İmar Barışı Sürecinde İmar ve Şehircilik Gelişiminin CBS ile Analizi, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Örneği

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 67 - 74, 30.12.2020

Aslı Bozdağ Ela Ertunç

Öz

Ülkemizde 1950’li yıllardan itibaren sanayileşmenin etkisiyle kırsal alandan kentsel alana göç artmıştır. Kentlerde artan nüfus kültürel, sosyal, ekonomik ve çevresel sorunlar ile birlikte barınma ihtiyacını artırmıştır. İnsanlar barınma ihtiyaçlarını, plansız ya da plana uygun olmayan gecekondu gibi gayri resmi yapılar yaparak çözmeye çalışmıştır. Bunun sonucunda da imar mevzuatına aykırı gecekondulaşma, kaçak yapılaşma ve mülkiyet sorunlarına sahip sürdürülebilir olamayan düzensiz ve sağlıksız kentleşme meydana gelmiştir. Bu çalışmada, belirtilen sorunların çözümü için başvurulan 18.05.2018 tarihinde 30425 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe giren, 7143 Sayılı, Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunda 16. Madde ‘de yer alan ‘‘İmar Barışı Yasası’’nın Kayseri ili ve ilçelerinin hangi ölçüde faydalandığı ve daha çok hangi sebeplerden dolayı başvuruda bulunulduğuna ilişkin bir araştırma yapılmıştır. Bu çalışma ile şehrin imar ve şehircilik konusunda il ve ilçe merkezlerinde; kaçak yapılaşma oranı, yapı kullanım türleri ve yapıların aykırılık nedenleri incelenerek Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) yardımıyla tematik haritalandırılması yapılmıştır. Elde edilen haritalardan Büyükşehir statüsündeki Kayseri ilinin imar barışı başvuruları ile ortaya çıkan planlama sorunlarının neler olduğu ortaya konulmuş ve sorunlara ilişkin çözüm önerileri geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İmar Barışı, İmar Affı, Sürdürülebilir Kentleşme, CBS

Analysis of the Development of Zoning and Urbanism in the Process of Zoning Peace of Kayseri Metropolitan Municipality with GIS

Öz

Migration from rural to urban areas has increased due to industrialization in our country since the 1950s. The increasing population in cities has increased the need for housing problem and housing as well as cultural, social, economic and environmental problems. In order to solve this problem, people have tried to solve their housing needs by making unplanned or non-formal informal structures. In this case, squatters contrary to the zoning legislation, illegal construction and the irregular and unhealthy urbanization that created the problems of ownership has resulted. The Law No. 7143 on restructuring of taxes and other receivables and amending some laws was enacted on 18.05.2018 with the Official Gazette No. 30425 named ‘zoning peace law’ which is applied for the solution of the mentioned problems. In this study, a research has been made on the extent to which Kayseri province and its districts have benefited from Article 16 of this Law and for what reasons they have applied. It has been made thematic mapping with the help of Geographical Information System (GIS) by examining illegal construction rate, types of usage and reasons of contradictions in city and district centers in zoning and urbanism. As a result, planning problems arising from the applications of zoning peace of Kayseri, which is a metropolitan status, have been put forward and solutions have been developed. 

Anahtar Kelimeler

Zoning Peace, Zoning Amnesty, Sustainable Urbanization, GIS

Kaynakça

• Altıntaş, M. (2018). İmar Barışı Ödemelerinin Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Açısından Değerlendirilmesi. İSMMMO, Mali Çözüm, 28(150), 179 – 194.
• Çantalı, T. E. (2019). Türkiye İmar Affı Uygulamaları, İmar Barışı ve Gayrimenkul Piyasasına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Çelik, F. (2006). İç Göçlerin İtici ve Çekici Güçler Yaklaşımı İle Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27, 149–170.
• Güreşci, E. & Yurttaş, Z. (2008). Kırsal Göçün Nedenleri ve Tarıma Etkileri Üzerine Bir Araştırma: Erzurum İli İspir İlçesi Kırık Bucağı Örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 4(2), 47–54.
• Güreşci, E. (2010). Köyden Kente Göçün Köydeki ve Kentteki Yansımaları: Akpınar Köyü Üzerine Bir Değerlendirme. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2). (Online).
• Kara, V. (2019). Ekonomik ve Sosyal Açıdan İmar Barışının Önemi. Katre Uluslararası İnsan Araştırmaları Dergisi, 7, 307 – 333.
• Kasparoğlu, M. & Suri, L. (2019). İmar Barışı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 02(01), 47-60.
• Keleş, U. (2011). İmar Kanun ve Yönetmeliklerinin Mimari Tasarım Oluşumuna ve Uygulanmasına Etkileri Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Keleş, R. (2016). Kentleşme Politikası (16. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Özelmacıklı, M.H. & Baz, İ. (2018). İmar Barışı’nın Getirdikleri ve Yaşanabilecek Aksaklıklar. Journal of Technologies and Applied Sciences (JTAS), 1(1), 65-72.
• Özlüer, I. Ö. (2018). İmar Barışı Düzenlemesine Hukuki Bir Yaklaşım, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD-, 9(2), 313-340.
• Polat, Z. A. (2019). Analysis of the Regulation of “Zoning Reconciliation” in Local Governments. Planlama, 29(3), 202–209, doi: 10.14744/planlama.2019.04796.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2018. Bakan Özhaseki İmar Barışı Yönetmeliği Konulu Basın Toplantısı Düzenledi, [Erişim Tarihi: 15.11.2019], https://www.csb.gov.tr/bakan-ozhaseki-imar-barisi-yonetmeligi-konulu-basin-toplantisi-duzenledi-bakanlik-faaliyetleri-24226.
• Tercan, B. (2018). 1948’den Bugüne İmar Afları. Mimarlık. 403, 20-26.
• Zhang, K. & Song, S. (2003). Rural-Urban Migration and Urbanization in China: Evidence from Time – Series and Cross – Section Analyses. China Economic Review, 14, 386 – 400.
• 775 Nolu Gecekondu Kanunu, Kabul Tarihi: 20.07.1966, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 30.07.1966 ve Sayısı: 12362, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 3, Cilt: 35; Tertip: 3, Cilt: 40; Tertip: 2, Cilt: 5.
• 2805 Nolu İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Olarak Yapılan Yapılara Uygulanacak İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun, Kabul Tarihi: 18.03.1983, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 21.03.1983 ve Sayısı: 17994.
• 2981 Nolu İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun, Kabul Tarihi: 24.02.1984, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 08.03.1984 ve Sayısı: 18335.
• 3290 Nolu 24.2.1984 Tarih ve 2981 Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun, Kabul Tarihi: 22.05.1986, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 07.06.1986 ve Sayısı: 19130.
• 3366 Nolu 22.5.1986 Tarih ve 3290 Sayılı Kanun ile Değişik 24.2.1984 Tarih ve 2981 Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun, Kabul Tarihi: 18.05.1987, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 26.05.1987 ve Sayısı: 19471.
• 5218 Nolu Ankara Belediyesine, Arsa ve Arazisinden Belli Bir Kısmını Mesken Yapacaklara 2490 Sayılı Kanun Hükümlerine Bağlı Olmaksızın ve Muayyen Şartlarla Tahsis ve Temlik Yetkisi Verilmesi Hakkında Kanun, Kabul Tarihi: 14.06.1948, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 22.06.1948 ve Sayısı: 6938, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 3, Cilt: 14; Tertip: 8, Cilt: 15.
• 5228 Nolu Bina Yapımını Teşvik Kanunu, Kabul Tarihi: 28.06.1948, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 06.07.1948 ve Sayısı: 6950, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 3, Cilt: 8; Tertip: 3, Cilt: 10; Tertip: 3: Cilt: 12; Tertip: 3: Cilt: 12; Tertip: 3: Cilt: 14; Tertip: 3: Cilt: 15; Tertip: 3: Cilt: 17; Tertip: 8: Cilt: 37.
• 5431 Nolu Ruhsatsız Yapıların Yıktırılması ve 2290 sayılı Belediye Yapı ve Yollar Kanununun 13. Maddesinin Değiştirilmesine Dair Kanun, Kabul Tarihi: 06.06.1949, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 11.06.1949 ve Sayısı: 7230, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 3, Cilt: 14; Tertip: 3, Cilt: 15; Tertip: 3, Cilt: 25; Tertip: 3, Cilt: 29; Tertip: 3, Cilt: 28; Tertip: 3, Cilt: 7; Tertip: 3, Cilt: 29.
• 6188 Nolu Bina Yapımını Teşvik ve İzinsiz Yapılan Binalar Hakkında Kanun, Kabul Tarihi: 24.07.1953, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 29.07.1953 ve Sayısı: 8470, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 3, Cilt: 11; Tertip: 3, Cilt: 12; Tertip: 3, Cilt: 14; Tertip: 3, Cilt: 15; Tertip: 3, Cilt: 17; Tertip: 3, Cilt: 17; Tertip: 3, Cilt: 28; Tertip: 3, Cilt: 30, Tertip: 3, Cilt: 29; Tertip: 3, Cilt: 29; Tertip: 3, Cilt: 31.
• 7143 Nolu Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun, Kabul Tarihi: 11.05.2018, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 18.05.2018 ve Sayısı: 30425, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 59.
• Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Usul ve Esaslar, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 06.06.2018 ve Sayısı: 30443.