Bibliometric analysis of theses on sustainable agriculture

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 26 - 34, 16.06.2025

Ayten Pelin Kara , Seyyide Öztürk , Emel Güven , Tamer Eren

https://doi.org/10.51765/tayod.1573030

Öz

Sustainable agriculture encompasses the use of technologies that cause minimal harm to the environment while ensuring the conservation of natural resources. In the face of challenges such as climate change, depletion of natural resources, and environmental degradation, the importance of this approach is increasingly recognized. Achieving sustainability depends on the effective protection of natural resources and the support of related studies. This study aims to evaluate research and postgraduate theses in the field of sustainable agriculture through bibliometric methods, to raise awareness in the field, and to reveal the current state to guide future thesis studies. Furthermore, it provides opportunities for scientists to share knowledge production through citations, collaborations, and academic publications. In this study, postgraduate theses related to “Sustainable Agriculture” available in the Council of Higher Education (YÖK) thesis database were analyzed using bibliometric methods. The findings indicate that approximately half of these theses are at the master's level and the other half at the doctoral level. Kahramanmaraş Sütçü İmam University was identified as the institution with the highest number of theses on this topic, while state universities were found to contribute the most to the literature. Most of the theses were conducted under institutes of science. In terms of subject matter, the theses were found to cover areas such as agriculture, economics, business, geography, urban and regional planning, industrial and industrial engineering, sociology, and biotechnology. An examination of percentage distributions revealed that agriculture was the most frequently studied field compared to the others. The theses were analyzed using both quantitative and qualitative methods. Among the quantitatively analyzed theses, the most commonly employed method was the survey method.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Agriculture , Entrepreneurship , Bibliometric Analysis , Postgraduate Theses

Sürdürülebilir tarım konulu tezlerin bibliyometrik analizi

Öz

Sürdürülebilir tarım, çevreye en az zarar veren teknolojilerin kullanımıyla doğal kaynakların korunmasını kapsamaktadır. Günümüzde iklim değişikliği, doğal kaynakların tükenmesi ve çevresel tahribat gibi sorunlar karşısında bu yaklaşımın önemi giderek artmaktadır. Sürdürülebilirliğin sağlanması, doğal kaynakların etkin korunmasına ve ilgili çalışmaların desteklenmesine bağlıdır. Bu çalışma, sürdürülebilir tarım alanındaki araştırma ve lisansüstü tezlerin bibliyometrik yöntemlerle değerlendirilmesini, alana ilişkin farkındalık oluşturulmasını ve gelecekteki tez çalışmalarına yönelik mevcut durumun ortaya konmasını amaçlamaktadır. Bunun yanı sıra, bilim insanlarının bilgi üretimini alıntılar, iş birlikleri ve akademik yayınlar aracılığıyla paylaşmalarına da olanak sunmaktadır. Bu çalışmada, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tez veri tabanında yer alan "Sürdürülebilir Tarım" konulu lisansüstü tezler bibliyometrik yöntemle analiz edilmiştir. Bulgular, tezlerin yaklaşık yarısının yüksek lisans, yarısının ise doktora düzeyinde olduğunu ortaya koymuştur. En fazla tez Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nde hazırlanmış, literatüre en çok katkı sağlayan üniversitelerin ise devlet üniversiteleri olduğu belirlenmiştir. Tezlerin büyük bölümü fen bilimleri enstitüsünde yürütülmüştür. Tezler konu bakımından ziraat, ekonomi, işletme, coğrafya, şehircilik ve bölge planlama, endüstri ve endüstri mühendisliği, sosyoloji ve biyoteknoloji konularını kapsadığı görülmüştür. Yüzdelik oranlarına bakıldığında ziraat alanının diğer alanlara oranla daha çok konu olarak alındığını gözlemlenmiştir. Tezler nicel ve nitel olarak incelenmiştir. Nicel olarak incelenen tezlerin yöntemleri incelenirken en çok kullanılan yöntem anket yöntemidir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Tarım , Girişimcilik , Bibliyometrik Analiz , Lisansüstü Tezler

Kaynakça

• Acar, N. (2023). Animasyon konulu makalelerinin bibliyometrik analizi: Dergipark örneği̇. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(2), 1153-1165. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1273808
• Akkurak, H. (2022). Şanlıurfa ili marul üretim alanlarında infeksiyona sebep olan fitoplazma etmenleri, neden oldukları biyokimyasal değişimler ve sürdürülebilir tarım kapsamında fitoplazmaların kontrolünde Bacillus subtilis'in etkinliğinin araştırılması (Yayın No. 733526) [Doktora tezi, Harran Üniversitesi], YÖK Ulusal tez Merkezi.
• Akyıldız, N. A. (2023). Biyofilik tasarım konulu lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Kent Akademisi, 16(2), 879-904. https://doi.org/10.35674/kent.1137707
• Al, U., Sezen, U., & Soydal, İ. (2019). Türkiye'nin bilimsel yayınlarının sosyal ağ analizi yöntemiyle değerlendirilmesi (Proje Raporu No: 110K044). Hacettepe Üniversitesi.
• Altieri, M. A. (1995). Agroecology: The science of sustainable agriculture. CRC Press.
• Altieri, M. A. (1999). Agroecology: Principles and strategies for designing sustainable farming systems. Agriculture, Ecosystems & Environment, 74(1-3), 19-31.
• Avkıran, B. (2021). Çeltik üreticilerinin sürdürülebilir tarım algılamaları ve çiftçilik uygulamalarının analizi: Edirne ili İpsala ilçesi örneği Yayın No. 700463) [Yüksek lisans tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi], YÖK Ulusal tez Merkezi. https://doi.org/10.36846/CJAFS.2021.66
• Ay, F., & Bilgiç, F. Ş. (2021). Lisansüstü tezlerde kuramların kullanımının bibliyometrik analizi: Kadın sağlığı-hastalıkları ve doğum alanı örneği. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 281-289.
• Aylan, S. (2021). Seyahat acenteciliği konulu uluslararası makalelerin bilim haritalama tekniği ile bibliyometrik analizi: Scopus veri tabanı örneği. Turizm Akademik Dergisi, 8(2), 15-36.
• Bulut, Z., & Demirel İli, N. (2022). Türkiye ve dünyadaki “hüzün turizmi” çalışmalarının bibliyometrik analizi. Turizm ve İşletme Bilimleri Dergisi, 2(1), 66-88.
• Çil Koçyiğit, S., Temelli, F., & Başkan, T. D. (2023). Sürdürülebilirlik muhasebesi konusunda yayınlanan makalelerin bibliyometrik analizi: Web of Science örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 241-264. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1188162
• Darıcı, M. (2021). Kamu yönetimi alanında stratejik yönetim temalı tezlerin bibliyometrik analizi: Ulusal Tez Merkezi örneği. Stratejik Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 21-39.
• Demir, H., & Erigüç, G. (2018). Bibliyometrik bir analiz ile yönetim düşünce sisteminin incelenmesi. İş ve İnsan Dergisi, 5, 91–114. https://doi.org/10.18394/iid.395214
• Dişbudak, K. (2008). Avrupa Birliği’nde tarım-çevre ilişkisi ve Türkiye’nin uyumu [Uzmanlık tezi, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Dış İlişkiler ve AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı].
• Garfield, E. (1976). Journal citation reports. Current contents, 8(35), 7-20.
• Haq, S. U. (2019). Çay tarımında yarıcılık sistemini etkileyen faktörler ve bu sistemin sürdürülebilir tarım üzerine etkileri Yayın No. 556255) [Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi], YÖK Ulusal tez Merkezi.
• Hirsch, J. E. (2005). An index to quantify an individual's scientific research output. Proceedings of the National Academy of Sciences, 102(46), 16569-16572.
• Kendal, E., Sayar, M. S., & Özaslan, C. (2013). Lice domatesinin ekolojik tarımda değerlendirilmesi. Türk Bilimsel Derleme Dergisi, 1, 95–97.
• Kendal, H., Sanders, J., & Wilkins, R. (2013). Sustainable agriculture and its global impact. Journal of Agricultural Science, 151(5), 477-487.
• Krauskopf, E. (2018). A bibliometric analysis of The Journal of Infection and Public Health: 2008–2016. Journal of Infection and Public Health, 11(2), 224-229. https://doi.org/10.1016/j.jiph.2017.12.011
• Kurutkan, M. N., Orhan, F., & Kaygısız, P. (2017). Hasta güvenliği literatürünün bibliyometrik analizi: Türkçe tez ve makaleler örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4(4), 253-259. https://doi.org/10.5455/sad.13-1513948006
• Pretty, J. (2008). Agricultural sustainability: Concepts, principles and evidence. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 363(1491), 447-465. https://doi.org/10.1098/rstb.2007.2163
• Savrun, B., & Mutlu, H. M. (2019). Kent lojistiği üzerine bibliyometrik analiz. Kent Akademisi, 12(2), 364-386. https://doi.org/10.35674/kent.534729
• Turhan, C. (2005a). Türkiye’de tarımın çevresel etkileri. Çevre ve Tarım Dergisi, 12(1), 34-40.
• Turhan, Ş. (2005b). Tarımda sürdürülebilirlik ve organik tarım. Tarım Ekonomisi Dergisi, 11(1-2), 13-24.
• Türe, N., Güvey, A., & Topuz, M. F. (2022). Otoloji-nörotoloji alanındaki kitapların bibliyometrik analizi: Türkiye örneği. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 27(2), 215-220. https://doi.org/10.21673/anadoluklin.1029505
• Tilman, D., Cassman, K. G., Matson, P. A., Naylor, R., & Polasky, S. (2002). Agricultural sustainability and intensive production practices. Nature, 418(6898), 671-677. https://doi.org/10.1038/nature01014
• Uygungil Erdoğan, S., & Özgen Çiğdemli, A. Ö. (2022). Turizm bağlamında işgören devri (ciro) çalışmalarının bibliyometrik analizi: Web of Science örneği. Otelcilik ve Turizm Sorunları Dergisi, 4(2), 84-107. https://doi.org/10.51525/johti.1191890
• Yerlisu Lapa, T., & Köse, E. (2021). Geçmişin günümüze serbest zaman çalışmalarının bibliyometrik analizi: Journal of Leisure Research örneği. Spor Bilimleri Dergisi, 32(1), 38-52. https://doi.org/10.17644/sbd.790765
• Zeren, D., & Kaya, N. (2020). Dijital pazarlama: Ulusal yazının bibliyometrik analizi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 35-52.
• Zupic, I., & Čater, T. (2015). Bibliometric methods in management and organization. Organizational Research Methods, 18(3), 429-472. https://doi.org/10.1177/109442811456262