Çinko (Zn) uygulamalarının marul (Lactuca Sativa L.) bitkisinin bazı yaprak besin element içeriklerine etkisi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 57 - 63, 17.06.2021

Bülent Yağmur , Şenay Aydın

https://doi.org/10.33409/tbbbd.936190

Cited By: 1

Öz

Marul (Lactuca sativa L.) protein ve yağ oranı yok denecek kadar az, düşük kalorili, iştah açıcı bir bitkidir. Hem Türkiye’de hem de
dünyada açıkta ve örtü altında yetiştirilmektedir. Ege, Marmara ve Akdeniz Bölgelerinde ticari marul üretimi Haziran, Temmuz,
Ağustos hariç yılın her mevsiminde yapılabilmektedir. Çinko (Zn) bitkiler için önemli bir mikro elementtir ve çinko yetersizliği
Dünya’da en sık görülen mikro element yetersizliğidir. Çinko yetersizliği bitkinin verim ve kalitesini etkilediği için gıda üretiminin
sürdürebilirliliği açısından da önemlidir. Bu mikro element yetersizliğini önlemek için hem yapraktan hem de topraktan çinko
uygulamaları yapılmaktadır. Bu çalışmada topraktan (ZnTo=0; ZnT1=10 ppm; ZnT2=20 ppm; ZnT3=30 ppm) ve yapraktan farklı
dozlarda çinko uygulamalarının (ZnY0=0; ZnY1=% 0.10; ZnY2=% 0.20; ZnY3=% 0.30 3 kez) çinko sülfat formunda (ZnSO47H2O) marul
bitkisinde bazı yaprak besin element içeriklerine etkisinin saptanması amaçlanmıştır. Sonuç olarak; hem toprak hemde yaprak Zn
uygulamalarının bitkideki Mg, Zn, Mn ve Cu içerikleri üzerine istatiksel olarak önemli düzeyde (P<0.005) etkiler yaptığı
saptanmıştır. Her iki uygulama yönteminde marul bitkisi için ZnT2=20 ppm ve ZnY2=% 0.20 önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Marul, çinko, gübre, toprak, yaprak, besin elementleri

The effect of applications of Zinc (Zn) on some leaf nutrient element contents of lettuce plant (Lactuca Sativa L.)

Öz

Lettuce (Lactuca sativa L.) is a low-calorie, appetizing plant with low protein and fat content. Lettuce is grown both in Turkey and in
the world under the open cover. Commercial lettuce production in the Aegean, Marmara and Mediterranean regions can be made in
all seasons of the year except June, July and August. Zinc (Zn) is an important micro element for plants and zinc deficiency is the
most common micro element insufficiency in the world. Zinc insufficiency is also important for the sustainability of food production
since it affects the yield and quality of the plant. In order to prevent the insufficiency of this micro element, zinc application from
both soil and foliar applications are used. In this study, it was aimed to determine the effect of zinc applications on some leaf
nutrient element contents in lettuce plant at different doses from soil(ZnTo=0;ZnT1=10 ppm;ZnT2=20 ppm; ZnT3=30 ppm) and leaf
(ZnY0=0; ZnY1=0.10%; ZnY2=0.20%; ZnY3=0.30% as three times )in the form of Zn SO47H2O.As a result; the effects of the increasing
doses of both soil and foliar applications on Mg, Zn, Mn and Cu contents of lettuce plant were determined to be statistically
significant differences (P<0.05). In terms of both soil and foliar Zn applications ZnT2=20 ppm and ZnY2=0.20% can be recommended
for Zn contents of lettuce plant.

Anahtar Kelimeler

Lettuce, Zinc, fertilizer, soil, leaf, nutrient elements

Kaynakça

• Açıkgöz N, Akkaş MKE, Maghaddom A, Özcan K, 1993. TARIST, PC’ler için istatistik kantitatif genetik paketi. Uluslararası Bilgisayar Uygulamaları Sempozyumu, 133, 15-19 Ekim, Konya.
• Anonim, 1992. IFA World fertilizer usual manuel. International fertilizer industry association, Paris. Printed in Germany.
• Aref F, 2011. Zinc and boron content by maize leaves from soil and foliar application of zinc sulfate and boric acid in zinc and boron deficient soils. Middle-East Journal of Scientific Research 7(4): 610-618.
• Aydın Ş, Yağmur B, Hakerlerler H, Çoban H, 2007. Effects of different types and levels of zinc sulphate applications in vineyard (Vitis vinifera L.) in a semiarid environment. Asian Journal of Chemistry 19(1): 555-563. Bergmann W, 1993. Ernährungsstörungen bei Kulturpflanzen. Gustav Fischer Verlag Jena, Stuttgart.
• Bouyoucus GJ, 1955. A recalibration of the hydrometer methods for making mechanical analysis of the soils. Agronomy Journal, 43:434-438.
• Bremner JM, 1965. Total Nitrogen (Methods of Soil Analysis Part II, C.A. Black et al). American Soc. of Agr. Inc. Pub. Madison, Wisconsin, USA, pp. 1149-1176.
• Çağlar KÖ, 1949. Toprak Bilgisi. Annkara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Sayı:10. Ankara.
• Çakmak İ, Torun B, Erenoğlu B, Kalaycı M, Yılmaz A, Ekiz H, Braun HJ, 1996. Türkiye’de toprak ve bitkilerde çinko eksikliği ve bitkilerin çinko eksikliğine dayanıklık mekanizmaları. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 20:13-23.
• Eşiyok D, 2012. Kışlık ve yazlık sebze yetiştiriciliği. Meta Basım Matbaacılık, İzmir. 410s.
• Eşiyok D, Yağmur B, Duman İ, Bozokalfa MK, 2000. çinko katkılı ve katkısız kompoze gübrelerin ıspanağın verim ve mineral madde içeriğine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 37 (2-3):101-108.
• Hakerlerler H, Aydın Ş, İrget ME, Aksoy U, Tutam M, 1999. The effect of soil and foliage applied zinc on yield and quality of fig (Ficus carica L.cv sarılop) for drying, 5th International Meeting Type of Climate, p. 1071, July 4-9, Spain.
• Hakerlerler H, Anaç D, Gül A, Saatçı N, 1992. Topraksız yetiştirme ortamlarının sera koşullarında yetiştirilen marulun azot fraksiyonlarına ve besin maddeleri miktarına etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 29(2-3):87-94.
• Hasani M, Zamani Z, Savaghebi G, Fatahi R, 2012. Effects of zinc and manganese as foliar spray on pomegranate yield, fruit quality and leaf minerals. Journal of Soil Science and Plant Nutrition. 12(3);471-480.
• Jackson ML, 1962. Soil chemical analysis. Prentice Hall. Inc., New York.
• Kacar B, 2009. Toprak Analizleri. Nobel Yayın Dağıtım (Genişletilmiş II. Baskı) No: 1387. Ankara, 467s.
• Kacar B, İnal A, 2008. Bitki analizleri. Nobel yayınları. Yayın No: 1241. Fen Bilimleri,892. Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara, 892s.
• Karataş A, Akıncı İE, Akıncı S, Türkmen Ö, 1995. Açık arazi ve yüksek tünelde güz dönemi yetiştiriciliğine elverişli boş salata ve marul çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, (3):295-299, 3-6 Ekim, Adana.
• Lindsay WL, Norvell WA, 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese, and copper. Soil Science Society of America Journal, 42:421-428.
• Marschner H, 1997. Mineral nutrition of higher plants.Institute of plant nutrition, University of Hohenheim. Academic Press. Inc., Sandiego, CA 9210, Germany. p. 889.
• Mills HA, Jones JB, 1996. Plant Analysis Handbook II. Micro-Macro Publishing, Inc., Georgia, USA.
• Moghadom MJ, Sharifabad HH, Noormohamadi G, Motahar SYS, Siadat SA, 2012. the effect of zinc, boron and copper foliar application, on yield and yield components in wheat (Triticum aestivum). Annals of Biological Research, 3(8):3875-3884.
• Mohsin AU, Ahmad AUH. Farooq M, Ullah S. 2014. Influence of zinc application through seed treatment and foliar spray on growth, productivity and grain quality of hybrid Maize. The Journal of Animal & Plant Sciences, 24(5):1494-1503.
• Mousavi SR, Galavi M, Rezaei M, 2013. Zinc (Zn) importance for crop productiona review. International Journal of Agronomy and Plant Production, 4(1):64–68.
• Olesegun A, Yerokun A, Chirwa M, 2014. Soil and foliar application of zinc to maize and wheat grown on a Zambian Alfisol. African Journal of Agricultural Research, 9(11):963-970.
• Ranjbar GA, Bahmaniar, MA, 2007. Effects of soil and foliar application of zn fertilizer on yield and growth characteristics of bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars. Asian Journal of Plant Sciences 6(6):1000-1005.
• Reuter D, Robinson JB, 1986. Plant analysis an inter pretation manual. Melbourne, Sydney, p.211.
• Sevgican A, 1999. Örtüaltı Sebzeciliği Cilt I, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Basımevi, 302 s., İzmir.
• Torun B, Çakmak B, 2004. Orta Anadolu Bölgesi’nde çinko noksanlığı. Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım-Sanayi-Çevre, 521-534, 11-13 Ekim, Tokat.
• Trivedi AP, Dhumal KN, 2013. Dhumal, Effect of soil and foliar applications of zinc and ıron on the yield and quality of onion (Allium cepa L.) Bangladesh J. Agril. Res. 38(1):41-48.
• TUİK, 2021. www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi: 24.04.2021.
• Ünsal H, Tüfekçi Ş, Gürbüz Kılıç Ö, 2008. Alkalin topraklarda humik asit ve çinko uygulamalarının iki farklı nohut (Cicer arietinum L.) çeşidinin tane ve gövdesindeki bazı besin element içeriklerine etkisi. 4. Ulusal Bitki Besleme ve Gübreleme Kongresi, 465-475, 8-10 Ekim, Konya.
• Vural H, Eşiyok D, Duman İ, 2000. Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme), E.Ü. Basımevi, İzmir 440 s.
• Winsor G, Adams P, 1987. Glasshouse Crops, (3):119-125.
• Winsor GW, Schwarz ZM, 1990. Soilless culture for horticultural crop production. FAO Plant Production and Protection Papaer, No. 101, 188p.
• Yağmur B, Aydın Ş, 2013. Topraktan ve yapraktan çinko uygulamalarının marul (Lactuca sativa L.) bitkisinin gelişmesi ve bazı mineral madde kapsamı üzerine etkisi. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 23(2):36-43.