OKUMA GÖSTERGELERİ ZAYIF! İYİLEŞTİRMEK İÇİN BİR ADIM ATALIM

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 46 - 62, 01.02.2018

Birsen Doğan

Öz

Okuma alışkanlığına sahip bireyler yetiştirmek eğitim sisteminin öncelikleri içinde olmalıdır. Çünkü okuyan bireylerin hem kendine hem de topluma önemli katkıları bulunmaktadır. Bu bireyler yeniliklere daha açık olmakta, kendilerini daha fazla geliştirmektedir. Bilişsel, sosyal ve duyuşsal yönden kendilerini geliştiren bireyler toplumun gelişimine de sosyal, kültürel ve ekonomik yönden katkılarda bulunabilmektedir. Ne yazık ki Türkiye’deki tabloya bakıldığında okuma becerileri ve okuma alışkanlığının yeterli düzeyde olmadığı görülmektedir. Elbette bu durumu iyileştirmeye yönelik çaba harcamak gerektiği açıktır. Sözü edilen sorunu betimleyen araştırmalara değil sorunları çözmeye yönelik projelerin geliştirilmesine gereksinim vardır. Bu doğrultuda geliştirilen TÜBİTAK 1001 ‘Bir adımda biz atalım: Okuyalım, paylaşalım, okutalım ve yayalım’ araştırma projesi kapsamında öncelikle öğretmen adaylarının ve ardından yetiştirilen öğretmen adayları ile ilkokul öğrencilerinin okuma alışkanlığı kazanması ve okumaya yönelik olumlu tutumlar oluşturmaları amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmeye yönelik olarak okuma çemberleri merkezinde bir takım etkinlikler planlanmıştır. Bu çalışmada söz konusu projeye ilişkin gerçekleştirilen planlama çalışmaları tanıtılmaya çalışılmıştır. Benzer projeler geliştirmenin kısa vadede bireylerin okuma alışkanlığını oluşturmalarına ve geliştirmelerine, uzun vadede ise toplumun gelişimine önemli ölçüde katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışmanın yeni projeler geliştirmeye yönelik olarak araştırmacılara ışık tutması ve var olan sorunlara çözüm getirecek fikirlerin açığa çıkmasına destek olması beklenmektedir.

Reading Performance Indicators Are Poor Let’s Make Them

Öz

Reading habit, which is one of the most fundamental qualifications, a child needs to acquire to succeed in life. Because, individuals having reading habits make contribution to society as well as their lives. Those individuals improve themselves more and also are open to new innovations. the individuals who improve themselves in terms of cognitive, social, and affective make more contribution to development of society’s economic, social, and cultural life. However, considering the circumstances in Turkey, it would be contended that level of students’ reading skills and habits are at the low level. In order to solve these problems, it needs to be conducted projects related to reading. In that regard, a project entitled “Let’s take a step: Lets read, share and disseminate” has been prepared and funded by the TUBITAK under grant 1001. In this project, it has been aimed to train preservice teachers regarding literature circles and also help elementary school students to acquire reading habits and positive reading attitudes through the trained pre-service teachers. The activities related to literature circles have been planned and have been implementing during the projects. This article aimed to introduce this project and the activities in the project. The current project introduced in this article would provide new insights into developing new similar and extended projects to improve both children’s reading habits in the short-term future in Turkey and to make contribution to development of society in the long-term future. In addition, it is expected that this article would provide new perspectives for researchers and help new ideas appear to solve existing problems

Kaynakça

• Agirdag, O., & Vanlaar, G. (2018). Does more exposure to the language of instruction lead to higher academic achievement? A cross-national examination. International Journal of Bilingualism, 22(1), 123-137.
• Applegate, A.J. & Applegate, M.D. (2004). The Peter effect: Reading habits and attitudes of preservice teachers. The Reading Teacher, 57(6), 554-563.
• Allan, J., Ellis, S. & Pearson, C. (2005). Literature circles, gender and reading for enjoyment. Edinburgh: Scottish Executive.
• Aksaçlıoğlu, A.G. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21 (1), 3-28.
• Arıkan, S. ve Yıldırım, K. (2014, Haziran). Farklı yıllarda gerçekleştirilen PISA sınav sonuçları doğrultusunda Türk öğrencilerin matematik ve okuma başarı puanlarının yeterlilik düzeylerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Bu bildiri 7. Uluslararası Türkçenin Eğitimi Öğretimi Kurultayında sunulmuştur.
• Baker, L., & Wigfield, A.(1999). Dimensions of children’s motivation for reading and their relations to reading activity and reading achievement. Reading Research Quarterly, 34, 452-477.
• Clark, C., & Rumbold, K. (2006). Reading for pleasure: A research overview. London: National Literacy Trust.
• Çelen, F.K., Çelik, A., ve Seferoğlu, S.S. (2011). Türk Eğitim Sistemi ve PISA sonuçları. Akademik Bilişim, 2-4
• Şubat 2011. Malatya: İnönü Üniversitesi Çocuk Vakfı Çocuk Edebiyatı Okulu (2006). Türkiye Gerçeği Okumama Alışkanlığı: Türkiye’nin Okuma Alışkanlığı Karnesi. Istanbul: Çocuk Vakfı Çocuk Edebiyatı Okulu.
• Daniels, H. (2002). Literature circles: Voice and choice in book clubs and reading groups. Portland, ME: Stenhouse.
• Doğan, B. (2014). Prospective teachers’ reasons: The importance of reading a book. Bilgi Dünyası, (15)1, 159-175.
• Doğan, B., Yıldırım, K., Çermik, H. ve Ateş, S. (baskıda). Okuma çemberleri: Niçin ve nasıl? Örnek bir uygulama. Ana Dili Eğitimi Dergisi.
• Dugdale, G., & Clark, C. (2008). Literacy changes lives: An advocacy resource. London: National Literacy Trust.
• Freire, P. (1983). The importance of act of reading. (L. Slover, Trans). Journal of Education. Retrieved August 13, 2011 from http://sadzaban.com/files/WEEK 9Freire.pdf
• Frijters, J. C., Tsujimoto, K. C., Boada, R., Gottwald, S., Hill, D., Jacobson, L. A., ... & Bosson‐Heenan, J. (2018).
• Reading‐Related Causal Attributions for Success and Failure: Dynamic Links With Reading Skill. Reading Research Quarterly, 53(1), 127-148.
• Gallik, J.D. (1999). Do they read for pleasure? Recreational reading habits of college students. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 42 (6), 480-488.
• Howard, V. (2011). The importance of pleasure reading in the lives of young teens: Self-identificiation, selfconstruction and self-awareness. Journal of Librarianship and Information Science. 43(1), 46-55.
• İşcan, A., Arıkan, İ.B. ve Küçükaydın, M.A. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerin kitap okuma alışkanlıkları ve okumaya ilişkin tutumları. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 3- 28.
• Karaşahin, M. (2009). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okuma kültürlerinin değerlendirilmesi. Ankara: MEB Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED).
• Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (ilgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri) Reading statues of social studies and Turkish language teacher candidates (their attention, habits and levels of using reading strategies), Türk Kütüphaneciliği, 24 (1), 11-32.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2010). Türkiye Okuma Kültürü Haritası. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Eğitim Bakanlığı (2003). PIRLS 2001 Uluslar arasi okuma becerilerinde gelişim projesi ulusal rapor Ankara: MEB Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED).
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). PISA 2013 raporu. www.pisa.meb.gov.tr adresinden ulaşılmıştır.
• Milli Eğitim Bakanlığı Konya İl Milli Eğitim Müdürlüğü (2016). Ortaokul Öğrencilerinin (5. 6. ve 7. sınıf) Okuma Durumlarını Tespit Anketi Sonuçları: Konya İli Araştırma Raporu. 19 Haziran 2018 tarihinde http://ekip42.meb.gov.tr/belgeler/ekip42anketRaporu.pdf adresinden erişilmiştir. National Endowment for the Arts (2007). To Read or Not to Read: A Question of National Consequence.
• Research Report No.47. Washington, DC: National Endowment for the Arts. Nell, V. (1988). The Psychology of Reading for Pleasure: Needs and Gratifications. Reading Research Quarterly, 23 (1), 6-50. Avalaible at: http://www.jstor.org/stable/747903.
• Odabaş,H., Odabaş, Z.Y. ve Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. (Reading Habit of University Students: The Model of Ankara University). Bilgi Dünyası, 9, (2), 431-465.
• Oğuz, E, Yıldız, A. ve Hayırsever, F. (2009). Assessing reading habits of future classroom teachers in the context of their socio-demographic features. International Journal of Human and Social Sciences 4(10), 766-769.
• OECD (2015). OECD360 Türkiye 2015. Türkiye karşılaştırması. 18.05.2016 tarihinde http://abdigm.meb.gov.tr/projeler/ois/egitim/026.pdf adresinden erişilmiştir.
• OECD (2016). PISA 2015 results (Volume 1): Excellence and equity in education, PISA. Paris: OECD publisihing.
• Ortaş, İ. (2014). Türkiye ve dünyada kitap okuma değerlerinin karşılaştırması ve sosyal yaşamımıza etkileri. Türk Kütüphaneciliği, 28 (3), 323-337.
• Phillip, A. (2005). The reading habit - a missing link between literacy and libraries. 8 Ocak 2013 tarihinde http://www.pngbuai.com/000general/libraries/literacy-services/READRAB.pdf adresinden erişilmiştir.
• Schmitt, E. (2009). Four case studies: The reading attitudes and practices of teachers and students in second grade. (Master's Thesis), Graduate College of Bowling Green State University, ABD. 18.06.2015, tarihinde URL: https://etd.ohiolink.edu/rws_etd/document/get/bgsu1237813672/inline. adresinden erişilmiştir.
• Schoonmaker, R.G. (2014). A blended learning approach to reading circles for English language learners. Second Language Studies, 33(1),1-22.
• Sever, S. (2011). Okuma kültürü edindirme sürecinde temel sorunlar ve çözüm önerileri. Theoretical and Applied Researches on Turkish Language Teaching-Türkçenin Eğitimi-Öğretiminde Kuramsal ve Uygulamalı Araştırmalar. (Yay. Haz.: G. L. Uzun, Ü. Bozkurt), Essen: Verlag Dıe Blaue Eule, 2011, s.113-128.
• Şahiner, Y. (2005). İlk ve ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin okuma alışkanlıkları ve bu alışkanlıkları etkileyen faktörler (Elmadağ ilçesi örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ungan, S. (2008). Okuma Alışkanlığımızın Kültürel Altyapısı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7(1) 218-228.
• Von Sprecken, D., & Krashen, S. (1998). Do students read during sustained silent reading? California Reader 32(1), 11-13.
• Yıldırım, K. ve Arıkan, S. (2014, Haziran). 2012 PISA sınav sonuçlarına göre Türkiye’deki bölgelere ilişkin öğrencilerin matematik ve okuma başarı düzeyleri. Bu bildiri 7. Uluslararası Türkçenin Eğitimi Öğretimi Kurultayında sunulmuştur.
• Yılmaz, B. (1995). Okuma sosyolojisi: Ankara’da oturanların okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphanecilik, 9(3), 325-336.
• Yılmaz, B. (2012). Okuma alışkanlığının okul başarısına etkisi: Ankara Keçiören Ata park İlköğretim Okulu öğrencileri üzerine bir araştırma. Yayına Hazırlayanlar: Özgür Külcü, Tolga Çakmak ve Nevzat Özel. Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü, Ankara.
• Yılmaz, Z.A. (2006). The Reading Habit of Elementary School Teacher Candidates. Elementary Education Online, 5(1). [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr