Fiziksel Çevre Tasarım Destek Modeli

Yıl 2011, Cilt: 7 Sayı: 11 - Cilt: 7 Sayı: 11, 98 - 114, 14.07.2016

Ümit Arpacıoğlu Halit Yafla Ersoy

https://doi.org/10.23835/tasarimkuram.240891

Öz

Günışığı mimarlığın temel girdilerinden birisidir. Tasarımda, günışığı ile diğer fiziksel çevre verileri arasındaki bağı kuracak ve güçlendirecek, tasarımcıya destek olacak bilgi dağarcığının oluşması gerekmektedir. Çalışmada, günışığı ile fiziksel çevre konularının mekân ve tasarımla ilişkisini kuran bir model geliştirilmesi hedeşenmektedir. Oluşturulan “Tasarım Destek Modeli”inde tasarımcının her tasarım için fiziksel çevre eğiliminin farklı olacağı kabulü yapılmakta ve Analitik Hiyerarşi Yöntemi (AHP) (Analytic Hierarchy Process) kullanarak tasarımcının eğilimi, tasarımcı ile etkileşimli olarak belirlenmektedir. Belirli bir mekân için günışığı ve fiziksel çevre çözümlemesi her bir faktör için yapıldıktan sonra oluşturulan model, belirlenen sorunlara karşı tasarımcıya çözüm alternatişeri sunmaktadır. Çözüm alternatişerini tasarımcının tasarımı için değerlendirebilmesi için yine AHP matematiksel karar verme yöntemi kullanılarak, sorunlar ile ilişkili bir karar ağırlığı oluşturulmaktadır. Böylece geliştirilen model, tasarımcıların tasarladıkları mekanlarda kullanıcı konforunu sağlamalarına, mekânsal kaliteyi arttırmalarına yardımcı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Günışığı, Enerji, Fiziksel Çevre, Isısal Konfor, Erken Tasarım, Mimari Tasarım, Analitik Hiyerarşi Yöntemi (AHP), Tasarım Destek Modeli.

Environment Design Support Model

Öz

As design processes become more and more complex, the expectations architects face become greater and greater. In meeting these expectations and creating high quality spaces, the extent of the architect’ knowledge and how they apply it to their design are obviously important factors. The study discusses the problems concerning day light, the designer and the design process. The “Design Support Model” is constructed with the definiton of its hypotheses and detailed descriptions of the stages of the model. Explanation of how the model will mediate an interaction between the designer and all the daylight-related environment parameters are also included in this part. identify the designer’s tendency. For each factor of the space, the daylight and environment analyses have been made to come up with a model, which provides the designer with alternative solutions to the identified problems. In order for the designer to evaluate these alternative solutions, the AHP method for mathematical decision-making is used, and the relative weights of decision criteria related to problems is formed.

Anahtar Kelimeler

Daylight, Environment, Energy, Thermal Comfort, Early Design Stage, Architectural Design, Analytic Hierarchy Process (AHP), Design Support Model

Kaynakça

• Anonim. 1982. The Analytic Hierarchy Process: A New Approach to Deal with Fuzziness in Architecture. Architectural Science Review 25 (3): 64-69.
• Anonim. 1989. Multicriteria Decision Making: The Analytic Hierarchy Process. Pittsburg: RWS Publications.
• ASHRAE. 2001. The American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers. Binalarda Enerji Performans Yönetmeli¤i. 2008. Ankara: Resmi Gazete.
• Deniz, Ömer. 1999. Çok Katl› Konut Tasar›m›nda, Kullan›c›lar›n Esneklik Taleplerini Karfl›layacak Yap› Elemanlar›n›n Seçimine Yönelik Bir Karar Verme Yaklafl›m›. ‹stanbul Teknik Üniversitesi. Doktora Tezi.
• Erdem L., Enarun D. 2007. Kullan›c›lar›n Ayd›nl›k Düzeyi Tercihlerinin De¤iflkenli¤i Üzerine Bir Çal›flma. In IV. ULUSAL AYDINLATMA SEMPOZYUMU. ‹stanbul.
• Galasiu A., Veitch J. 2006. Occupant preferences and satis faction with the luminous environment and control systems in daylit offices a literature review. Energy and Buildings 38: 728–742.
• Garris, L.B. 2004. The deliberation of daylighting. Buildings magazine. Hayter S., Torcellini P.A., Judkoff R. 1999. Optimizing building and HVAC systems. ASHRAE journal.
• IESNA. 2005. Lighting Handbook. ISO7730. 2005. Ergonomics of the thermal environment - Analytical determination and interpretation of thermal comfort using calculation of the PMV and PPD indices and local thermal comfort criteria. Geneva: International Standard Organization.
• Plympton P., Conway S., Epstein K. 2000. Daylighting in schools: improving student performance and health at a price schools can afford.
• Roche L., Dewey E., Littlefair P., Slater A. 2001. Daylight in offices – occupant assessments. In The 9th European Lighting Conference.
• Saaty, TL. 1980. The Analytic Hierarchy Process: Planning, Priority Setting, Resource Allocation. London: McGraw-Hill International Book Co.
• TS825. 2008. Binalarda Is› Yal›t›m Kurallar›. Ankara: Türk Standartlar› Enstütüsü.
• Veitch J., Newsham G. 1996. Determinants of Lighting Quality II: Research and Recommendations. 104th Annual Convention of the American Psychological Association.
• Wotton E, Barkow B. 1983. An investigation of the effects of windows and lighting in offices. In Proceedings of the International Daylighting Conference, 405-411. Washington: American Institute of Architect