Permanent Existential Anxiety: The Case of Ismet Özel Poetry

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 5, 1517 - 1544, 31.12.2021

Rıfat Atay , Bedirhan Güven

https://doi.org/10.30622/tarr.1015714

Cited By: 4

Öz

According to existentialism, epistemologically, it makes no sense for a person to doubt the existence of the world one lives in. Thus, existentialism asserts the existence of the individual first of all and states that existence is a problem of ontology. In this context, existential philosophy defends the thesis that what is called essence is not before existence, as religions and classical philosophy suggest, but existence comes before essence. Hence, in accordance with this understanding, one first exists and then builds one’s own individual essence. Therefore, the world or existence has to be described and investigated in relation to human beings. At this point, the problem of "existential anxiety", which is the main subject of the study, comes to the fore. At this point, the problem of "existential anxiety", which is the main subject of the study, comes to the fore. This problem arises when a person begins to think about oneself and becomes interested in the nature of one’s being in the world and asks "What am I?" When a person gets into an existential anxiety with the aforementioned question, one becomes conscious of oneself as a subject in one’s life and takes the responsibility and tries to form one’s own identity with an effort to get rid of society/everyone or social identity.

The scope of the study, which aims to deal with the problem of existential anxiety through the example of İsmet Özel, who describes his life as a painful awakening process, is limited to Özel's poetry. This study, which centers on the basis of the "human-universe relationship" and "human freedom" in the field of philosophy of religion, is based on the method of documentary analysis of the data obtained from the literature review. In the research conducted, the stages of human's "existential anxiety" were determined by focusing on Özel's poetry. Accordingly, the stages in question were determined as the following four stages: First, the uneasiness of not being able to position oneself in the world with the "I" due to the socialization of the human before one was interested in one’s own nature; second, not becoming everyone with the emergence of awareness as a result of this restlessness; third, self-awareness gained through rebirth after loneliness as a result of not becoming everyone; the fourth and the last is the endless journey of existential anxiety.

Anahtar Kelimeler

Philosophy, Human, Existentialism, Existential Anxiety, Ismet Özel.

Daimî Varoluşsal Kaygı: İsmet Özel Şiiri Örneği

Öz

Varoluşçuluğa göre epistemolojik açıdan bir kimsenin içinde bulunduğu dünyanın var oluşundan şüphe duymasının bir anlamı yoktur. Buna göre varoluşçuluk, her şeyden önce bireyin var oluşunu öne sürer ve öncelikle varoluşun bir varlık problemi olduğunu ifade eder. Bu bağlamda varoluşçu felsefe dinlerin ve klasik felsefenin öne sürdüğü gibi öz denilen şeyin var oluştan önce değil de varoluşun özden önce geldiği tezini savunur. Dolayısıyla bu anlayış gereği, bir kimse önce vardır ve sonrasında kendi bireysel özünü inşa eder. Bundan ötürü dünya ya da varlık, insanla olan ilişkisi içerisinde betimlenmek ve araştırılmak durumundadır. Bu noktada çalışmanın ana konusu olan "varoluşsal kaygı" sorunu ön plana çıkmaktadır. Kişinin kendini düşünerek dünyadaki varlığının doğası ile ilgilenmeye başlaması ve "Ben neyim?" diye sorması ile bu problem ortaya çıkmaktadır. İnsan zikredilen soru ile varoluşsal anlamda bir kaygının içerisine girdiğinde, yaşamında bir özne olarak kendisinin bilincine varır ve sorumluluğu üzerine alarak toplum/herkes ya da sosyal kimliğinden sıyrılma çabasıyla kendi kimliğini oluşturma yoluna girer. 

Varoluşsal kaygı problemini, hayatını acı veren bir uyanma süreci olarak nitelendiren İsmet Özel örneği üzerinden ele almayı amaçlayan çalışmanın kapsamı Özel’in şiiri ile sınırlandırılmıştır. Din felsefesi alanının “insan-evren ilişkisi” ve “insan hürriyeti” konuları zemininde ele alınan bu çalışma, literatür taramasından elde edilen verilerin dokümanter analiz yöntemine dayanmaktadır. Yapılan araştırmada Özel’in şiiri merkeze alınarak insanın “varoluşsal kaygı”sının aşamaları belirlenmiştir. Buna göre söz konusu evreler şu dört aşama olarak belirlenmiştir: Birincisi, insanın kendi mahiyeti ile ilgilenmeden önceki toplumsallaşmasından kaynaklı olarak “ben”i ile içerisinde bulunduğu dünyaya konumlanamama huzursuzluğu; ikincisi, bu huzursuzluğun sonucunda farkındalığın ortaya çıkmasıyla herkesleşmeme; üçüncüsü, herkesleşmemenin sonucu olarak ortaya çıkan yalnızlıktan sonra yeniden doğuş ile kazanılan kendilik bilinci; dördüncü ve sonuncu olarak da bitimsiz varoluşsal kaygı yolculuğudur.

Anahtar Kelimeler

Felsefe, İnsan, Varoluşçuluk, Varoluşsal Kaygı, İsmet Özel.

Kaynakça

• Ali Algül, Popüler Kültür ve Popüler Edebiyat, Europan Journal of Educational & Social Sciences Volume 4, Issue 2, October 2019, s. 142-153.
• Aristoteles, Metafizik, çev. Ahmet Arslan, Divan Kitap, İstanbul 2019.
• Bahadır, B., “Özel Görüşme”, 4 Mayıs 2021, Samsun.
• Baudrillard, J., Sessiz Yığınların Gölgesinde, çev. Oğuz Adanır, Doğu-Batı Yayınları, Ankara 2003.
• Durant, W., Felsefenin Öyküsü, çev. Ender Gürol, İzdüşüm Yayınları, İstanbul 1997.
• Fromm, E., İnsanda Yıkıcılığın Kökenleri, çev. Şükrü Alpagut, Payel Yayınlar, İstanbul, 2011.
• Gasset, O., İnsan ve Herkes, çev. Neyire Gül Eşik, Metis Yayınları, İstanbul 1995.
• Göküş, Ş., “II. Meşrutiyet Dönemi İslamcı Çizgideki Süreli Yayınlarda Aile ve Çocuk Eğitimi”, Artuklu Akademi, 7/1 (2020), ss.109-118.
• Göküş, Ş., Koçoğlu, B., Atay, R., “Aliya İzzetbegoviç’e Göre Bireyin ve Toplumun Eğitiminde Kadının Rolü,” Anmak, Anlamak ve Aşmak Bağlamında Aliya İzzetbegoviç, ed. Çetin, Yalçın, Nobel Akademik Yay., Ankara, 2021.
• Gözal, Ö., “Heidegger’de ‘Herkes’ Sorunsalı” Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 30 (2020), s. 17-36.
• Gülbay, T., İsmet Özel’de Yabancılaşma, Artuklu Yayınları. Mardin 2015.
• Heidegger, M., Varlık ve Zaman, çev. A. Yardımlı, İdea Yayınları, İstanbul, 2004.
• Jung, C. G., Dört Arketip, çev. Zehra Aksu Yılmazer, Metis Yayınları, İstanbul 2003.
• Kant, I., Pratik Aklın Eleştirisi, çev. Gertrude Durusoy, Türkiye Felese Kurumu, Ankara 1999.
• Karslı, B., Farklılık ve Birlikte Yaşama: Göksun İlçesi Örnekliğinde Din ve Sosyal Bütünleşme, İlahiyat Yayınları, Ankara 2016.
• Özel, İ., Erbain- Kırk Yılın Şiirleri, Tiyo Yayınları, İstanbul 2013.
• ……... Of Not Being A Jew, Şule Yayınları, İstanbul 2005.
• ……... Waldo Sen Neden Burada Değilsin, Tiyo Yayınları, İstanbul 2018.
• ……... Çatlıycak Kadar Aşkî, Adam Yayıncılık, İstanbul 2003.
• ………Bir Yusuf Masalı, Şûle Yayınları, İstanbul 2004.
• ………Hayatın Mânâsı versus Mânâlı Bir Hayat, haz., Ercan Yıldırım, Şule Yay., İstanbul, 2010.
• Saint-Exupéry, A., Küçük Prens, çev. Ayberk Erkay, Lotus Yayınevi, Ankara 2005.
• Sartre, J. P., Varoluşçuluk, çev. Asım Bezirci, Say Yayınları, İstanbul 2013.
• Shayegan, D., Yaralı Bilinç- Geleneksel Toplumlarda Kültürel Şizofreni, çev. Haldun Bayrı, Metis Yayınları, İstanbul 1991.
• Türk Dil Kurumu., (Erişim Tarihi: 10 Ekim.2021)
• Tüzer, İ., İsmet Özel-Şiire Damıtılmış Hayat, Dergâh Yayınları, İstanbul 2012.
• Yılmaz, N., “İdeoloji’den Din’e: İsmet Özel’in 70 Sonrası Şiirlerinde Anlam Arayışı”, Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 18 (2018), s. 57-80.
• ……... “İsmet Özel’in ‘Mataramda Tuzlu Su’ Adlı Şiirinde Özne’nin İnşası”, Kesit Akademi Dergisi, 15 (2018), s, 130-140.