KADINA YÖNELİK ŞİDDETİ ETKİLEYEN TOPLUMSAL FAKTÖRLER ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 58 - 68, 30.12.2020

Raheb Mohammadi Ghanbarlou

Öz

Sosyal, psikolojik, fiziksel ve ekonomik boyutları olan kadına yönelik şiddet, doğurduğu olumsuz sonuçlar nedeniyle hala gündem oluşturmaktadır. Dünyada ve Türkiye’de her gün gazetelerde ve diğer haber kaynaklarında şiddetin çeşitli türlerine maruz kalmış kadınlara tanık olunmaktadır. Kadına yönelik şiddetin yaygın bir toplumsal sorun olmasının kökleri insanlık tarihinin çok uzun bir evresini kaplamaktadır. Tarih boyunca ataerkil yapı üzerinden oluşan ve tartışılan aile içi şiddet, kadın cinayetleri, kadınakötü ve ikincil muamele, kadın intiharları, töre ve namus cinayetleri gibi söylemler hala önemini korumaktadır. Dolayısıyla kadına yönelik şiddetin arkasında yatan etmenleri içeren yasal düzenlemelere, koruyucu, önleyici ve geliştirici çalışmalara hala ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle, mevcut çalışmada kadına yönelik şiddetin arkasındaki etmenler arasında toplumsal etmenler analiz edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın genel eksenini oluşturan temel mesele kadına yönelik şiddet başlangıçtanbugüne süregelen bir özellik mi yoksa zaman içerisinde öğrenilmiş ve özümsenmiş bir davranış mıdır sorusudur.Şiddeti etkileyen bazı faktörleri incelemek için ataerkillik, toplumsal cinsiyetin rolü, sosyalleşme ve sosyal öğrenme kuramından yararlanılmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yönteminin bir uzantısı olarak meta-analizi tekniği kullanılmış, konuyla ilgili veriler daha önceki çalışmalardan Türkçe, İngilizce ve Farsça alanyazından toplanmıştır. Çalışma boyunca rastlanan önemli sonuç,toplumsal cinsiyet farklılıklarının öğrenilen ve sosyalleşme sürecinde kazanılan bir farklılık türü olduğu ve diğer etkenlere göre daha ağır bastığıdır.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, Kadına Yönelik Şiddet, Toplumsal Faktörler, Cinsiyet Sosyalleşmesi, Sosyalizasyon

Kaynakça

• Akers, R. L. (2000).Crimilogical Theories: Introduction, Evaluation and Application(3rd ed). Los Angeles, CA: Roxbury.
• Aliverdinia ve Ark. (2011).Barrasi jameh Shenakhi Zanani Ke Az Tarafeh Shoharane Khod Morede Khoshoonat Gharar Migirand, faslname-i Masaele Ejtemai İran, 2(2), Kış, ss. 95-127.
• Anderson, K. L. ve Umberson, D. (2001). Gendering violence: Masculinity and power in men‟s accounts of domestic violence. Gender and Society, 15(3), 358-380.
• Campbell J., C. Garcia-More and P. Sharps (2004).“Abuse During Pregnancy in Industrialized and Developing Countries", Violence Against Women, 10(7),770-789.
• Casique L., A. R. F. Furegato (2006)."Violence against Women: Theoretical Reflections", Rev Lati-am Enfermagem vembrodezembro; 14(6),95-110.
• Chavoshiyan,S. M. H. (2019).Barrasi Avamele Ejtemai Moesser Bar Khoshoonat Aleyhe Zanan, Muari-i Ulum-i İslami ve Ulum-i İnsani,1(1), 63-84.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. İstanbul: Ayrıntı
• Connell, R. W. (2002). Hegemonic masculinity and violence: Response to Jefferson and Hall. Theoretical Criminology, 6(1), 89–99.
• Counts, D. A., J. K. Brown, & J. C. Campbell (eds.) (1992).Sanctions and Sanctuary: Cultura Perspectives on the Beating of Wives, Boulder, CO: West View.
• Doğrucan, A. ve Yıldırım, Z. (2020).Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Üzerine Bir İnceleme.Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2),122-138.
• Dökmen, Z.Y. (2009).Toplumsal Cinsiyet-Sosyal Psikolojik Açıklamalar.İstanbul:Remzi.
• Dünya Sağlık Örgütü (2001). Kadına Yönelik Şiddet, (Çev.Sh. Rafifer ve S. Parsinia). Tahran: Tandis
• Englehart, R. (2014). Gelişmiş Sanayi Ülkelerinde Kültürel Dönüşüm, (Çev. M. Vatar). Tahran:Kavir
• Eshraghi, M. (2006).Negahi Jameh Shenakhti Be Khoshoonat Aleyhe Zanan, Oloume Ejtemai Daneshgahe Azade Eslamiye Shooshtar, Sayı:2, 95-114.
• Forward, S. (1998).Kadın Düşmanı Erkekler, (Çev. Sh. Namatollahi). Tahran: Khojaste.
• Garrett, S. (1978).Cinsiyet Sosyolojisi, (Çev.K.Baghai).Tahran: Digar.
• Giddens, A. (2004). Sosyoloji, (Çev.M.Saboori). Tahran: Neşr-i Ney
• Kaufman, M. (1999). The seven p’s of men’s violence.(www.michaelkaufman.com)
• Marabi, M. (2015).Barrasiye Avamele Moaser Bar Khoshoonat Aleye Zanan Dar Ostane Kordestan, Yüksek LisansTezi, Tahran Üniversitesi, Tahran.
• Markward, M. J. (1997)."The Impact of Domestic Violence on Children", Families in Society,78(1),66–70.
• Mill, J. S. (2011).Kadınların Boyun Eğmesi, (Çev. A. Tabatabai). Tahran:Hormos.
• Niyazi, M. (2017).Fara TahlileAvamele Moeser Bar Khoshoonat Aleyhe Zanan, Pajooheshname Zanan, 8(4),83-104.
• Pagelow, M. D. (1994).Family Violence, New York: Praeger.
• Reisi, J. (2003).Javanan va Nahanjarihaye Raftari, Allame tabatabai Üniversitesi Dergisi, Sayı:21, Tahran.
• Rezai, M. (2017).Khoshoonate Jensi dar Khanavadeh; Yek Pajooheshe Keyfi, Pajooheshname Zanan,8(1), 35-59.
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkansız iktidar: Ailede, piyasada ve sokakta erkekler. İstanbul: Metis.
• Shahmohammadi, M. (2017). Barrasiye Jameh Shenakhti Avamele Ejtemai Moeser bar Khoshoonat Aleyhe Zanan dar İran,Faslnameh Oloume Ejtemai, 3(2), 70-86.
• Slattery, M. (2010).Sosyolojide Temel Fikirler, Editör:Ümit Tatlıcan,İstanbul:Sentez.
• Walby, S. (1990)."Theorising Patriatchy", Oxford: Basil Blackwell.