TÜRKİYE’DE EKONOMİYE OLAN GÜVEN ALGISI: SOSYAL VE POLİTİK AÇIDAN AMPİRİK KANITLAR

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 139 - 150, 30.10.2024

Yusuf Korkmaz , Halil Tunalı

Öz

Bu çalışma, Türkiye'de Ekonomik Güven Endeksi’nin (EGE) sosyal ve politik etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Literatürde Ekonomik Güven Endeksi’nin birçok ekonomik değişkenle etkileşim halinde olduğu bilinmektedir. Bu etkileşimler sanayi üretiminden döviz kurlarına, hisse senedi piyasalarından konut fiyatlarına kadar geniş bir yelpazeye yayılmaktadır. Çalışmada sosyal etkiler kapsamında, işsizlik ve sosyal harcamalar ele alınırken politik etkiler açısından ise hükümet etkinliği incelenmektedir. Çalışmada 1993-2023 dönemine ait aylık veriler kullanılarak değişkenler arasında nedensellik analizi yapılmıştır. Fakat veri kısıtı nedeniyle ekonomik güven endeksi ile hükümet etkinliği arasındaki nedensellik analizi 2002-2022 dönemi baz alınarak analiz edilmiştir. Yapılan ampirik testler sonucu işsizlik oranı ile ekonomi güven endeksi arasında nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir. Transfer harcamaları ile ekonomi güven endeksi arasında yapılan Fourier nedensellik analizine göre ise transfer harcamalarından ekonomik güven endeksine doğru bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Bunlara ek olarak hükümet etkinliği ile ekonomik güven endeksi arasında yapılan nedensellik testine göre ise hükümet etkinliğinden ekonomik güven endeksine doğru bir nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, bu çalışma Türkiye'de Ekonomik Güven Endeksi’nin sosyal ve politik etkilerini analiz ederek, endeksin sadece ekonomik değil, aynı zamanda toplumsal ve politik açıdan da ne kadar önemli bir gösterge olduğunu ortaya koymayı hedeflemektedir. Bu çerçevede yapılan analizler, Türkiye ekonomisinin ve toplumunun ekonomik güvenle nasıl bir etkileşim içinde olduğunu göstermektedir. Analiz sonuçlarının sosyal politikaların ve politik stratejilerin belirlenmesinde literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Güven Endeksi, Fourier Nedensellik, İşsizlik, Transfer Harcamaları

The Perception of Confidence in the Economy in Türkiye: Empirical Evidence from Social and Political Perspective

Öz

This study aims to analyse the social and political effects of the Economic Confidence Index (ECI) in Turkey. It is known in the literature that the Economic Confidence Index interacts with many economic variables. These interactions range from industrial production to exchange rates, from stock markets to housing prices. The study analyses unemployment and social expenditures in terms of social effects and government effectiveness in terms of political effects. In the study, causality analyses are performed between variables using monthly data for the period 1993-2023. However, due to data limitations, the causality analysis between economic confidence index and government effectiveness is analysed based on the period 2002-2023. As a result of the empirical tests, no causality relationship was found between the unemployment rate and the economic confidence index. According to the Fourier causality analysis between transfer expenditures and economic confidence index, a causality relationship was found from transfer expenditures to economic confidence index. In addition, according to the causality test between government effectiveness and economic confidence index, it was concluded that there is a causality relationship from government effectiveness to economic confidence index. In conclusion, by analysing the social and political effects of the Economic Confidence Index in Turkey, this study aims to reveal how important the index is not only in economic but also in social and political terms. The analyses conducted within this framework show how the Turkish economy and society interact with economic confidence. The results of the analyses are expected to contribute to the literature in determining social policies and political strategies.

Anahtar Kelimeler

Economic Confidence Index, Fourier Causality, Unemployment, Transfer Expenditures

Kaynakça

• Aytekin, İ. (2020). Döviz kuru sanayi üretimi ve ekonomik güven arasındaki ilişkinin analizi: Türkiye örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 322-330. doi: https://doi.org/10.47130/bitlissos.798185
• Aytekin, İ. ve Bozkaya, Ş. (2021). Makro iktisadi göstergelerin ekonomik güven üzerindeki etkilerinin analizi: Türkiye örneği, İstatistik ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 2(1) 55–68. doi: https://doi.org/10.52693/jsas.932931
• Banerjee, P., Arčabić, V. ve Lee, H. (2017). Fourier ADL cointegration test to approximate smooth breaks with new evidence from crude oil market. Economic Modelling, 67, 114-124.
• Barışık, S. ve Dursun, E. (2020). Türkiye’de ekonomik güven endeksi ile altın fiyatları ve döviz kuru arasındaki ilişkinin analizi. 5.İKSAD Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (s. 370-384). Tokat: İKSAD Journal. doi: https://doi.org/10.31623/iksad062313
• Demir, F. (2021). Ekonomik güven endeksi ve finansal yatırım araçları reel getirileri arasındaki zamanla değişen nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(31), 734-751. doi: https://doi.org/10.21076/vizyoner.881129
• Demir, M. ve Eminer, F. (2014). Kredi derecelendirme kuruluşları üzerine düşünceler. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 96-113.
• Demirgil, B. (2019). Ekonomik büyümede güven faktörünün etkisi: Türkiye örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(3), 155-163.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American statistical association, 74(366a), 427-431.
• Enders, W. ve Jones, P. (2016). Grain Prices, Oil Prices, and Multiple Smooth Breaks in a VAR. Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 20(4), 399-419.
• Enders, W., & Lee, J. (2012). The flexible Fourier form and Dickey–Fuller type unit root tests. Economics Letters, 117(1), 196-199.
• Eryüzlü, H. ve Hopoğlu, S. (2020). Almanya ve Türkiye ekonomik beklentilerinin karşılaştırılması: ZEW ve ekonomik güven endeksi duyarlılık göstergelerinin analizi. Alphanumeric Journal, 8(1), 131-142. doi: https://doi.org/10.17093/alphanumeric.590209 Evci, S. (2019). Ekonomik güven endeksi ile yatırım araçları arasındaki nedensellik ilişkisi: Toda-Yamamoto yaklaşımı.İşletme Araştırmaları Dergisi, 11 (4), 2893-2901. doi: 10.20491/isarder.2019.782
• Eyüboğlu, K. ve Eyüboğlu, S. (2017). Ekonomik güven endeksi ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 603-614.
• Gökalp, N. (2003). Ekonomide güven faktörü. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10(2), 163-174.
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 424-438.
• Güngör, S. (2019). Ekonomik güven endeksi ve finansal yatırım araçları getirileri arasındaki nedensellik ilişkisi: 2007-2017 döneminde ABDdolarıve altın getirileri örneği. Journal of Management and Economics Research, 17(1), 22-39. doi: https://doi.org/10.11611/yead.463214
• Kauffmann, D. ve Kraay, A. (2023) Worldwide Governanca Indıcators. World Bank Group: https://www.worldbank.org/en/publication/worldwide-governance-indicators adresinden alındı
• Kavakcı, S. ve Görmüş, Ş. (2018). Sosyal sermaye bağlamında güven kavramı: Dini, toplumsal ve iktisadi etkisi. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, 4(1), 79-95.
• Nazlıoğlu, S., Görmüş, N. A., Soytas, U. (2016). Oil prices and real estate ınvestment trusts (REITs): Gradual-shift causality and volatility transmission analysis. Energy Economics, 60, 168-175.
• Özsağır, Y. (2007). Ekonomide güven faktörü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 46-62.
• Tekin, E. ve Zeren, F. (2022). Ekonomik güven endeksi ile ihracat miktar endeksi ve ithalat miktar endeksi arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 6(2), 235-250. doi: https://doi.org/10.31200/makuubd.1116159
• Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical ınference in vector autoregressions with possibly ıntegrated processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
• Topçu, U. (2024). Tüketici güven endeksinin belirleyicileri: Türkiye Örneği. Parion Akademik Bakış Dergisi, 3(2), 67-83.
• TÜİK (2023, Aralık). Ekonomik Güven Endeksi İstatistikleri [Ekonomik Güven Endeksi, 49725]. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ekonomik-Guven-Endeksi-Aralik-2023-49725 adresinden alınmıştır.
• Yalçın, E. C., Tıraşoğlu, M. ve Çevik, E. (2017). Bölgesel bazlı konut fiyat endeksi ile ekonomik güven endeksi arasındaki ilişkinin ekonometrik analizi: Türkiye örneği. Girişimcilik ve Kalınma Dergisi, 12, 123-137.
• Yıldız, M. (2022). Doğrudan yabancı yatırımlar ve ekonomik güven ilişkisi: Türkiye örneği. 9. Uluslararası Bilimsel Çalışmalar Kongresi içinde (ss. 267-274).