Suriyeli Göçmen Aile Yapısında Kadının Konumu: Ankara Örneği

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 50 - 74, 23.03.2022

Halide Nur Özüdoğru Erdoğan

https://doi.org/10.30622/tarr.1065825

Öz

Göç, toplumları ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi olarak etkileyen bir yer değiştirme hareketidir. 2011’de başlayan Suriye’deki iç savaşla birlikte yüz binlerce insan canlarını kurtarmak için ülkeden göç etmiştir. Kadınlar ve çocuklar, bu savaşın mağdur olan en önemli dezavantajlı grubu olmuştur. Savaşın çeşitli dini, sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel pek çok sonucu olmuştur. Bunlardan biri de aile ve kadının konumunda meydana gelen değişimlerdir. Göç süreci, hem ev sahibi hem de misafir ülkelerin aile yapısının değişmesine neden olabilmektedir. Göç, kadının rolünü ve konumunu daha da önemli hale gelmesini sağlamıştır. Suriye’de yaşanan iç karışıklıklar, savaş, siyasi baskı gibi sebeplerle birçok aile Türkiye’nin farklı yerlerine göç etmiştir. Bu araştırmada amaç, Ankara’ya göç eden ve Mamak, Altındağ, Yenimahalle, Keçiören ilçelerinde ikamet eden Suriyeli göçmen kadınların, göç sonrası yaşadıkları aile yapısındaki değişimi ele almaktadır. Bu çalışma göçün kadının aile içi konumu ve sorumluluklarında meydana getirdiği farklılığını, dini, sosyo-kültürel, ekonomi ve eğitim yönleriyle ele alması bakımından önemlidir. Nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı bu çalışmada, zorunlu olarak Türkiye’ye göç etmiş ve Ankara’da ikamet eden Suriyeli 20 göçmen kadınla derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler, 45 dakika ile 3 saat aralığında değişmektedir. Ayrıca sahada bulunulan süre içerisinde çalışma yürütülen toplumsal grupla kısmi zaman geçirilmiştir. Derinlemesine görüşme ile Ankara’daki Suriyeli göçmen kadınların aile yapısı ve kendi konumları anlamaya çalışılmıştır. Yapılan görüşmeler sonucunda demografik veriler, sosyo-kültürel yapı ve aile yapısı gibi konular ele alınmıştır. Araştırma sonucunda zorunlu göçün kadın katılımcıların hayatında dini, sosyal, kültürel yapılarına ilişkin etkiler meydana getirdiği görülmüştür. Bu etkiler, katılımcıların yaşantılarında, aile içi ilişkilerinde değişimin yaşanmasına sebep olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Göçmen kadın, aile yapısı, Savaş, Göçün etkileri

The Status of Women in the Syrian Migrant Family Structure: Example of Ankara Province

Öz

Immigration is a movement of displacement that has affecting societies economically, socially, culturally and politically. During the civil war in Syria that has started in 2011, hundreds of thousands of people have migrated abroad to save their lives. Women and children have been the most disadvantaged group of victims of this war. The war had many religious, social, economic, political and cultural consequences. One of them is the change in the family structure and the status of women. The immigration process caused the family structure of both host and guest countries to change. Immigration has made the role and status of women even more significant. Many families have migrated to different parts of Turkey due to internal disorders, war and political pressure in Syria. The aim of this research is to address the change in the family structure of Syrian migrant women who migrated to Ankara Province and reside in the districts of Mamak, Altındağ, Yenimahalle, Keçiören after immigration. This study has importance in the means of addressing the difference that immigration creates in women's status and responsibilities in the family additional to the religious, socio-cultural, economic and educational aspects. In this study, in which gereksiz qualitative research methods were used, in-depth interviews were conducted with 20 Syrian migrant women who had forcibly migrated to Turkey and reside in Ankara. Interviews range from 45 minutes to 3 hours. In addition, some time was spent with the social group with which the study was carried out while working in the field. By appliying in-depth interviews, it is aimed to figure out the family structure and statuses of Syrian migrant women in Ankara. As a result of the interviews, topics such as demographic data, socio-cultural structure and family structure were discussed. As a result of the research, it was seen that forced immigration had impacts on the lives of female participants depending on their religious, social and cultural structures. These impacts have caused changes in the lives of the participants and their domestic relationships.

Anahtar Kelimeler

Migration, Women, Migrants, Family, Problems of Syrian Women.

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2002), Geleneksel geniş aileden modern çekirdek aileye geçişte dini hayattaki değişim, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3, 23-72. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/harranilahiyatdergisi/issue/26231/276290.
• Asis, Maruja M. B. (2003). Asian women migrants: Going the distance, but not far enough, The Online Journal of The migration Policy Institute, Migration Information Source. Erişim Adresi: https://www.migrationpolicy.org/article/asian-women-migrants-going-distance-not-far-enough.
• Ayten, A., Sağır, Z. (2014), Dindarlık, dini başa çıkma ve depresyon ilişkisi: Suriyeli sığınmacılar üzerine bir araştırma, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 47, 16-17. Erişim Adresi: https://doi.org/10.15370/muifd.86222.
• Barın, H. (2015). Türkiye’deki Suriyeli kadınların toplumsal bağlamda yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Göç Araştırmaları Dergisi, (2), 10-56. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gad/issue/43299/526437.
• Bourdieu, P. (2014). Seçilmiş metinler. Ünsaldı, L. (çev.), Ankara: Heretik Yayınları.
• Charles, L., Denman, K. (2012). Every knot has someone to undo it. Using the capabilities approach as a lens to view the status of women leading up to the Arab Spring in Syria. Journal of International Women's Studies, 13(5), 195-210. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/293165879_Every_knot_has_someone_to_undo_it_Using_the_capabilities_approach_as_a_lens_to_view_the_status_of_women_leading_up_to_the_Arab_spring_in_Syria.
• Coştu, Y. (2020), Euro Türkler: Din ve kimlik. (ed.) Y. Coştu. Göç ve Din üzerine. London: Translation London Press.
• Çelik, C. (2010). Değişim sürecinde Türk aile yapısı ve din paradigmatik anlam ve işlev farklılaşması. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (8), 25-35. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kdeniz/issue/16867/175584.
• Dedeoğlu, S., Ekiz G. Ç. (2011) Göç ve sosyal dışlanma: Türkiye’de yabancı göçmen kadınlar, Ankara: Efil Yayınları.
• Dumon, W. A. (1989). Family and migration. International Migration, 27 (2), 251–270. DOI: 10.1111/j.1468-2435.1989.tb00255.x.
• Erten, E. (2017) Almanya’ya evlilik yoluyla göç eden kadınların karşılaştıkları güçlükler ve güçlükleri yenme stratejileri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Güngör, Ö. (2016). İki dünya bir aile, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2019). 2018 Türkiye nüfus ve sağlık araştırması, temel bulgular. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK, Ankara.
• Hovey, J.D., Magana, C.G. (2002). Migrant farmworker stress: mental health implications. J Psychol, 136, 493-513. Erişim Adresi: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18257868/.
• İçduygu, A. ve Diker, E. (2017). Labor market integration of Syrian refugees in Turkey: From refugees to settlers. Göç Araştırmaları Dergisi, 3(1), 12-35. Erişim Adresi: https://gam.gov.tr/files/5-2.pdf
• İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı, Türkiye’de Geçici Koruma, Erişim Adresi: https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638.
• Kadın Sağlığı Danışma Merkezlerine Başvuran Suriyeli Kadınların Üreme Sağlığı ve Toplumsal Cinsiyet Temelli Şiddet Hizmetlerine İlişkin İhtiyaçlarının Belirlenmesi Araştırma Raporu. (2019). Ankara: Merdiven Yayın.
• Körükmez, L., Karakılıç, İ.Z., Danış D. (2020). Mecburiyet, müzakere, değişim: Suriyeli kadınların çalışma deneyimleri ve toplumsal cinsiyet ilişkileri. İstanbul: Göç Araştırmaları Derneği (Gar).
• Kurt, A. (2009). Dindarlığı etkileyen faktörler, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1-26. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/uluifd/issue/13481/162829.
• McCracken Grant, D. (1988). The Long Interview, London: Sage Publications.
• Öztan, E. (2010). Unutulan bir göç ve yurttaşlık deneyimi: İlk kuşak göçmen kadınlar ve Hollanda Türkiyeli kadınlar birliği, Fe Dergi, 2, 31-49. https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000031.
• Özgüven, İ. E. (2014). Evlilik ve aile terapisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Sayın, Z. (2018). Suriyeli kadın mültecilerde kültürel uyum, ruh sağlığı ve din, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Ris, P.O. (2012). Din sosyolojisinde metot. Çev. İhsan Çapcıoğlu, içinde: Din Sosyolojisi, Clarke, P. B. (Ed.), Ankara: İmge Yayın.
• Tekin, H. H. (2005). Türkiye Van ili örneğinde mültecilik statüsüne geçiş sürecinde İranlı sığınmacılar üzerine sosyolojik bir inceleme. Hacetttepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Tekin, M. (2011). Dinlerin perspektifinden aile kurumu. İçinde Canatan, K. (Ed.), 235-263, İstanbul: Açılım Kitap Yayınları.
• Yaşar, B. (2019). Göçün dini ve sosyal hayat üzerindeki etkisi (Suriye göçü–Harran konteyner kent örneği), Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa.
• Yeter, E. (2018). Suriyeli göçmen kadınların dini-kültürel kimlik oluşturmalarında yerel dini kültürün etkisi: Kahramanmaraş örneği, Antakiyat: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, 1, 99-126. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/587650.
• Yıldırım, K. (2007). Göçün aile üzerindeki etkisi. İçinde: 38. ICANAS- Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi-Kentleşme Sorunları ve Çözümleri, Z. Dilek ve diğerleri (Ed.), 961-974, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
• Yıldırım, A., Şimşek, H.( 2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, A., Utas, C., Luchsinger G., Kavlak, İ.V., Kristjansdottir I.B. , Freizer, S. (2018), Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyeli kadın ve kız çocuklarının ihtiyaç analizi, UN Women, Ankara. Erişim Adresi: https://www.raporlar.org/wp-content/uploads/2018/09/SGDD-Suriyeli-Kadinlarin-ihtiyac-analizi-2018.pdf.