Eliminating The Contradiction Between Expert Report And Expert Witness (Private Expert) In Civil Procedure Law

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 557 - 586, 31.12.2022

Mikail Bora Kaplan

Öz

In cases requiring special or technical knowledge, the court decides to obtain the opinion and vote of an expert (Art. 266, I CCP). Thereupon, the expert shall submit the court verbally or in writing of their opinion on the matters falling within the scope of their duties (Art. 279, I CCP). Expert evidence differs from the expert witness regulated under Article 293 of the Code of Civil Procedure. Expert witness comes into question when one of the parties obtain a scientific statement from an expert about the dispute subject to the proceedings (Art. 293, I CCP). In some cases, there may be a contradiction between the findings in the expert report and the situation revealed by the expert witness. It is emphasized that the elimination of this contradiction is a requirement of the right to be heard. The subject of this study is how this contradiction should be resolved. Based on the jurisprudence of the German Federal Court of Appeal, it is explained how this contradiction should be eliminated with a step-by-step procedure.

Anahtar Kelimeler

Expert report, expert witness, right to be heard, eliminating the contradiction

Medenî Usûl Hukukunda Bilirkişi Raporu ile Uzman Görüşü Arasındaki Çelişkinin Giderilmesi

Öz

Mahkeme, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir (HMK m. 266, I). Bunun üzerine bilirkişi, görevi kapsamında kalan konular hakkında oy ve görüşünü sözlü veya yazılı olarak mahkemeye bildirir (HMK m. 279, I). Bilirkişi delili, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 293’üncü maddesinde düzenlenen uzman görüşünden farklıdır. Uzman görüşü, tarafların, yargılama konusu uyuşmazlıkla ilgili olarak uzmanından bilimsel mütalâa alması durumunda ortaya çıkar (HMK m. 293, I). Bazı durumlarda, bilirkişi raporunda yapılan tespitler ile uzman görüşüyle ortaya çıkan durum arasında çelişki olabilir. Bu çelişkinin giderilmesi hukukî dinlenilme hakkının bir gereğidir. Bu çalışmanın özünü söz konusu çelişkinin nasıl giderilmesi gerektiği oluşturmaktadır. Alman Federal Temyiz Mahkemesi’nin içtihadından yola çıkılarak aşamalı bir prosedürle bu çelişkinin nasıl giderilmesi gerektiği izah edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilirkişi raporu, uzman görüşü, hukukî dinlenilme hakkı, çelişkinin giderilmesi, Expert report, expert witness, right to be heard, eliminating the contradiction

Beseitigungs des Widerspruchs zwischen den Privat- und Gerichtsgutachten im Zivilprozessrecht

Öz

Die Befugnis über den Rechtsstreit zu entscheiden, liegt beim Richter. Um über einige Streitigkeiten entscheiden zu können, reicht es jedoch nicht aus, dass der Richter nur das Gesetz kennt. In Angelegenheiten, deren Lösung besondere und technische Kenntnisse außer dem Recht erfordert, kann der Richter auf Antrag einer der Parteien oder von Amts wegen ein Expertenvotum und Stellungnahme des Sachverständigenbeantragen. Darüber hinaus können die Parteien ein wissenschaftliches Sachverständigengutachten zum Gegenstand des Falles einholen. Das wissenschaftliche Gutachten, das die Parteien vom Sachverständigen erhalten haben, wurde als Privatgutachten in Artikel 293 der Zivilprozessordnung anerkannt.

Anahtar Kelimeler

Bilirkişi raporu, uzman görüşü, hukukî dinlenilme hakkı, çelişkinin giderilmesi, Expert report, expert witness, right to be heard, eliminating the contradiction

Kaynakça

• AKİL, Cenk, “Medeni Yargılama Hukukunda Mahkeme Tarafından Atanan Bilirkişi-Uzman Tanık Ayrımı”, ABD, 2011/2, s. 171-183.
• ALİHOCAGİL, Ömer Buğra, “Medeni Usul Hukukunda Bilirkişi Raporunun Hazırlanması ve Bilirkişi Raporuna İtiraz”, EBYÜHFD, C. XXII, S. 3-4, 2018, s. 547- 588.
• ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder/TAŞPINAR AYVAZ, Sema/HANAĞASI, Emel, Medenî Usul Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
• ATALAY, Oğuz, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. II, 15. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• ATALI, Murat, “6754 Sayılı Bilirkişilik Kanunu ve Hukukî Konularda Bilirkişilik”, AÜHFD, 65 (4), 2016, s. 3271-3282.
• ATALI, Murat/ERDOĞAN, Ersin/GÜNDOĞDU, Süleyman Burak, Anayasa Mahkemesinin Medenî Usûl Hukuku Hakkında Bireysel Başvuru Kararları, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• ATALI, Murat/ERMENEK, İbrahim/ERDOĞAN, Ersin, Medenî Usûl Hukuku, 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
• BASLER KOMMENTAR, Schweizerische Zivilprozessordnung, 3. Auflage, Basel, 2017 [BSK-ZPO/Yazar].
• BINDER, Andreas/GUTZWILLER, Roman S., “Das Privatgutachten – eine Urkunde gemäss Art. 177 ZPO”, ZZZ, 2013, s. 171-176.
• BRUNNER, Alexander/GASSER, Ivo Schwander, ZPO Schweizerische Zivilprozessordnung Kommentar, 2. Auflage, 2016 [DIKE-ZPO/Yazar].
• BUDAK, Ali Cem/KARAASLAN, Varol, Medenî Usul Hukuku, 5. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2021.
• DIRENİSA, Efe, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde Tahkimde Hakem Kararlarının Gerekçesi Üzerine Düşünceler”, Legal Hukuk Dergisi, C. 20, S. 233, 2022, 1549-1601.
• ELYILDIRIM, Hasan, Hukuk Yargılamasında Uzman Görüşü, İstanbul 2021.
• GHASSEMİ-TABAR, Nima/NOBER, Robert, “Der Privatgutachter im Zivilprozess”, NJW 8, 2016, s. 552-554.
• GÖRGÜN, L. Şanal/BÖRÜ, LEVENT/KODAKOĞLU, Mehmet, Medenî Usûl Hukuku, 10. Baskı, Ankara, 2021.
• HANAĞASI, Emel, Medenî Yargılama Hukukunda Silahların Eşitliği, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
• HASENBÖHLER, Franz/YAÑEZ Sonia, Das Beweisrecht der ZPO, Bd. II, Schulthess, Zürich, 2019.
• HAUSHEER, Heinz/WALTER, Hans Peter (Hrsg.), Berner Kommentar Schweizerische Zivilprozessordnung, Band I: Art. 1-149 ZPO; Band II: Art. 150- 352 ZPO und Art. 400-406 ZPO, Stämpfli Verlag AG, Bern, 2012 [BK ZPO/Yazar].
• IŞIK, Sultan, Uzman Görüşü: Mütalaa, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2015.
• JAUERNİG, Othmar/HESS, Burkhard, Zivilprozessrecht, 30. Auflage, C.H.Beck, München, 2011.
• KARSLI, Abdurrahim, Medeni Muhakeme Hukuku, 5. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020.
• KAŞAK, Fahri Erdem, “Hâkimin Karar Verirken Bilimsel Görüşlerden Yararlanması (TMK m. 1/III)”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 79 (4), 2021, s. 1127-1167.
• KRÜGER, Wolfgang/RAUSCHER, Thomas (Hrsg.), Münchener Kommentar zur Zivilprozessordnung mit Gerichtsverfassungsgesetz und Nebengesetzen, Band 2, 6. Auflage, C.H.Beck, München, 2020 [MüKoZPO/Zimmermann].
• KURU, Baki/AYDIN, Burak, Medenî Usûl Hukuku El Kitabı, Cilt 1, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• MUSİELAK, Hans-Joachim/VOİT, Wolfgang (Hrsg.), Zivilprozessordung mit Gerichtsverfassungsgesetzt Kommentar, 19. Auflage, Verlag Franz Vahlen, München, 2022 [Musielak/Voit/Huber].
• MUSİELAK, Hans-Joachim/VOİT, Wolfgang, Grundkurs ZPO, Erkenntnis- und Zwangsvollstreckungsverfahren, 14. Auflage, C.H.Beck, München, 2018.
• NARBAY, Şafak/ÖZBAY, İbrahim, “Türk Hukukunda Hukukî Mütalâanın Önemi ve Niteliği”, BATİDER, 2005, C. XXIII, S. 2, s. 117-146.
• OBERHAMMER, Paul/DOMEJ, Tanja/HAAS, Ulrich, Kurzkommentar ZPO, 3. Auflage, Basel, 2021 [KUKO ZPO-Yazar].
• ÖZBEK, Mustafa Serdar, “Uzman Görüşünün Yargılamada Değerlendirilmesi”, TNBHD, C. 4, S. 1, 2017, s. 63-162 [Uzman Görüşü].
• ÖZBEK, Mustafa Serdar, Tahkim Hukuku, 2. Cilt, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022 [Tahkim].
• ÖZEKES, Muhammet: Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2003.
• ÖZTEK, Selçuk, “Bilirkişi Raporunun Hâkimi Bağlamaması”, Prof. Dr. Ejder Yılmaz'a Armağan, C. 2, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014, s. 1607-1625 [Bilirkişi Raporu].
• ÖZTEK, Selçuk, “Tanık, Bilirkişi İncelemesi, Keşif ve Uzman Görüşü”, İstanbul Barosu Yayını, İstanbul, 2008, s. 197-205 [İBY].
• PEKCANITEZ, Hakan, “Özel Uzman (Bilirkişi) Görüşü ve Değerlendirilmesi”, Makaleler, C. II, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016, s. 393-420.
• PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ÖZEKES, Muhammet, Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, 10. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2022.
• POSTACIOĞLU, İlhan E./ALTAY, Sümer, Medenî Usûl Hukuku Dersleri, 8. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2020.
• PRÜTTİNG, Hanns/GEHRLEİN, Markus (Hrsg.), Zivilprozessordnung Kommentar, 12. Auflage, Luchterhand Verlag, 2020 [PG/Yazar].
• RECHBERGER, Walter H./KLİCKA, Thomas: ZPO Zivilprozessordnung, 5. Auflage, Verlag Österreich, Wien, 2019.
• ROSENBERG, Leo/SCHWAB, Karl Heinz/GOTTWALD, Peter, Zivilprozessrecht, 18. Auflage, C.H.Beck, München, 2018.
• SAENGER, Ingo (Hrgs.), Nomos Kommentar Zivilprozessordnung Handkommentar, 9. Auflage, Nomos, 2021 [HK-ZPO/Siebert].
• SARISÖZEN, M. Serhat, “Özel Bilirkişi (Uzman Görüşü)”, Prof. Dr. Ejder Yılmaz Armağanı, C. 2, S. 1, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014, s. 1699- 1728 [Özel Bilirkişi].
• SARISÖZEN, M. Serhat, Medeni Usul Hukukunda Soru Yöneltme ve Çapraz Sorgu, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016 [Çapraz Sorgu].
• SCHLOSSER, Peter F., “Spontan präsentierte Zeugen und (Privat-)Gutachten nach deutschem und österreichischem Recht”, Festschrift für Walter H. Rechberger zum 60. Geburtstag, Springer, Wien, 2005, s. 497-511.
• SCHMID, Hans, “Privatgutachten im Zivilprozess”, SJZ-RSJ 2016, s. 527-528. TANRIVER, Süha, Medenî Usûl Hukuku, Cilt I, 4. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• THOMAS, Heinz/PUTZO, Hans, ZPO Zivilprozessordnung, FamFG Verfahren in Familiensachen, EGZPO, GVG, EGGVG , EU-Zivilverfahrensrecht Kommentar, 41. Auflage, München, 2020 [Thomas/Putzo/Yazar].
• TORAMAN, Barış, Medenî Usûl Hukukunda Bilirkişi İncelemesi (6754 Sayılı Bilirkişilik Kanunu ile Getirilen Yenilikler Çerçevesinde), Yetkin Yayınları, Ankara, 2017.
• v. HARDENBERG, Rüdiger Graf, Das Privatgutachten im Zivilprozeß - unter Berücksichtigung der Rechtslage im Strafprozeß, 1975.
• VORWERK, Volkert/WOLF, Christian, Beck’scher Online-Kommentar, 44. Edition, Stand: 01.03.2022 [BeckOK-ZPO/Scheuch].
• VOSSLER, Norbert, “Beweiswürdigung: Widersprüche zwischen Gerichtsund Privatgutachten”, MDR, Vol. 74 (7), s. 396-397.
• WİECZOREK, Bernhard/SCHÜTZE, Rolf A. (Hrsg.), Zivilprozessordnung und Nebengesetze, Großkommentar, 6. Bd., 4. Auflage, 2013 [Wieczorek/Schütze/Ahrens].
• YAZICI-TIKTIK, Çiğdem, “HMK M. 293’teki Uzman Görüşü Kurumu ile Anglo-Sakson Hukuk Sistemindeki Uzman Tanık Kurumunun Karşılaştırılması”, MİHDER, C. 7, S. 20 (2011/3), s. 79-100.
• YILDIRIM, Mehmet Kamil, Medenî Usûl Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul, 1990.
• ZORA, Fatih, Anglo Amerikan Hukuku İle Karşılaştırmalı Olarak Medenî Usûl Hukukunda Bilirkişilik, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.