KARLILIK ORANLARINDAKİ DEĞİŞİMİN HİSSE SENEDİ FİYATLARINA ETKİSİ: BORSA İSTANBUL ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 12, 114 - 135, 26.12.2025

Hikmet Ubeyd Boydak , Mesut Aslan

https://doi.org/10.51727/tbj.1786087

Öz

ÖZ
Finans literatüründe kârlılık oranları, işletmelerin mevcut kaynaklarını ne ölçüde etkin kullandığını ve değer oluşturma kapasitesini yansıtan temel göstergelerden biridir. Teorik olarak, yüksek kârlılık oranları yatırımcı güvenini arttırarak hisse senedi fiyatları üzerinde pozitif bir etki gösterebilir. Kârlılık göstergeleri, firmanın finansal sağlığını ve piyasa performansını yansıttığı için yatırımcıların karar alma süreçlerinde önemli bir referans noktasıdır. Bu çalışmada, firmaların kârlılık oranlarındaki değişimin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisi, Borsa İstanbul örneği kapsamında, 145 firmaya ait 23 yıllık veriler kullanılarak incelenmiştir. Araştırmada, Borsa İstanbul’da faaliyette bulunan şirketlere ait veriler kullanılarak iki regresyon modeli oluşturulmuştur. İlk modelde aktif kârlılık ile hisse senedi fiyatları arasında pozitif bir ilişki gözlemlenmiş, ancak bu ilişkinin istatistiki olarak anlamlı olmadığı tespit edilmiştir. İkinci modelde ise öz sermaye kârlılığı ile hisse senedi fiyatları arasında pozitif ve istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bu sonuç, kârlılık göstergelerinin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisinin doğrulandığını göstermektedir. Elde edilen bulgular, yatırımcıların hisse senedi seçiminde kârlılık oranlarını öncelikli olarak değerlendirmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Ayrıca, finansal performans analizlerinde farklı kârlılık göstergelerinin birlikte ele alınması ve yatırım stratejilerinin bu doğrultuda şekillendirilmesi önerilmektedir. Bu yaklaşım, yatırım kararlarının daha bilinçli ve güvenilir olmasına katkı sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Hisse Senedi Fiyatları , Kârlılık Oranı , Aktif Kârlılık , Özsermaye Kârlılığı , Borsa İstanbul , Regresyon Analizi

THE EFFECT OF CHANGES IN PROFITABILITY RATIOS ON STOCK PRICES: THE CASE OF ISTANBUL STOCK EXCHANGE

Öz

ABSTRACT
In financial literature, profitability ratios are one of the key indicators reflecting how effectively businesses utilize their existing resources and their capacity to create value. Theoretically, high profitability ratios can have a positive impact on stock prices by increasing investor confidence. Profitability indicators are an important reference point in investors' decision-making processes as they reflect the financial health and market performance of the company. In this study, the effect of changes in companies' profitability ratios on stock prices was examined using 23 years of data from 145 companies, within the scope of the Istanbul Stock Exchange. Inthe study, two regression models were created using data from companies listed on the Istanbul Stock Exchange. The first model observed a positive relationship between active profitability and stock prices, but this relationship was foundto be statistically insignificant. In contrast, the second model revealed a positive and statistically significant association between return on equity and stock prices. This result confirms the effect of profitability indicators on stock prices. The findings emphasize that investors should prioritize profitability ratios when selecting stocks. Furthermore, it is recommended that different profitability indicators be considered together in financial performance analyses and that investment strategies be shaped accordingly. This approach can contribute to more informed and reliable investment decisions.

Anahtar Kelimeler

Stock Prices , Profitability Ratio , Return On Assets , Return On Equity , Borsa Istanbul , Regression Analysis

Kaynakça

• Abarbanell, J. S., & Bushee, B. J. (1998). Abnormal Returns To A Fundamental Analysis Strategy. Accounting Review, 19-45.
• Akıncı, M., Akıncı, G. Y., & Yılmaz, Ö. (2014). Ekonomik Özgürlüklerin İktisadi Büyüme Üzerindeki Etkileri: Bir Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 81-96.
• Alexakis, C., Patra, T., & Poshakwale, S. (2010). Predictability Of Stock Returns Using Financial Statement Information: Evidence On Semi-Strong Efficiency Of Emerging Greek Stock Market. Applied Financial Economics, 20(16), 1321-1326.
• Aydemir, O., Ögel, S., & Demirtaş, G. (2012). Hisse Senetleri Fiyatlarının Belirlenmesinde Finansal Oranların Rolü. Yönetim Ve Ekonomi Dergisi, 19(2), 277-288.
• Baltagi, B. H., & Wu, P. X. (1999). Unequally Spaced Panel Data Regressions With Ar (1) Disturbances. Econometric Theory, 15(6), 814-823.
• Birgili, E., & Düzer, M. (2010). Finansal Analizde Kullanılan Oranlar Ve Firma Değeri İlişkisi: İmkb’de Bir Uygulama. Muhasebe Ve Finansman Dergisi, (46), 74-83.
• Bolak, M. (1998). Menkul Kıymetler Ve Portföy Analizi. Beta, İstanbul.
• Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test And Its Applications To Model Specification İn Econometrics. The Review Of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Brigham, E. F., & Houston, J. F. (2019). Fundamentals of financial management (15th ed.). Cengage Learning.
• Brockman, P., Mossman, C., & Olson, D. (1997). What's The Value Of Fundamental Analysis. Canadian Investment Review, 10(3), 10.
• Bun, M. J., & Carree, M. A. (2005). Bias-Corrected Estimation In Dynamic Panel Data Models. Journal Of Business & Economic Statistics, 23(2), 200-210.
• Büyükşalvarcı, A. (2010). Finansal Oranlar İle Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Analizi: İmkb İmalat Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe Ve Finansman Dergisi, (48), 130-141.
• Canbaş, S., Düzakın, H., & Kılıç, S. B. (1997). Türkiye’de Hisse Senetlerinin Değerlendirilmesinde Temel Finansal Verilerin Ve Bazı Makroekonomik Göstergelerin Etkisi. Ulusal Ekonomi Ve İst. Sempozyumu, Mayıs.
• Cengiz, H., & Püskül, A. S. Ö. (2016). Hisse Senedi Getirileri Ve Karlılık Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul Endeksinde İşlem Gören İşletmelerin Analizi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 295-306.
• Dehuan, J., & Jin, Z. (2008). Firm Performance And Stock Returns: An Empirical Study Of The Top Performing Stocks Listed On Shanghai Stock Exchange. Academy Of Accounting And Financial Studies Journal, 12(1), 79.
• Driscoll, J. C., & Kraay, A. C. (1998). Consistent Covariance Matrix Estimation With Spatially Dependent Panel Data. Review Of Economics And Statistics, 80(4), 549-560.
• Enders, W. (2008). Applied Econometric Time Series. John Wiley & Sons.
• Fisher, R. A. (1970). Statistical methods for research workers. In Breakthroughs in statistics: Methodology and distribution (pp. 66-70). New York, NY: Springer New York.
• Hausman, J. A. (1978). Specification Tests In Econometrics. Econometrica: Journal Of The Econometric Society, 1251-1271.
• Honda, Y. (1985). Testing The Error Components Model With Non-Normal Disturbances. The Review Of Economic Studies, 52(4), 681-690.
• Hsiao, C. (2003). Analysis Of Panel Data Cambridge: Cambridge Univ.
• Jarque, C. M., & Bera, A. K. (1980). Efficient Tests For Normality, Homoscedasticity And Serial Independence Of Regression Residuals. Economics Letters, 6(3), 255-259.
• Kalaycı, Ş., & Karataş, A. (2005). Hisse Senedi Getirileri Ve Finansal Oranlar İlişkisi: İMKB’de Bir Temel Analiz Araştırması. Muhasebe Ve Finansman Dergisi, (27), 146-158.
• Kaya, İ. T., & Abay, M. Ç. (2020). Türkiye İle Avrupa Birliği Üyesi 10 Ekonominin Arge-Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 81-95.
• Kılıç, S. (2012). Bağıntı analizi sonuçlarının yorumlanması. Journal of Mood Disorders, 2(4), 191-3.
• Martani, D., & Khairurizka, R. (2009). The Effect Of Financial Ratios, Firm Size, And Cash Flow From Operating Activities In The Interim Report To The Stock Return. Chinese Business Review, 8(6), 44.
• Mramor, D., & Kosta, N. M. (1997). Accounting Ratios As Factors Of Rate Of Return On Equity. In New Operational Approaches For Financial Modelling (Pp. 335-348). Heidelberg: Physica-Verlag Hd.
• Omran, M., & Ragab, A. (2004). Linear Versus Non‐Linear Relationships Between Financial Ratios And Stock Returns: Empirical Evidence From Egyptian Firms. Review Of Accounting And Finance, 3(2), 84-102.
• Öz, B., Ayrıçay, Y., & Kalkan, G. (2011). Finansal Oranlarla Hisse Senedi Getirilerinin Tahmini: İMKB 30 Endeksi Hisse Senetleri Üzerine Diskriminant Analizi İle Bir Uygulama.
• Özbek, G. B., & Gözkonan, Ü. H. (2024). The Role Of Financial Ratios In Predicting Stock Returns: An Application Of Generalized Method Of Moments İn Borsa Istanbul. Joeep: Journal Of Emerging Economies And Policy, 9(2), 338-347.
• Pahor, M., & Mramor, D. (2001). Testing Nonlinear Relationships Between Excess Rate Of Return On Equity And Financial Ratios. Available At Ssrn 266928.
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests For Cross Section Dependence In Panels. Cambridge Working Papers. Economics, 1240(1), 1.
• Pesaran, M. H. (2007). A Simple Panel Unit Root Test In The Presence Of Cross‐Section Dependence. Journal Of Applied Econometrics, 22(2), 265-312.
• Romantica, K. P., & Jalaludin, P. (2024). The Influence of Financial Ratios and Firm Size on Stock Return. Assets : Jurnal Ilmiah Ilmu Akuntansi, Keuangan Dan Pajak, 8(1), 31–39.
• Say, S. (2022). Finansal Oranlar Ve Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Gıda Sektöründe Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 57(1), 34-46.
• Sevim, U. (2016). İşletme Finansal Oranlarının Hisse Senedi Getirileri Üzerine Etkisi: BİST 100 İmalat İşletmeleri Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 11(2), 221-236.
• Sungkar vd. (2025). The Effect of Financial Ratios and Company Size on Stock Price (Empirical Study on Jakarta Islamic Index 70). International Journal of Management Science and Information Technology IJMSIT, 5 (1), 97-106.
• Şamiloğlu, F. (2005). Hisse Getirileri Ve Fiyatlarıyla, Kazanç Ve Nakit Akımları Arasındaki İlişki: Deri Ve Gıda Şirketlerinde Ampirik Bir İnceleme. Muhasebe Ve Finansman Dergisi, (26), 120-126.
• Şanlı, Ö. (2024). Examining The Relationship Between Financial Ratios And Stock Returns: An Application On BIST 30 İndex. Uygulamalı Mikroekonometri Dergisi, 4(1), 1-11.
• Şeker, K., & Karabulut, R. (2018). Kâr Payı Dağıtım Oranlarının Borçlanma Araçları Üzerinde Etkisi (Doctoral Dissertation, İktisadi Kalkınma Ve Sosyal Araştırmalar Derneği).
• Tatoğlu, F. (2018). Panel Veri Ekonometrisi. 4. Baskı, İstanbul, Beta Yayınevi.
• Yalçıner, K., Atan, M., & Boztosun, D. (2005). Finansal Oranlarla Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişki. Muhasebe Ve Finansman Dergisi, (27), 176-187.
• Yenisu, E. (2019). Finansal Tabloların Oran Analizi İle İncelenmesi: Adese Örneği.