Dijital Gelişmelerin Şirketler Hukuku Üzerindeki Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 3 - 26, 30.06.2022

İrfan Akın

Öz

Sanal evren gelişip, dönüşerek geçirdiği 25 yıllık sürecin sonunda, kendi dinamiklerini oluşturmaya başladı. Özellikle yapay zekâ ve blok zinciri gibi teknolojiler, dijital dünyada ortaya çıkmış ve gerçek dünyadaki geleneksel iş yapış şekillerine göre birçok kolaylığı bünyesinde barındırmaktadır. Blok zinciri, yapay zekâ ve akıllı sözleşmeler gibi yenilikler, şirketlerin yönetim ve denetiminin, hesap verilebilirlik, şeffaflık, sorumluluk ve adillik ilkeleri çerçevesinde yürütülmesi bakımından, bize oldukça kullanışlı bir alet seti sunmaktadır. Yönetim ve denetim yapısının birbirinden tamamen ayrılmasının ön şartı olan bilgi asimetrisinin giderilmesi, bu yeni araçlar sayesinde ulaşılması mümkün bir hedef haline gelmektedir.
Şirket organizasyonunda kullanılan araçların daha fazla dijital dünyadaki gelişmelerden uzak kalması beklenemez. Bu yeniliklerin, kurumsal yönetim ilkeleri çerçevesinde amaçlanan hedeflere ulaşmada faydalı olacakları açıktır. Ancak diğer yandan her yenilik gibi yan etkilerinin de olacağı ve bu etkileri öngörerek bu araçların kullanılması gerektiği de unutulmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal yönetim, blok zinciri, yapay zeka, akıllı sözleşmeler, dağıtık kayıt sistemi

Die Auswirkungen der digitalen Entwicklungen auf das Gesellschaftsrecht

Öz

Am Ende von 25 Jahren Entwicklung und Transformation begann das virtuelle Universum seine eigene Dynamik zu entwickeln. Insbesondere Technologien wie künstliche Intelligenz und Blockchain sind in der digitalen Welt entstanden und bieten im Vergleich zu traditionellen Geschäftsmethoden in der realen Welt viele Annehmlichkeiten. Innovationen wie Blockchain, künstliche Intelligenz und Smart Contracts bieten uns ein sehr nützliches Instrumentarium, um Unternehmen im Rahmen der Prinzipien von Rechenschaftspflicht, Transparenz, Verantwortung und Fairness zu führen und zu überwachen. Die Beseitigung der Informationsasymmetrie, die eine Voraussetzung für die vollständige Trennung der Führungs- und Prüfungsstruktur ist, wird durch diese neuen Instrumente zu einem Ziel, das erreicht werden kann.
Die in der Unternehmensorganisation eingesetzten Tools können sich den Entwicklungen in der digitalen Welt nicht entziehen. Es ist klar, dass diese Innovationen dazu beitragen werden, die im Rahmen der Corporate-Governance- Grundsätze gesetzten Ziele zu erreichen. Andererseits sollte jedoch nicht vergessen werden, dass es wie bei jeder Innovation Nebenwirkungen geben wird, und diese Tools sollten verwendet werden, indem diese Auswirkungen antizipiert werden.

The Effect of Digital Developments On Company Law

Öz

At the end of the 25-year development and transformation phase, the virtual universe began to develop its own dynamics. In particular, technologies such as artificial intelligence and blockchain have emerged in the digital world and contain many conveniences compared to traditional business ways in the real world. Innovations such as blockchain, artificial intelligence and smart contracts offer us a very useful set of tools for managing and monitoring companies within the framework of the principles of accountability, transparency, responsibility and fairness. The elimination of information asymmetry, which is a prerequisite for the complete separation of the management and auditing structures, becomes an achievable goal thanks to these new tools.
It is not to be expected that the tools used in company organization will stay away from developments in the digital world. It is clear that these innovations will be useful in achieving the goals set under corporate governance principles. On the other hand, it should be remembered that, as with any innovation, there will be side effects and these tools should be used to anticipate these effects.

Anahtar Kelimeler

Corporate governance, blockchain, artificial intelligence, smart contracts, distributed-ledger-system

Kaynakça

• ALTAŞ Soner, Sermaye Şirketlerinde ve Kooperatiflerde Pay Defteri, Seçkin Yayınları, Ankara, 2020.
• GÜÇLÜTÜRK Osman G., Anonim Şirket Yönetiminde Yapay Zekanın Kullanılması ve Sorumluluğa Etkisi, On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• HOMMELHOFF Peter/HOPT Klaus J./WERDER Axel, Handbuch Corporate Governance, Köln/Stuttgart 2003.
• JENSEN Michael C. / MECKLİNG William H, Journal of Financial Economics, Vol. 3 (1976), s.305-360.
• KARATEPE KAYA Meltem, “Yapay Zekanın Şirket Yönetimine Olası Katkılarının Türk Şirketler Hukuku Kapsamında Değerlendirilmesi ve Yapay Zekanın Hukuki Statüsünün Belirlenmesinde Şirketler Hukukundan Çıkartılabilecek Dersler”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XXV, Y. 2021, Sa. 3, S.69-97.
• ONBULAK Erkmen, “Kurumsal Yönetim ve Türkiye Yansımaları”, Sosyal Siyaset Konferansları / Journal of Social Policy Conferences Sayı / Issue: 72 – 2017/1, 101-126.
• PULAŞLI Hasan, Şirketler Hukuku Şerhi Cilt III, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018, s. 2016-2017.
• SCHUBERT Nicolaus Emmanuel, “Digital Corporate Governance: Möglichkeiten für den Einsatz neuer Technologien im Gesellschaftsrecht”, Institut für Wirtschaftsrecht, Forschungsstelle für Transnationales Wirtschaftsrecht, Juristische und Wirtschaftswissenschaftliche Fakultät der Martin-Luther- Universität Halle-Wittenberg, Beiträge zum transnationalen Wirtschaftsrecht, 166. Sayı, Eylül 2019.
• SPİNDLER Gerald, “Gesellschaftsrecht und Digitalisierung”, Zeitschrift für Unternehmens und Gesellschaftsrecht 2018, s.17-55.
• TEKİNALP Ünal, Anonim Ortaklıkta Yeni Bağlam Sisteminin Esasları Pay Defteri Hukuku ile, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
• TEVETOĞLU Mete, “Ethereum Ve Akıllı Sözleşmeler”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi – İnÜHFD 12(1): 193-208 (2021).
• TÜSİAD (2002), Kurumsal Yönetim En İyi Uygulama Kodu: Yönetim Kurulunun Yapısı ve İşleyişi. İstanbul, TÜSİAD Yayınları.
• ÜNAL Gökhan/ULUYOL Çelebi, “Blok Zinciri Teknolojisi”, Bilişim Teknolojileri Dergisi Cilt:13, Sayı: 2, Nisan 2020.
• WELZEL Christian/ ECKERT Klaus-Peter/ KİRSTEİN Fabian/ JACUMEİT Volker, Kompetenzzentrum Öffentliche Informationstechnologie (Fraunhofer Institut), Mythos Blockchain: Herausforderung für den öffentlichen Sektor, http://publica.fraunhofer.de/documents/N-438569.html.
• WİLLİAMSON Oliver E, “Transaction-Cost Economics: The Governance of Contractual Relations”, Journal of Law and Economics, The University of Chicago Press., Sayı. 22, No. 2 (Ekim, 1979), s.233-261.
• ZETZSCHE Dirk, “Corporate Technologies – Zur Digitalisierung im Aktienrecht”, Die Aktiengesellschaft 2019, s.1-17.