Constitutionality of the Crime of Publicly Disseminating Information Misleading the Public

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 3 - 48, 24.06.2024

Tevfik Sönmez Küçük

https://doi.org/10.59933/tauhfd.1503804

Öz

The pivotal role that freedom of expression plays in the establishment of a pluralistic democratic system is undeniable. The mentioned freedom serves society’s right to information by facilitating access to alternative sources of information. However, at this point, the crime of “publicly disseminating information misleading the public” (Turkish Penal Code art. 217/A) has been established in Turkish law through Article 29 of Law No. 7418, dated 12.10.2022. The article in question imposed restrictions on freedom of expression, leading to numerous legal debates in practice. In this study, the constitutionality of the limitation on freedom of expression will be analyzed in detail. This analysis will consider whether the limitation is prescribed by law, pursues a legitimate purpose, is compliant with the requirements of the democratic order of society, and satisfies the compelling social need for restriction. Additionally, the principle of proportionality, including the “chilling effect” caused by the limitation and its impact on the right to remain anonymous, will be examined. This analysis will take into account the decisions made by both the Turkish Constitutional Court and the European Court of Human Rights.

Anahtar Kelimeler

Information misleading the public, disinformation, restricting by law, legitimate purpose, the requirements of the democratic order of society

Die Verfassungsmäßigkeit der Straftat der öffentlichen Verbreitung irreführender Information

Öz

Anahtar Kelimeler

Information misleading the public, disinformation, restricting by law, legitimate purpose, the requirements of the democratic order of society

Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma Suçunun Anayasallığı

Öz

Çoğulcu demokratik sistemin tesis edilmesinde ifade özgürlüğünün oynadığı rol inkâr edilemez. Söz konusu özgürlük, alternatif bilgi kaynaklarına erişimin önünü açarak kamuoyunun bilgi edinme hakkına hizmet eder. Ancak, bu noktada, Türk hukukunda, 12.10.2022 tarih, 7418 sayılı Kanun’un 29. maddesi ile “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçu” (TCK md. 217/A) ihdas edilmiştir. Adı geçen norm, ifade özgürlüğünü sınırlandırmış ve uygulamada bu durum, birçok hukuki tartışmayı beraberinde getirmiştir. İşte, anılan çalışmada, ifade özgürlüğüne ilişkin sınırlamanın anayasallığı; kanunla öngörülme, meşru amaca yönelme, demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olma, sınırlama konusunda zorlayıcı toplumsal ihtiyaç ve ölçülülük ilkesi (sınırlamanın yol açacağı “caydırıcı etki” ve anonim kalma hakkı üzerindeki etkisi) bakımından Türk Anayasa Mahkemesi ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi içtihatları gözetilerek ayrıntılı olarak analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Halkı yanıltıcı bilgi, dezenformasyon, kanunla sınırlama, meşru amaç, demokratik toplum düzeninin gerekleri

Kaynakça

• AKARTÜRK Ekrem Ali, Oy Hakkının Anayasal İlkeleri, Legal Yayıncılık, İstanbul, Mart 2017.
• AKYÜREK Güçlü, “Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma Suçu Üzerine Düşünceler (TCK m.217/A)”, MEFHFD, Cilt 1, Sayı 2, Aralık 2022, s. 207-218.
• BALCI Murat, ÇAKIR Kerim, “Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma Suçu (TCK m. 217/A)”, AndHD, Cilt 9, Sayı 1, Ocak 2023, s. 1-17.
• BAUMBACH Trine, “Chilling Effect as a European Court of Human Rights’ Concept in Media Law Cases”, Bergen Journal of Criminal Law and Criminal Justice, Volume 6, Issue 1, 2018, s. 92-114.
• BYCHAWSKA-SINIARSKA Dominika, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında İfade Özgürlüğünün Korunması, Çeviren: Tuğçe Duygu Köksal, MRK Baskı, Ankara 2018.
• ÇETİN Evra, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 8.-11. Maddeleri Bağlamında Çalışanların Hakları, XII Levha Yayıncılık, İstanbul, Temmuz 2015.
• GÖZÜBÜYÜK A. Şeref, GÖLCÜKLÜ Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitabevi, 10. Bası, Ankara, 2013.
• GÜNEŞ Mehmet, “Kamu Özgürlüklerinin Sınırlandırılmasında Kamu Güvenliği Gerekçesinin Hukukiliği”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 27, Sayı 3, 2019 s. 435-457.
• HOLZNAGEL Bernd, “Phänomen “Fake News” – Was ist zu tun?”, MMR, Jahrgang 21, Heft 1, 2018, s. 18-22.
• KARAN Ulaş, İfade Özgürlüğü, MRK Baskı, Ankara, Nisan 2018.
• KİTAPÇIOĞLU YÜKSEL Tülay, “Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma Suçu Hakkında Bir Değerlendirme”, Terazi Hukuk Dergisi, Sayı 207, Kasım 2023, s. 94-106.
• KÜÇÜK Tevfik Sönmez, “Kamu Görevlilerinin Sosyal Medya Kullanımının Siyasi Faaliyette Bulunma Yasağı Bağlamında Değerlendirilmesi”, in Cumhuriyet’in 100. Yılında Anayasa Hukuku Tartışmaları, Sultan Tahmazoğlu Üzeltürk, Fatmagül Yazıcı (Ed.), XII Levha Yayıncılık, İstanbul, Ocak 2024, s. 457-528.
• KÜÇÜK Tevfik Sönmez, “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkının Sınırlılığı Üzerine Bir Değerlendirme”, YÜHFD, Cilt XIX, Yeditepe Üniversitesi’nin 25. Yılına Armağan (Özel Sayı), 2022, s. 263-302.
• MAMAK Kamil, “Categories of Fake News from the Perspective of Social Harmfulness”, in Integrity of Scientific Research, Joel Faintuch, Salomo Faintuch (Ed.), Springer Publishing, Cham, Switzerland, 2022, s. 351-357.
• MAZUR Viktoria, CHOCIA Archil, “Definition and Regulation as an Effective Measure to Fight Fake News in the European Union”, European Studies, Volume 9, Issue 1, 2022, s. 15-40.
• ÖZBUDUN Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, 19. Baskı, Ankara, 2019.
• PAKKAN TOSUN Şükran, “İnfodemik Dünya: Sağlık Habercilerinin Pandemi Sürecinde İnfodemiye İlişkin Tespit ve Önerileri”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı 55, Güz 2021, s. 56-79.
• RUMPF Christian, “Ölçülülük İlkesi ve Anayasa Yargısında İşlevi ve Niteliği”, Anayasa Yargısı, Cilt 10, 1993, s. 25-48.
• SAĞLAM Fazıl, Temel Hakların Sınırlandırılması ve Özü, AÜSBF Yayınları, Ankara, 1982.
• SARDO Alessio, “Categories, Balancing, and Fake News: The Jurisprudence of the European Court of Human Rights”, Canadian Journal of Law & Jurisprudence, Volume 33, Issue 2, August 2020, s. 435-460.
• SMET Stijn, “Freedom of Expression and the Right to Reputation: Human Rights in Conflict”, American University International Law Review, Volume 26, Issue 1, 2010, s. 183-236.
• TANÖR Bülent, YÜZBAŞIOĞLU Necmi, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, Beta Basım Yayım, 20. Bası, İstanbul, 2020.
• TAŞKIN Ozan Ercan, “Son Çare (Ultima Ratio) Olarak Ceza Hukuku”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016/1, s. 59-91.
• TÜRAY Aras, BÖREKÇİ Eşref Barış, YILMAZ Aslı Ekin, ÖZBALCI Yalım Yarkın, Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma Suçu (TCK M.217/A): Ceza Hukukuna İlişkin Değerlendirmeler, İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi, İstanbul, Aralık 2022.
• UYGUN Oktay, 1982 Anayasası’nda Temel Hak ve Özgürlüklerin Genel Rejimi, Kazancı Yayınları, İstanbul, 1992.
• VAN DER SLOOT Bart, “The Quality of Law: How the European Court of Human Rights gradually became a European Constitutional Court for privacy cases”, JIPITEC, Volume 11, Issue 2, 2020, s. 160-185.
• WANG Chih-Chien, “Fake News and Related Concepts: Definitions and Recent Research Development”, Contemporary Management Research, Volume 16, Issue 3, 2020, s. 145-174.
• WOO Jisuk, “The right not to be identified: privacy and anonymity in the interactive media environment”, New Media and Society, Volume 8, Issue 6, 2006, s. 949-967.
• YEŞİLTUNA Oğuzhan, Hakikat ya da Neticeler: İfade Özgürlüğü Bağlamında Çevrimiçi Bilgi Çarpıtmayla Mücadele, XII Levha Yayıncılık, İstanbul, Mart 2023.