya Bir Deli, Adam yayınları., İstanbul.
• Nesin, Ahmet, (1994), Ali Nesin Aziz Nesin Mektuplaşmalar I., Düşün yay., İstanbul.
• Türkçe Sözlük, (2011), Türk Dil Kurumu yayınları., Ankara.