Sosyal Bilgiler Eğitiminde Seçmeli Ders Seçme Stratejileri

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: Special Issue, 320 - 346, 29.10.2023

Ahmet Galip Yücel

Öz

Türkiye'de uygulanan lisans programlarında zorunlu ve seçmeli dersler olmak üzere iki ders türü bulunmaktadır. Programlarda seçmeli derslere, disiplinlerarası yaklaşımı desteklemek, kendini geliştiren ve problem çözebilen bireyler yetiştirmek amacıyla yer verilmektedir. Sosyal bilgiler öğretmen adayları okullarında istihdam edilebilmek için merkezi sınavlara girmek zorundadır. Bu realite öğretmen adaylarının seçmeli ders tercihlerinde başvurdukları stratejileri de etkileyebilir. Dolayısıyla bu çalışmada sosyal bilgiler öğretmen adaylarının seçmeli ders tercihlerindeki stratejileri belirlemek ve ortaya çıkacak örüntüyü sosyal bilişsel, gerekçelendirilmiş eylem ve planlı davranış teorileri ile tartışmak amaçlanmıştır. Çalışma fenomenoloji desenine uygun olarak yürütülmüş, daha önce en az on kez seçmeli ders tercih etmiş katılımcılarla görüşmeler ve odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde tümevarımcı yaklaşım tercih edilerek içerik analizi kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda kategoriler; seçme stratejisi, seçmeli derslerin amacı ve ders tercih stratejilerinde KPSS’nin etkisi başlıkları altında temalaştırılmıştır. Ayrıca temalardan ve katılımcı ifadelerinden hareketle katılımcıların seçmeli ders tercihi sırasında takip ettikleri örüntüler de belirlenmiştir. Araştırma bulgularından hareketle öğretmen adaylarının kişisel gelişimlerine katkı sağlama ya da disiplinlerarası yaklaşım kazanma gibi amaçlarla değil, dersi zahmetsiz ve kolay bir şekilde geçebilme amacına yönelik stratejiler geliştirdikleri anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

seçmeli dersler, sosyal bilişsel teori, gerekçelendirilmiş eylem ve planlı davranış teorisi

Elective Course Selection Strategies in Social Studies Education

Öz

In the undergraduate programs implemented in Turkey, there are two types of courses: compulsories electives. Elective courses are included in the programs in order to support the interdisciplinary approach and to raise individuals who can improve themselves and solve problems. Social studies teacher candidates have to take standardized tests in order to be employed in their schools. This reality may also affect the strategies that teacher candidates apply when choosing elective courses. Therefore, in this study, it is aimed to determine the social studies teacher candidates’ strategies in the elective course preferences and to discuss the emerging pattern with social cognitive, reasoned action and planned behavior theories. The study was carried out in accordance with the phenomenology design, and interviews and focus group interviews were conducted with the participants who preferred elective courses at least ten times before. In the analysis of the data, the inductive approach was preferred and content analysis was used. As a result of the analysis of the data, the categories were combined under the headings of selection strategy, the purpose of elective courses and the effect of KPSS on course preference strategies. In addition, based on the themes and participant expressions, the patterns that the participants followed during their choice of elective courses were also determined. Based on the research findings, it was understood that pre-service teachers developed strategies for the purpose of passing the course effortlessly and easily, not for the purpose of contributing to their personal development or gaining an interdisciplinary approach.

Anahtar Kelimeler

elective courses, social cognitive theory, reasoned action and planned behavior theory

Kaynakça

• Ağrı İbrahim Çeçen University (AİÇÜ). (2012). Program çıktıları, ders öğrenme çıktıları ve program tanıtım kılavuzu [Program outcomes, course learning outcomes and program ıntroduction guide]. Retrieved from 13.01.2022 https://www.agri.edu.tr/UserFiles /CKUpload/Upload/ bologna_uyum_kalvucu.pdf
• Ajzen, I. (1985). From intentions to actions: A theory of planned behaviour. In J. Kuhl & J. Beckman (Eds.), Action-control: From cognition to behaviour (pp. 11–39). Heidelberg: Springer.
• Bandura, A. (1999). Social cognitive theory: An agentic perspective. Asian Journal of Social Psychology, 2, 21-41.
• Baruch, Y. (2009). To MBA or not to MBA. Career Development International, 14(4), 388–406.
• Bayrakcı, M. (2007). Sosyal öğrenme kuramı ve eğitimde uygulanması [Social learning theory and its educational applicatıons]. Sakarya University Journal of Education Faculty, (14), 198-210.
• Bursa, S., & Ersoy, A. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 2018 Öğretmen Yetiştirme Programı seçmeli ders tercihleri [Social studies pre-service teachers elective course preferences in 2018 teacher training program]. Dicle University Journal of Ziya Gökalp Faculty of Education, 1(37), 59-72.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research methods]. Pegem
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştirma yöntemleri [Qualitative research methods]. (M. Bütün & S. B. Demir Trans.). Siyasal Kitapevi.
• Çağlayan, E. (2019). Güzel sanatlar fakültesindeki seçmeli derslere ilişkin öğrenci görüşleri [Student opinions about elective courses at the faculty of fine arts]. Kastamonu Education Journal, 27(3), 1303-1310.
• Çokluk, Ö., Yılmaz, K., & Oğuz, E. (2011). Nitel bir görüşme yöntemi: Odak grup görüşmesi [A qualitative interview method: Focus group interview]. Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 95-107.
• Demir, A., & Ok, A. (1996). Orta Doğu Teknik Üniversitesindeki öğretim üye ve öğrencilerinin seçmeli dersler hakkındaki görüşleri [Opinions of faculty members and students at Middle East Technical University about elective courses]. Hacettepe University Journal of Education, 12, 121-125.
• Ersöz, F., Kabak, M., & Yılmaz, Z. (2011). Lisansüstü öğrenimde ders seçimine yönelik bir model önerisi [A model proposal for course selection for postgraduate education]. Afyon Kocatepe University Journal of Economics and Administrative Sciences, 13(2), 227-249.
• Fishbein, M. (1980). A theory of reasoned action: Some applications and implications. Nebraska Symposium on motivation. Nebraska Symposium on Motivation, 27, 65–116.
• Hanover Research. (2014). Impact of student choice and personalized learning. Retrieved from 25/08/2022 https://www.gssaweb.org/wp-content/uploads/2015/04/Impact-of-Student-Choice-and-Personalized-Learning.pdf
• Holtom, B., & Inderrieden, E. (2007). Investment advice: Go for the MBA. BizEd, 6(1), 36–40.
• Hoy, A. W. (2015). Education psychology [Eğitim psikolojisi]. (Trans. Duygu Özen). Kaknüs. (Original work published 1990)
• Jain, V., & Jain, P. (2018). Affect vs cognition as antecedents of selection behaviour of elective courses using fsQCA. Journal of Applied Research in Higher Education, 10(4), 443-455.
• Kitzinger, J. (1995). Qualitative research: Introducing focus groups. BMJ Clinical Research, 311(7000), 299–302.
• Korukçu, A. (2012). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin seçmeli ders tercihlerini etkileyen faktörler [Factors affecting elective course preferences of faculty of theology students]. Journal of Values Education, 10(23), 157-181.
• Krueger, R. A., & Casey, M. A. (2000). Focus groups: A practical guide for applied research. Sage.
• Lewis, R., Anderson, T., & Carroll, F. (2020). Can school enrolment and performance be ımproved by maximizing students' sense of choice in elective subjects? Journal of Learning Analytics, 7(1), 75-87.
• Özcan, M., Yöntem, M. K., & Yücel, A. G. (2021). Anxiety of not being appointed: A qualitative study. Open Journal for Educational Research, 5(1), 91-104.
• Öztürk, A., Nart, S., & Altunışık, R. (2015). Tüketicilerin helal tüketim davranışlarının belirleyicileri: Planlı Davranış Teorisi çerçevesinde bir araştırma [Determinants of consumers' halal consumption behavior: A research within the framework of the theory of planned behavior]. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, 1(2), 141-160.
• Parker, K. R., Chao, J., Ottaway, T. A., & Chang, J. (2006), A formal language selection process for introductory programming courses. Journal of Information Technology Education, 5, 133-151.
• Sideridis, G. D., Kaissidis, A., & Padeliadu, S. (1998). Reasoned action, planned behaviour and study behaviour. British Journal Of Educational Psychology, 68, 563-580.
• Şahin, E., & Solunoğlu, A. (2019). Planlı davranış teorisi kapsamında sokak yemeği yeme niyetinin ölçülmesi: Mersin örneği [Measurement of ıntention to eat street food in the context of theory of planned behavior: Mersin case]. Journal of Travel and Hospitality Management, 16(3), 383-397.
• Tezcan, H., & Gümüş, Y. (2008). Üniversite öğrencilerinin seçmeli ders tercihlerine etki eden faktörlerin araştırılması (The investigation of the factors affecting the choice of the elective courses of university students]. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty, 28(1), 1-17.
• Tunç, T., Yılmaz, B., & Abacı, S., B. (2021). Üniversite öğrencilerinin seçmeli ders seçiminde zahmetsiz ders geçme niyeti ile akademik ve mesleki ilerleme niyeti etkisi [The effect of effortless course passing and academic and professional progress intention on the elective course selection of university students]. Journal of Gaziosmanpasa Scientific Research, 10(3), 229-241.
• Uçgun, D. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının seçmeli ders tercihlerini etkileyen etmenler [Factors influencing Turkish teacher candidates’ elective course preferences]. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1337-1349.
• Vural, M. S., & Kaplan, S. (2020). Ortak seçmeli derslerdeki tercihlerin istatistiksel analizi ve tespiti [Statistical analysis and detection of preferences in common elective courses]. Acta Infologica, 4(1), 35-55.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in the social sciences]. Seçkin.
• Yılmaz, B. (2019). Üniversite öğrencilerinin seçmeli dersleri tercih etme kriterlerinin belirlenmesi [Determination of university students' criteria in preferring elective courses]. (Tez No. 584841). [Master Thesis Ondokuz Mayıs University], National Thesis Center.