Salavatların Arzı Bağlamında Hz. Peygamber’in Vefatından Sonra Ümmetiyle İrtibatının İmkânı

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 299 - 323, 30.06.2019

Serkan Başaran

Öz

Salavât, Hz. Peygamber’in zaman,
mekan veya sayı sınırı getirmeksizin teşvik ettiği, karşılığında türlü
mükafatlara ulaşılacağından bahsettiği bir uygulamadır. Ancak tüm bunların
ötesinde Hz. Peygamber’in, getirilecek salavatların kendisine arz olunacağını söylemesi,
bu uygulamanın Müslümanlar için özel bir anlam kazanmasına sebep olmuştur. Bu
özel anlam, konunun daha ilk dile getirildiği anda ashabın, “Ey Allah’ın Rasulü
salavatlarımız nasıl olur da size arz olunur? Zira siz toprak olmuş
olacaksınız” sorusuyla kendini göstermiştir. Esasen ashab Hz. Peygamber’in
elinde zuhur eden pek çok olağanüstülüğün şahitleri olarak bu tür haber ve
hallerin yabancısı kimseler değillerdir. Ancak bu sefer sözü edilen
olağanüstülük diğerlerinden farklı olarak Hz. Peygamber’in vefatından sonra
meydana gelecek olup sonraki dönemlerde yaşayacak ümmetiyle bir tür irtibat halini
ifade etmektedir. Hz. Peygamber de yöneltilen soruyu “Allah Teâlâ
peygamberlerin vücutlarını (çürütmeyi) toprağa haram kılmıştır” diyerek
cevaplamış, böylece söz konusu arzın her salavatla yaşanacak hakiki bir durum
olduğunu açıklamıştır. Buna göre dünyada yaşayan bir müminin getirdiği salavat,
başka bir varlık boyutunda hayat süren Hz. Peygamber tarafından fiilen alınacaktır.
Bu düşüncenin birçok İslam alimi tarafından da paylaşıldığı hatta toplumsal
düzeyde karşılık bulup benimsendiği görülmektedir. Bu makale Hz. Peygamber’in dile
getirdiği salavatların arzı meselesini ve bu bağlamda ortaya çıkan “Hz.
Peygamber’in vefatından sonra ümmetiyle irtibatının imkânı” konusunu ele alıp ilgili
naslar çerçevesinde değerlendirmeyi amaçlamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Salavat, Ruh, Ölüm, Arz, Beşeriyet

The possibility of connection between the Prophet and the believers after his death regarding the act of salawat

Öz

The salawat is a practice which the prophet Muhammad has encouraged the Muslims to do, for various rewards, without any restriction whatsoever, be it time, place or number. However, the fact that the Prophet has told us, that every salawat will be presented to him, has given a special meaning to this practice for Muslims. This special meaning can be seen in the question of the Sahaba right after the Prophet has made his statement, "O, Prophet of Al-lah, how will you receive our salawats for you will be gone?". Even though the Sahaba were familiar with supernatural events, this one was different, for it meant that the Prophet even after his passing, would always be in contact with the believers. The Prophet’s answer "God has forbid the earth the decay of the Prophets." and his further explanation, has made apparent that this con-tact will be an actual occurence after every salawat. According to this, the Muslim believes that each of his salawat will be received by his Prophet, even after his departion to the other world. This idea is shared by many Islamic scholars and is accepted in the islamic community. This paper examines the reality of the presentations of the salawat, and the possibility of the contact between the believers and the Prophet, in relation to the Prophetic narrations and the Quranic texts.

Anahtar Kelimeler

Salawat, Soul, Death, Presentation, Humaneness

Kaynakça

• Ali el-Karî, Ebû’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Sultân Muhammed. Mirkâtu’l-mefâtîh şerhu Mişkâti’l-mesâbîh, 9 cilt. Beyrût: Dâru’l-fikr, 2002.
• Aynî, Bedruddîn Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed el-Aynî. Umdetu’l-kârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 25 cilt. Beyrut: Dârü kütübi’l-ilmiyye. 1421/2001.
• Bağcı, H. Musa. Beşer Olarak Hz. Peygamber. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2012.Bezzâr, Ebû Bekr Ahmed b. Amr. el-Müsned (el-Bahru’z-Zehhâr). 18 cilt. Medine: Mektebetü’l-ulûm ve’l-hikem, 2009.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Sahîhu’l-Buhârî. 9 cilt. Nşr. Muhammed Züheyr b. Nasır. y.y: Dâru tavkın-necât. 2001.
• Cürcânî, Seyyid Şerif. Talîkât es-Seyyid Şerîf alâ Şerhu’l-metâli’. 2 cilt. Kum: Menşurât zevi’l-kurbâ, 1971.
• Cürcânî, Seyyid Şerif. et-Ta‘rîfât. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1995.
• Dihlevî, Şah Veliyyullāh. Huccetullahi’l-Bâliğa, 2 cilt. Beyrût: Dâru’l-ma’rife, 1997.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as b. İshak es-Sicistânî. es-Sünen. Beyrut: Dârü kütübi’l-ilmiyye, 2005.
• Ebussuûd, Muhammed. İrşâdu’l-akli’s-selîm ilâ mezayâ Kitâbi’l-Kerîm. 9 cilt. (Beyrût: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, 2001.
• Ebû Ya’lâ, Ahmed b. Ali el-Mevsılî. el-Müsned. Nşr. Hüseyin Selim Esed. 14 cilt. Dımaşk: Daru’l-me’mûn, 1973.
• Evliyâ Çelebi b. Derviş Mehemmed Zıllî. Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi. 10 cilt. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.
• Fahreddîn er-Râzî, Muhammed b. Ömer. Mefâtihu’l-ğayb, 32 cilt. Beyrût: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, 1999.
• Fahreddîn er-Râzî, Muhammed b. Ömer. el-Meṭâlibü’l-ʿâliye mine’l-ʿilmi’l-ilâhî. 9 cilt. Beyrût: Dârü kütübi’l-Arabî, 1987.
• Hâkim, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh en-Nîsâbûrî. Müstedrek ale’s-Sahîhayn. Nşr. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 4 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1990.
• İbn Aşûr, Muhammed Tahir. et-Tahrîr ve’t-Tenvîr. Tunus: ed-Dâru’t-Tûnisiyye lin’n-neşr, 1984.
• İbn Dakîki’l-Îd. İhkâmu’l-ahkâm şerh Umdeti’l-ahkâm. 2 cilt. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2009.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullâh b. Muhammed. Musannef fi’l-ehâdîs ve’l-âsâr, Nşr. Muhammed Avvâme. 26 cilt. Beyrut: Dâru Kurtuba, 2006.
• İbn Hacer, Ahmed b. Alî el-Askalânî. Fethu’l-bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 13 cilt. Beyrut: Dâru’l-marife, 1960.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd İbn Mâce el-Kazvînî. Sünenü İbn Mâce. 2 cilt. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, ts.
• İbn Manzûr, Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî. Lisânü’l-‘Arab. 8 cilt. Beyrut: Dârü’s-Sâdır, ts.
• Münâvî, Zeynüddîn Muhammed Abdürraûf b. Tâcil‘ârifîn b. Nûriddîn Alî. Feydu’l-kadîr şerhu’l-Câmii’s-sağîr. 6 cilt. Beyrût: Dâru’l-marife, ts.
• Müslim, Ebû’l-Huseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. el-Câmi‘u’s-sahîh. Beyrut: Dârü kütübi’l-ilmiyye, 2003.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Ali el-Horasânî en-Nesâî. Sünenü’n-Nesâî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2009.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn Yahyâ b. Şeref. el-Minhâc fî şerhi Sahîhi Müslim b. Haccâc. 18 cilt. Beyrût: Dâru’l-ma’rife, 1997.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn Yahyâ b. Şeref en-Nevevî. Tehzîbu’l-esmâ ve’l-lüğa. 4 cilt. Beyrut: Dârü kütübi’l-ilmiyye, t.s.
• Râğıb el-Huseyn b. Muhammed el-Isfâhânî. Müfredâtu elfâzı’l-Kur’an. Şam/Beyrût: Daru’l-kalem/Daru’ş-Şamiye, 2014.
• Şınkîtî, Muhammed Hadır b. Seyyid Abdullah Cenkî. Kevseru’l-meânî’d-derârî fî keşfi habâyâ sahîhi’l-Buhârî. 14 cilt. Beyrut: Müessesetu’r-risâle, 1995.
• Teftâzânî, Sa‘düddîn Mes‘ûd b. Fahriddîn Ömer b. Burhâniddîn Abdillâh. Şerḥu’l-Maḳāṣıd, 4. Cilt. Beyrut: Âlemü’l-kütüb, 1998.
• Tehânevî, Muhammed Ali. Mevsûatu Keşşâf Istılâhâti’l-funûn ve’l-ulûm.. Beyrût: Mektebetu Lübnân, 1996.
• Tirmîzî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ et-Tirmîzî. el-Câmi‘u’s-sahîh. Beyrut: Dâru’l- garbi’l-İslâmî, 1996.Fahreddîn er-Râzî, Muhammed b. Ömer. el-Metâlibu’l-âliye. 9 cilt. Beyrut: Dârü kütübi’l- Arabî, 1987.
• Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed b. Muhammed b. Abdirrezzâk. Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs. 40 Cilt. by.: Kuveyt, ts.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed. Telhisu'l-Müstedrek. Nşr. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 4 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1990.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf an hakâıki ğavamıdi’t-Tenzîl ve uyuni’l-ekâvîl fî vücûhi’t’te’vîl. 4 cilt. Beyrût: Dâru’l-kütübi’l-Arabî, 1987.