2009 VE 2017 HAYAT BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 76 - 98, 01.02.2017

Şükran Uçuş Güldalı

Öz

Kaynağını yaşamdan alan Hayat bilgisi dersi temel eğitimde bireyin toplumsallaşması için önemli dinamiklerdendir. 2017 yılında güncellenen Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 2017-2018 yılından itibaren ilkokul 1. sınıflardan başlamak üzere kademeli olarak uygulanmaya geçirilmiştir. Bu bağlamda; bu araştırmanın amacı, 2009 ve 2017 hayat bilgisi dersi öğretim programlarının karşılaştırılmasıdır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Veri toplama aracını ölçüt örnekleme ile Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanan 2009 ve 2017 hayat bilgisi öğretim programları oluşturmaktadır. Öğretim programları doküman incelemesi yöntemiyle analiz edilmiştir. Hayat bilgisi öğretim programları; hedefler, içerik, eğitim durumu, değerlendirme gibi program ögeleri, beceriler, değerler, yaklaşımlar açısından karşılaştırılmıştır. Her iki program vizyon, Türk Milli Eğitim Amaçları, değerlendirme gibi boyutlar açısından benzerlikler taşımaktadır. 2017 programında kazanım, değer, beceri ve Atatürkçülükle ilgili kazanım sayılarının azaldığı, ünite temelli yaklaşıma geçildiği, etkinliklerle, belirli gün ve haftalarla ilgili yeterince açıklama olmadığı tespit edilen bazı farklılıklardır. Araştırmada elde edilen sonuçların, Türkiye’de Hayat Bilgisi Öğretim Programının anlaşılırlığını destekleyeceği ve hayat bilgisi ile ilgili gelecek araştırmalar için katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Comprasion of 2009 and 2017 Life Science Course Curricula

Öz

As the main source of life science is the life itself, life science courses are the main dynamics of socialization in primary school education. Life science’s curriculum, which was updated in 2017, was started to be implemented gradually from the 1st grade in 2017-2018. In that context, the main objective of this study is to make a comparison between the life science curricula of years 2009 and 2017. The case study method was used in the qualitatıve design for the current study. Data was gathered via critical sampling and the life science curriculum guide of 2009 and 2017 that were approved by the Ministry of Education. Objectives, content, teaching-learning process, evaluation of life science curricula were compared according to their vision, objectives, skills, values and approaches. Both curricula have similarities in terms of vision, objectives and evaluation methods. However, it can be argued that 2017 curriculum lacks concepts like values, skills and acquisitions about Kemalism. Moreover, it adopts a unitbased approach and it lacks adequate level of explanation especially for how to implement objectives, special weeks and days. We believe that our study will provide valuable contributions to the forthcoming researches on life sciences and will support the understanding on life science studies curriculum in Turkey

Kaynakça

• 1. Acat, B., Anılan, H., Girmen, P. ve Anagün, Ş. (2005). Öğretmen adaylarının ilköğretim hayat bilgisi programında yer alan becerilere sahip olma düzeylerine ilişkin görüşleri, eğitimde yansımalar VIII: Yeni İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu,14-16 Kasım 2005 Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Kayseri. 394-405, Tekışık Eğitim Araştırma Vakfı Yayınları, Ankara.
• 2. Akyürek Tay, B. ve Baş, M. (2017). Cumhuriyetten günümüze hayat bilgisi öğretim programlarina karşilaştirmali bir bakiş,. İçinde Tay, B., Uçuş Güldalı, Ş ve Baş, M. (Ed.), Etkinlik örnekleriyle hayat bilgisi öğretimi. Ankara: Pegem A Akademi.
• 3. Alak, G. (2011). Hayat bilgisi öğretim programı ögelerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi. Eğitim Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• 4. Alak, G. ve Nalçacı, A. (2013). Hayat bilgisi öğretim programı öğelerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (33), 36-51.
• 5. Aykaç, N. (2011). Hayat bilgisi dersi öğretim programında kullanılan yöntem ve tekniklerin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (sinop ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 1(19), 113-126.
• 6. Bektaş, M. (2007). Hayat bilgisi dersinde ailelerin çoklu zekâ kuramı hakkında bilgilendirilme biçimlerinin öğrencilerin proje başarıları ve tutumlarına etkisi. Journal of Values Education, 5(14).
• 7. Bektaş, M. (2009). Hayat bilgisi dersinin dünü bugünü. İçinde; Öğülmüş, S. (Ed.). İlköğretim hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen el kitabı (s. 13-29). Ankara: Pegem A Akademi.
• 8. Belet, Ş. D. (1999). İlköğretim kurumlarında uygulanan hayat bilgisi programının değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• 9. Bloor, M. and Wood, F. (2006). Keywords in qualitative methods: A vocabulary of research concepts. London: Sage Publications.
• 10. Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9 (2) , 27-40. DOI 10.3316/QRJ0902027.
• 11. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Akademi
• 12. Çakır, G. (2007). Yeni hayat bilgisi programında yer alan kazanımların önerilen etkinlikler çerçevesinde gerçekleştirilebilme düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ
• 13. Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metodlarına giriş. Ankara: Anı Yayıncılık
• 14. Fraenkel, J. R., ve Wallen, N. E. (1996). How to design and evaluate research in education. New York, NY: McGraw-Hill.
• 15. Gömleksiz, M. N. ve Bulut, İ. (2007). Yeni hayat bilgisi dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Milli Eğitim, 173, 67-88.
• 16. Gözütok, F. D., Taş, İ. D., Rüzgar, M. E., Akçatepe, A. G. ve Yetkiner, A. (2015). İlkokul birinci sınıf hayat bilgisi kitaplarının değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 14 (3), 825-844.
• 17. Gümüş, M. ve AYKAÇ, N. (2012). Hayat bilgisi dersi öğretim programının değerlendirme öğesinin öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(40), 5968.
• 18. Güven, M. G. (2010). Türkiye’ de ilköğretim hayat bilgisi dersi programı değişiklikler, düzenlemeler, güncellemeler. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya
• 19. Kabapınar, Y. (2007). İlköğretimde hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Maya Akademi.
• 20. Karabağ, G. S. (2006). Hayat bilgisi öğretim programı. İçinde Öztürk, C. (Ed.). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (s. 51-69). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• 21. Karabağ, G. S. (2009). Hayat Bilgisi öğretim programına göre içerik. İçinde Öğülmüş, S. (Ed.), İlköğretim hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen el kitabı. Ankara: Pegem A Akademi.
• 22. Kuş, E. (2003). Nicel-nitel araştırma teknikleri. Ankara: Anı Yayıncılık. MEB, (2009). İlköğretim 1, 2 ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=30 adresinden 25.10.2015 tarihinde alınmıştır.
• 23. MEB, (2015). İlkokul hayat bilgisi dersi 1, 2 ve 3. sınıflar öğretim programı. http:// ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=244 adresinden 25.10.2015 tarihinde alınmıştır.
• 24. MEB, (2017). İlkokul hayat bilgisi dersi 1, 2 ve 3. sınıflar öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=144 adresinden 25.10.2017 tarihinde alınmıştır.
• 25. Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. California: SAGE Publications.
• 26. Ocak, G. ve Beydoğan, H.Ö. (2005), İlköğretim Okulları 3. sınıf hayat bilgisi dersi içerik standartlarının öğretmen görüşlerine göre bazı değişkenler açısından yeterlilik düzeyi (Standart BelirlemeErzurum Örneği), Ankara: Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 6 (1), 109- 135.
• 27. Özçetin, A. (2000). 1998 İlköğretim hayat bilgisi 3. sınıf programının öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, On Sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• 28. Öztürk, T. (2015). Öğrencilerin hayat bilgisi dersi öğretim programındaki temel becerileri kazanmalarına yönelik öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim, 40(181), 1-22. DOI: 10.15390/EB.2015.4363
• 29. Sağlam, H. İ. (2015). Toplum, birey ve doğaya bütüncül bakış: Hayat bilgisi. İçinde; Gültekin, M. (Ed.). Hayat bilgisi öğretimi (s. 1-14), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• 30. Sönmez, V. (1997). Hayat bilgisi öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• 31. Sönmez, V. (2010). Hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen kılavuzu (6. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• 32. Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2015). Örnekleriyle eğitimde program değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• 33. Şahin, M. (2009). Cumhuriyetin kurulusundan günümüze Türkiye’de hayat bilgisi dersi programlarının gelişimi (Evolution of the social studies curriculum from republic to present). The Journal of International Social Research, 2(8).
• 34. Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2015). Örnekleriyle eğitimde program değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• 35. Tay, B. (2017). 2005 Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2017 sosyal bilgiler dersi taslak öğretim programının karşılaştırması, International Journal of Eurasia Social Sciences, 8(27), 461-487.
• 36. Tay, B. ve Baş, M. (2015). 2009 ve 2015 Yılı Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programlarının Karşılaştırılması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 341-374.
• 37. Tay, B. ve Yıldırım, K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin veli görüşleri. Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1499–1542.
• 38. Tay, B. ve Yıldırım, K. (2013). Bilgisayar destekli öğretimin hayat bilgisi öğretimi dersinde başarıya etkisi ve yönteme ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (12) 84110.
• 39. Tay, B., Durmaz, F. Z., ve Şanal, M. (2013). Sosyal bilgiler dersi kapsamında öğrencilerin değer ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1).
• 40. Tuncer, Ö. (2009). İlköğretim 3. sınıf hayat bilgisi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• 41. Türkeş, S. (2008). İlköğretim 1. kademe 1-3 sınıf Hayat Bilgisi dersine yer alan okul heyecanım temasının kazanımlarının gerçekleşme düzeyine ilişkin öğretmen görüşleri (Balıkesir İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• 42. Türkyılmaz, A. (2011). İlköğretim hayat bilgisi dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi (Balıkesir ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Balıkesir.
• 43. Uğur, T. (2006). 2005 İlköğretim 1. 2. ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri (Uşak İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Afyon.
• 44. Uzunkol, E. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde uygulanan değerler eğitimi programının öğrencilerin özsaygı düzeyleri, sosyal problem çözme becerileri ve empati düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• 45. Ünal, M. (2015). An investigation on revealing the learning modalities of undergraduate students. Educational Research and Reviews. 10(15), 2076-2083.
• 46. Yaşaroğlu, C. (2013). Hayat bilgisi dersi kazanımlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (7). 849-858.
• 47. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 48. Yıldırım, N. ve Turan, S. (2015). Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersi öğretim programındaki değerlerin kazandırılma sürecine yönelik görüşleri. Eğitimde kuram ve uygulama, 11(2), 420-437.