KATILIM SİGORTA (TEKAFÜL) ŞİRKETLERİ TARAFINDAN TEKAFÜL İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 190 - 200, 08.12.2022

Musa Özçelik

https://doi.org/10.56400/tarsusiibfdergisi.1187921

Öz

İnsanların karşılaşabilecekleri risklerden korunmaları ile ilgili olarak geliştirilen birçok yöntemle risklerin etkileri azaltılabilmektedir. Bu yöntemlerden en yaygın olarak kullanılanı ise sigorta olarak karşımıza çıkmaktadır. Belirli bir prim karşılığında oluşabilecek zararın karşılanması şeklinde ifade edilen sigorta işlemleri sigorta şirketleri tarafından yerine getirilmektedir. Bu şirketlerin faaliyetlerini yerine getirirken İslami kuralları dikkate alıp almamasına göre bir ayrım yapılabilmektedir. İslami kuralları dikkate almayan şirketler klasik sigorta şirketleri İslami kuralları dikkate alan şirketler ise katılım sigorta (tekafül) şirketleri olarak belirtilmektedir. Çalışmanın amacı, tekafül kavramının açıklanması ve tekafül işlemlerine ait muhasebe kayıtlarının yapılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle tekafül kavramı, tekafül sigorta modelleri, tekafülün klasik sigortadan farkları açıklanmıştır. Daha sonra literatürde tekafül işlemlerine ait muhasebe sürecinin değerlendirilmesi ve yapılan işlemlerin muhasebe kayıtları ile ilgili yerli ve yabancı literatürde yayımlanmış çalışmalara yer verilmiştir. Çalışmanın uygulama kısmında ise tekafül işlemlerinin muhasebeleştirilme süreci sigorta şirketleri tarafından kullanılan sigortacılık hesap planı doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Faizsiz Finans, Tekafül, Muhasebe

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

ACCOUNTING PROCESS OF TAKAFUL TRANSACTIONS BY PARTICIPATION INSURANCE (TAKAFUL) COMPANIES

Öz

The effects of risks can be reduced by many methods developed to protect people from risks they may encounter. The most widely used of these methods is insurance. Insurance transactions, which are expressed as compensation for the loss that may occur in return for a certain premium, are carried out by insurance companies. A distinction can be made according to whether these companies take into account Islamic rules while carrying out their activities. Companies that do not take into account Islamic rules can be specified as classical insurance companies, and companies that take into account Islamic rules can be specified as participation insurance (takaful) companies. The aim of the study is to explain the concept of takaful and to make accounting records of takaful transactions. For this purpose, first of all, the concept of takaful, takaful insurance models, and the differences between takaful from classical insurance are explained. Then, domestic and foreign sources about the evaluation of the accounting process of takaful transactions and the accounting records of the transactions are included in the literature. In the application part of the study, the accounting process of takaful transactions was carried out in line with the insurance chart of accounts used by insurance companies.

Anahtar Kelimeler

Interest Free Finance, Takaful, Accounting

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Alkhan, A. M. ve Hassan, M. K. (2020). Takaful operators: analysing segregated accounts between operator/participants. Journal of İslamic Accounting and Business Research. 11(9), 1649 – 1664.
• Arzova, S. B. ve Dikgöz, B. (2018). “Karz-ı Hasen” Ekonomik ve sosyal boyutu. 1st International Insurance, Banking and Finance Symposium.
• Aslan, H. (2015). Türkiye’de tekafül (İslami sigorta) uygulamaları: problemler ve çözüm önerileri. Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi, 1(1), 93 – 117.
• Billah, M. M. ve Basodan, Y. A. (2017). Islamic ınsurance (takaful) models and their accounting dichotomy. Journal of Islamic Banking and Finance, 34(1), 11 – 31.
• Canbaz Karacif, F. E. (2018). Yatırımcı Zararlarının Tazmininde Tekafül (Katılım Sigortacılığı) Modeli. SPK Hukuk İşleri Dairesi Yeterlilik Etüdü.
• Comcec (2019). Improving the Takaful Sector In Islamic Countries. Comcec Coordınatıon Offıce. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/10/Improving-the-Takaful-Sector-In-Islamic-Countries_2019_October.pdf
• Çelik, S. ve Doğan, İ. (2017). Katılım Bankacılığının Doğuşu ve Tarihsel Gelişimi. Kaya, F. (Ed.). Katılım Bankacılığı içinde (ss. 15-45). İstanbul: Beta.
• Çetin, A. (2020). Faizsiz Finans Kuruluşları Muhasebesi. İstanbul: TKBB.
• Deran, A. ve Beller Dikmen, B. (2019). Sukuk ve ortaklığa dayalı kira sertifikalarının muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 12(3), 907 907 – 927.
• Dilek, İ. (2019). Türkiye’de tekafül (katılım sigortacılığı) ve uygulanabilirliği üzerine bir değerlendirme. Bankacılık ve Sigortacılık Araştırmaları Dergisi, (13), 44 – 57.
• Hacak, H. ve Gürbüz, Y. E. (2021). İslami Finansta Sigorta ve Katılım Sigortası (Tekafül). Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı, (Ed. Şakir Görmüş; Ahmet Albayrak; Aydın Yabanlı). TKBB Yayınları. 296 – 321.
• Hameed, S. A. ve Asiri, B. K. (2014). Accounting policies and financial reporting in takaful companies – a case study. European Journal of Accounting and Auditing and Finance Research. 2(4), 52 – 58.
• Hassan, M. K.; Alshater, M. M.; Mumu, J. R.; Sarea, A. M. ve Azad, A. K. (2021). Bibliometric analysis of the journal of islamic accounting and business research: ten years review. Collnet Journal of Scientometric and Information Management. 15(1), 63 – 88.
• Kaya, F. ve Doğan, İ. (2017). Faizsiz Sigortacılık: Tekafül. Kaya, F. (Ed.). Katılım Bankacılığı içinde (ss. 215-236). İstanbul: Beta.
• Kısacık, H. (2021). Katılım Sigorta (Tekafül) ve Muhasebe Süreci. Hitit İlahiyat Dergisi. 20(3), 265 – 288.
• Laçinbala, Y. ve Ünsal, H. (2019). Katılım sigortacılığında (tekafülde) pencere sisteminin değerlendirilmesi. Sosyoekonomi Dergisi, 27(42), 181 - 202.
• Nasir, A.; Farooq, U. ve Khan, A. (2021). Conceptual and influential structure of Takaful literatüre: a bibliometric review. International Journal of İslamic and Middle Eastern Finance and Management, 14(3), 599 – 624.
• Özcan, S. (2017). Tekafül (katılım sigortacılığı) muhasebesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(2), 351 – 377.
• Özulucan, A. ve Deran, A. (2009). Katılım bankacılığı ile geleneksel bankaların bankacılık hizmetleri ve muhasebe uygulamaları açısından karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 85 – 108.
• Özüdoğru, H. (2018). Katılım sigortacılığı ve Türkiye’deki durumu. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(1), 1 – 16.
• Puad, N. A. M. ve Abdullah, N. I. (2014). Accounting practices among takaful operators in Malaysia: a comparative analysis. 1. ICoMM, 167 – 186.
• Tekaful[a]. (t.y.). Mudarebe Modeli. Tekaful.net. https://tekaful.net/?page_id=434
• Tekaful[b]. (t.y.). Vekalet Modeli. Tekaful.net. https://tekaful.net/?page_id=438
• Türkiye Sigorta Birliği (2021). Katılım Esaslı Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Sektör Raporu. https://tsb.org.tr/media/attachments/2021_Y%C4%B1l%C4%B1_Kat%C4%B1l%C4%B1m_Sigortac%C4%B1l%C4%B1%C4%9F%C4%B1_Sekt%C3%B6r_Raporu.pdf
• Yatbaz, A. (2020). Faizsiz Finansal Kuruluşlarda Muhasebe ve Finansal Raporlama İlkeleri. İstanbul: TKBB.
• Yıldırım, İ. (2014). Tekafül (İslami) Sigortacılık Sisteminin Dünyadaki Gelişimi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2): 49 – 58.