Date of Issuance of Cheque and Consequences of Falsification Regarding Issuance Date

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 329 - 385, 24.06.2024

Safiye Nur Bağrıaçık Simil

https://doi.org/10.59933/tauhfd.1503873

Öz

The date of issue is one of the mandatory elements of a cheque. On the other hand, falsification means any alteration, erasure, correction, crossing out or addition to the signatures and declarations on a cheque which has been filled out by the issuer and put into circulation, without the consent of those concerned. Pursuant to Article 748 of the Turkish Commercial Code, if the text of a policy is amended, the persons who put their signatures on the policy after the amendment shall be liable according to the amended text and those who put their signatures before the amendment shall be liable according to the former text. Due to the attribution of subparagraph ö of paragraph 1 of Article 818 of the Turkish Commercial Code, this provision is also applicable to cheques. If the amendment has been made by obtaining the consent of all responsible parties, especially the issuer, it is not possible to characterize this as falsification. Within the scope of our study, falsification of the date of issue of the cheque, which is one of the cases seen in practice, has been examined in its forms of appearance, and its penalty consequences have been excluded from the scope.

Anahtar Kelimeler

Cheque, date of issue, falsification, liability

Proje Numarası

329

Das Ausstellungsdatum des Schecks und die Folgen der Fälschung hinsichtlich des Ausstellungsdatums

Öz

Proje Numarası

329

Çekte Düzenleme Tarihi ve Düzenleme Tarihinde Tahrifat Yapılmasının Sonuçları

Öz

Çekte düzenleme tarihinin bulunması çekin zorunlu unsurlarından birisidir. Tahrifat ise, düzenleyen tarafından doldurularak tedavüle çıkarılan bir çekteki imza veya beyanların, ilgililerin rızası dışında sonradan değiştirilmesi, silinmesi, düzeltilmesi, çizilmesi veya ekleme yapılması anlamına gelir. Türk Ticaret Kanunu’nun 748 inci maddesine göre bir poliçe metni değiştirildiği takdirde, değiştirmeden sonra poliçe üzerine imza koymuş olan kişiler, değişmiş metne ve ondan önce imzasını koyanlarsa eski metne göre sorumlu olur. Türk Ticaret Kanunu’nun 818 inci maddesinin 1 inci fıkrasının ö bendinin atfı sebebiyle bu hüküm çeklere de uygulanmaktadır. Şayet düzenleyen başta olmak üzere tüm sorumluların rızasının alınması suretiyle değişiklik yapılmışsa bunun tahrifat olarak nitelendirilmesi mümkün değildir. Çalışmamız kapsamında uygulamada görülen hâllerden birisi olan çekin düzenleme tarihinde tahrifat yapılması görünüm şekilleri incelenmiş olup cezai sonuçları kapsam dışında tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çek, düzenleme tarihi, tahrifat, sorumluluk

Proje Numarası

329

Kaynakça

• AYDIN Sema, “Sahte ve Tahrif Edilmiş Çekin Ödenmesinden Doğan Sorumluluk”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2010, C.5, S. 1-2.
• AYDIN Hanife/BADAK Zehra, “Çekin Ödeme İçin İbrazında Muhatap Bankanın Yükümlülükleri”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y.2021, C.20, S. 41.
• AYLİ Ali, Çek Hukukunda Muhatabın Yükümlülükleri, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• AYLİ Ali/YARDIMCIOĞLU Didem, “Çekte Düzenleme Tarihi ve Önemi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan), Y. 2014, C.16, Özel Sayı. BAHTİYAR Mehmet, “Yargıtay Kararları Işığında Kambiyo Senetlerinde Keşide Tarihi ve İmkansızlığı”, Batider, Y. 1999, C. 20, S.1.
• BAHTİYAR Mehmet/TAŞDELEN Nihat/BİÇER Levent/HAMAMCIOĞLU Esra, Kıymetli Evrak Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2022.
• BAUMBACH Adolf/HEFERMEHL Wolfang/CASPER Matthias, Wechselgesetz Scheckgesetz Recht des Zahlungverkehrs mit AGB- Banken/Scheckbedingungen und einer Einführung in das Wertpapierrecht, C. H. Beck Verlag, München, 24. Auflage, 2020.
• BERNASCONI Michele, (Hrsg: HONSELL Heinrich/VOGT Nedim Peter/WATTER Rolf) Basler Kommentar Wertpapierrecht, Helbing Lichtenhahn Verlag, 1. Auflage, 2012.
• BİLGEN Mahmut, “Kambiyo Senetlerinde Tahrifat (Değişiklik Yapılması)”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, Özel S.: 2009, (Basım Yılı: 2010).
• BİLGİLİ Abbas, “Sahte ve Tahrif Edilmiş Çeki Ödeyen Bankanın Sorumluluğu”, İBD, Y. 2016, C.90, S.3.
• BİLGİLİ Fatih/DEMİRKAPI Ertan, Kıymetli Evrak Hukuku, Dora Kitabevi, 2019.
• BORA Sevda, “Çek Hesabı Açma ve Ödemeye İlişkin Muhatap Bankanın Yükümlülükleri”, Legal Banka ve Finans Hukuku Dergisi, Y. 2014, C. 3, S.11.
• BOZER Ali/GÖLE Celal, Kıymetli Evrak Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2021.
• CANÖZÜ Salih, “Çek Hukukunda Sebepsiz Zenginleşme”, Legal Banka ve Finans Hukuku Dergisi, Y. 2023, C.12, S. 48.
• CİNBAŞ Mustafa Eser, Kambiyo Senetlerinde Senet Metninde Değişiklikler ve Sahtecilik, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• COŞKUN Mahmut, Kıymetli Evrak Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• ÇAMOĞLU Ersin, “Çizilmiş Cironun Hukuki Sonuçları”, BATİDER, Y. 2019, C.XXXV, S.2.
• ÇAMOĞLU Ersin, Kıymetli Evrak Hukukunun Temel İlkeleri, Vedat Kitapçılık, 2020.
• DOĞAN Özgür, Kambiyo Senetlerinde Geçersizlik Defileri, Seçkin Yayıncılık, 2020.
• DOMANİÇ Hayri, TTK Şerhi IV Kıymetli Evrak Hukuku, Eskin Matbaası, İstanbul 1990.
• ERDEM Nuri, Kambiyo Senet Metninde Değişiklikler Tahrifat, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• ERDEM Nuri, “Çekte Muhatap Bankanın Ödemeye İlişkin Yükümlülüklerinin Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 27.01.2020 Tarihli Kararı Bağlamında Değerlendirilmesi”, REGESTA, C. 8, S. 2, Y. 2023, s. 139-178.
• ERİŞ Gönen, Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre: Kıymetli Evrak: Poliçe- Bono - Çek - Makbuz Senedi – Varant, Seçkin Yayıncılık, 2016.
• ERİŞ Gönen, Uygulamalı Çek Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004.
• ERTEKİN Erol/KARATAŞ İzzettin, Uygulamada Ticari Senetler, Yetkin Yayıncılık, 1996.
• HIPPELE, Thomas C., (Hrsg: HONSELL Heinrich/VOGT Nedim Peter/WATTER Rolf) Basler Kommentar Wertpapierrecht, Helbing Lichtenhahn Verlag, 1. Auflage, 2012.
• İMREGÜN Oğuz, Kıymetli Evrak Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2007.
• İNAN Nurkut, Çek Rizikolarından Doğan Sorumluluk, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Ensitüsü, Ankara, 1981.
• KALPSÜZ Turgut/EREM Faruk/ÇELEBİCAN Gürgan, Hukuki Yönden Çek, Ankara, 1974.
• KANDIRALI KARADAYI Merve, Çekte Düzenleyenin Sorumluluğu, Seçkin Yayıncılık, 2021.
• KARAHAN Sami/ARI Zekeriyya/BOZGEYİK Hayri/SARAÇ Tahir/ÜNAL Mücahit, Kıymetli Evrak Hukuku, Mimoza Yayıncılık, 2015.
• KENDİGELEN Abuzer/KIRCA İsmail, Kıymetli Evrak Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• KENDİGELEN Abuzer, Çek Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• KINACIOĞLU Naci, Kıymetli Evrak Hukuku, Gazi Büro Kitabevi, 1993.
• KORKUT Ömer, Çekte Muhatap Bankanın Araştırma-Bildirim Yükümlülüğü ve Hukuki Sorumluluğu, Karahan Kitabevi, 2019.
• KÖLE Mehmet/GÖRGÜLÜ Fatma, “Son Düzenlemeler Işığında Çekin Şekil Şartları Ve Çeke Dayalı Kambiyo Senetlerine Özgü Takı̇p Yolları”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2016, C. 21, S. 35.
• KUHN Hans, (Hrsg. HONSELL Heinrich), Kurzkommentar Obligationenrecht, Helbing Lichtenhahn Verlag, 1. Auflage, 2014.
• KUHN Hans, (Hrsg. ROBERTO Vito/TRUEB Hans Rudolf) CHK- Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Schulthess Juristische Medien AG, 2016.
• MOROĞLU Erdoğan/KENDİGELEN Abuzer, İçtihatlı Notlu Türk Ticaret Kanunu, On İki Levha Yayıncılık, 2014.
• NARBAY Şafak, Çekten Cayma ve Ödeme Yasağı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 1999.
• ÖZDİN Funda, Muhatabın Keşideciye Karşı Sahte veya Tahrif Edilmiş Çekten Doğan Sorumluluğu, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• ÖZTAN Fırat, Kıymetli Evrak Hukuku, Turhan Kitabevi, 1997.
• ÖZTAN Fırat, Kıymetli Evrak Hukuku, Turhan Kitabevi, 2019.
• PASLI Ali, “Sahte ve Tahrif Edilmiş Çek”, İstBD., Y. 2000, C. 74, S. 7-8-9.
• POROY Reha/TEKİNALP Ünal, Kıymetli Evrak Hukuku, Vedat Kitapçılık, 2018.
• REİSOĞLU Seza, Çek Hukuku, Ankara, 2011.
• RIZZI Marco Athos, (Hrsg. KREN KOSTKIEWICZ Jolanta/WOLF Stephan/AMSTUTZ Marc/FANKHAUSER Roland), OR Kommentar Schweizerisches Obligationenrecht, Orell Füssli Verlag AG, 2016.
• SEKMEN Orhan, “Sahte ve/veya Tahrif Edilmiş Çek”, İstanbul Barosu Dergisi, Y. 2010, C.84, S. 6.
• TEKİL Müge, Çekte Muhatap Bankanın Hukuki Sorumluluğu, İstanbul, 1997.
• TEOMAN Ömer, Yaşayan Ticaret Hukuku Cilt 1, Hukuki Mütalaalar, I Kitap, 1989-1991, İstanbul, 1992.
• TEOMAN Ömer, “İki Farklı (Keşide) Tarihi İçeren Çeklerin Hukuki Durumu”, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Sempozyum Tarihi: 12.06.2009.
• TÖRÜNER Ekrem, “Ticaret Yasamız Açısından Çekte Sahtekarlık ve Tahrifat”, ABD, 1980, S.l.
• TUNA Ergun/GÖÇ GÜRBÜZ Didem, Ticaret Hukuku Prensipleri (Kıymetli Evrak), Beta Yayıncılık, 2018.
• TÜZEMEN ATİK Ebru, Açık Kambiyo Senetleri, Seçkin Yayıncılık, 2021.
• UZUN ŞENOL Pınar, “Çekte Muhatap Bankanın Sorumluluğunun Kapsamı”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y.2013, C. 8, S.2.
• UZUN Nihat Şenol, “Sahte veya Tahrif Edilmiş Çekte Bankanın Hukuki Sorumluluğu”, REGESTA, C.5, S.2, 2020.
• UYAR Talih, “İcra Hukukunda Çek’in Geçerlilik Koşulları”, Legal Hukuk Dergisi, Y. 2007, C. 5, S.59.
• ÜLGEN Hüseyin/HELVACI Mehmet/KAYA Arslan/NOMER ERTAN, Füsun, Kıymetli Evrak Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2021.
• WIDMER, Ernst A., (Hrsg: HONSELL Heinrich/VOGT Nedim Peter/WATTER Rolf) Basler Kommentar Wertpapierrecht, Helbing Lichtenhahn Verlag, 1. Auflage, 2012.
• YASAN Mustafa, “Çek Kanunu Geçici M.3 F.1 Uyarınca Üzerinde Yazılı Düzenlenme Tarihinden Önce İbrazı Geçersiz Olan Çekin, Muhatap Banka Tarafından İşleme Konması (ve Özellikle Ödenmesi)”, TAAD, Y.5, S.19 (Ekim 2014).
• YENER TANIN Hilal, “Sahte veya Tahrif Edilmiş Çekin Ödenmesinden Kaynaklanan Sorumluluk”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2017, C.16, S.2.
• YILMAZ Asuman, Kambiyo Senetlerinde (Poliçe-Bono-Çek’de) Defiler, Aristo Yayınevi, 2017.