Fraktal Analiz Kullanılarak Arnavutköy’ün Kentsel Yayılma Özelliklerinin Zamansal Değişiminin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 3, 28 - 31, 01.11.2019

Azize Uyar Derya Öztürk

https://doi.org/10.35354/tbed.516116

Cited By: 1

Öz

Arnavutköy,
Türkiye’nin en fazla nüfusa sahip şehri olan İstanbul’un son yıllarda en çok
değişim gösteren ilçeleri arasında yer almaktadır. Bu çalışmada, Arnavutköy ilçesinde
kentsel büyüme deseni ve yayılmanın değişimi incelenmiştir. Arnavutköy’ün
büyüme sürecinde kentsel yayılmanın ne yönde ve ne kadar değiştiğinin tespiti
için fraktal analiz kullanılmıştır. Bu amaçla 1990 ve 2012 yıllarına ait CORINE
(Coordination of Information on the Environment) verilerinden Coğrafi Bilgi
Sistemleri (CBS) ortamında kentsel alanlar elde edilmiş, kentsel alanların
fraktal boyutu kutu sayma yöntemiyle hesaplanmıştır. Toplam yüzölçümü 453 km2
olan Arnavutköy’ün 1990 yılında 12,49 km2 olan kentsel alanlarının yüzölçüm
değeri 2012 yılında 45,61 km2’ye ulaşmıştır. Bu yüzölçüm artışı gerçekleşirken
1990 yılında 0,9625 olan fraktal boyutun 2012 yılında 1,2789 değerine ulaştığı
tespit edilmiştir. Artan fraktal boyut değeri 1990-2012 periyodunda mekânsal
kompleksliliğin, dolayısıyla kentsel yayılmanın arttığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel yayılma, Fraktal boyut, Kutu sayma yöntemi, CORINE, CBS

Investigation of Temporal Changes in Urban Sprawl Pattern in Arnavutköy Using Fractal Analysis

Öz

Arnavutköy
district is one of the most changing districts of Istanbul province which has
the highest population in Turkey. In this study, the urban growth pattern and
the change of sprawl were examined. The fractal analysis was used to determine
the direction and amount of urban sprawl during the growth process of
Arnavutköy. For this purpose, urban areas were obtained from the CORINE (Coordination
of Information on the Environment) data of 1990 and 2012 in GIS environment and
fractal dimension of urban areas was calculated by box-counting method. The urban
areas of Arnavutköy, which has a total surface area of 453 km², was
12.49 km² in 1990 and reached an area of 45.61 km² in
2012. With the increase of the urban areas, it was determined that the fractal
dimension, which was 0.9625 in 1990, reached 1.2789 in 2012. Increased fractal
dimension value showed that spatial complexity and hence urban sprawl increased
in the 1990-2012 period.

Anahtar Kelimeler

Urban sprawl, Fractal dimension, Box-counting method, CORINE, GIS

Kaynakça

• Kaya, H. S., Terzi, F., Bölen, F. 2009. Kentsel Doku İle Şehirsel Büyüme Biçimi Arasındaki İlişkinin Mekânsal Analizi: İstanbul Örneği, CBS Sempozyumu, 10-11 Aralık 2009, İzmir, 161-170.
• Terzi, F., Bölen, F. 2010. İstanbul’da Şehirsel Saçaklanmanın Ölçülmesi. İTÜ Dergisi, 9-2(2010), 166-178.
• Öztürk, D., 2017. Shannon Entropi ve Fraktal Analiz ile Kentsel Yayılmanın İncelenmesi: Samsun Örneği. 16. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 3-6 Mayıs 2017, Ankara.
• Akseki, H., Meşhur, M. Ç. 2013. Kentsel Yayılma Sonucu Yapılaşmaya Açılan Verimli Tarım Alanları: Konya Kenti Deneyimleri. Megaron Dergisi, 8-3(2013), 165-174.
• Lugaric, L., Krajcar, S., Simic, Z. 2010. Smart City - Platform for Emergent Phenomena Power System Tested Simulator. IEEE Innovative Smart Grid Technologies Conference, 19-21 Ocak 2010, Zagreb, Europe. 1-7.
• Nüfus bilgisi. https://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 03.10.2018).
• Arnavutköy Belediyesi. https://www.arnavutkoy.bel.tr/icerik/635/1741/mahalleler.aspx (Erişim Tarihi:03.10.2018).
• CORINE Land Cover. https://www.eea.europa.eu/publications/COR0-landcover (Erişim Tarihi:03.10.2018).
• Mikaeili, M., Memlük, Y. 2013. Ekoloji ve Çevre Açısından Kompakt Kent Kavramı ve Uygulama Örnekleri. Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi, 4-2(2013), 37-50.
• Andronache, I., Ciobotaru, A. M. 2012. Fractal Analysis of Certain Climatic, Hydrologic and Geomorphologic Parameters within the Balta Mica of Braila Natural Park (Romania). Journal of Wetlands Biodiversity, 2(2012), 81-94.
• Ediz, Ö. 2003. Mimari Tasarımda Fraktal Kurguya Dayalı Üretken Bir Yaklaşım. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 185s, İstanbul.
• Wahl, B. 2016. Fractal Explorer, http://www.wahl.org/fe/HTML_version/link/FE4W/c4.htm#hausdorff (Erişim Tarihi: 05.10.2018).
• Değirmenci, F. B. 2009. Fraktal Geometri ve Üretken Sistemlerle Mimari Tasarım. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 86s, İstanbul.
• FracLac Advanced User's Manual, FracLac for ImageJ-Using FracLac V2.0 for ImageJ, 2004.