Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde domates güvesi [(Tuta absoluta Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)] ve doğal düşmanlarının sürveyi

Yıl 2014, Cilt: 5 Sayı: 2, 99 - 110, 13.07.2016

Yunus Bayram Özlem Bektaş Musa Büyük Neslihan Bayram Mehmet Duman Çetin Mutlu

Öz

Domates üretiminde önemli zararlılardan biri olan Domates güvesi (Tuta absoluta) (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae), Türkiye´de ilk kez 2009 yılında görülmüş ve kısa sürede domates yetiştiriciliği yapılan yerlerde ana zararlı konumuna geçmiştir. Ülkemizde bu zararlı başta Akdeniz ve Ege Bölgesi olmak üzere Güneydoğu Anadolu Bölgesi de dahil domates yetiştirilen alanlarda yoğun olarak bulunmaktadır. Bu amaçla Güneydoğu Anadolu Bölgesi‟nde zararlının sörveyi, bulaşıklık durumu ve doğal düşmanları araştırılmıştır. Sörvey çalışmaları domates yetiştiriciliğinin en fazla yapıldığı şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin illerinde 2011–2012 yıllarında açık alanda domates yetiştirme döneminde aylık olarak yürütülmüştür. Sörvey çalışmaları sonucunda genel olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi‟nin % 100 seviyesine ulaşan zararlı ile bulaşıklık belirlenmiştir. Ayrıca zararlının 2 larva parazitoiti, 1 larva pupa parazitoiti ve 12 avcı böcek türü belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Domates, Tuta absoluta, sörvey, doğal düşmanlar ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi.

A survey of tomato leafminer [(Tuta absoluta Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)] and its natural enemies in the South-east Anatolia Region

Öz

Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae), which is one of the most important pests of tomatoes worldwide, was first observed in Turkey in 2009. It has rapidly become the main pest in many tomato growing areas, primarily in the Mediterranean, Aegean and South-east Anatolia regions. In this study, this pest and its natural enemies were investigated in the Southeast Anatolia Region. Monthly surveys were conducted in open fields in the most important tomato growing provinces (ġanlıurfa, Diyarbakır and Mardin) in the tomato growing periods of 2011 and 2012. It was determined that the areas investigated were nearly completely infested with T. absoluta. Separately, 2 larval parasitoids, 1 larval-pupal parasitoid and 12 predators of T. absoluta, were Collected.

Anahtar Kelimeler

Tomato, Tuta absoluta, Survey, Natural Enemies, South-east Anatolia

Kaynakça

• Anonim 2008. Zirai Mücadele Teknik Talimatları. Cilt: 3. T. C. Tarım ve KöyiĢleriBakanlığı Tarımsal AraĢtırmalar Genel Müdürlüğü (TAGEM), Anakara, 332 s.Anonim 2009. Diyarbakır, ġanlıurfa ve Mardin Tarım Ġl Müdürlükleri, Proje ve Ġstatistikġube Müdürlükleri 2009 yılı resmi verileri.
• Anonim 2011. FAO, (http://faostat.fao.org) (EriĢim tarihi: 25 Ocak 2012). Anonim 2012a. (http://tr.wikipedia.org) (EriĢim tarihi: 25 Ocak 2012). Anonim 2012b. (http://www.gkgm.gov.tr/mevzuat/yonetmelik/) (EriĢim tarihi: 10 Aralık(2012).
• Barrientos Z. R., H. J. Apablaza, S. A. Norero & P. P. Estay 1998. Threshold temperatureand thermal constant for development of the South American tomato moth, Tutaabsoluta (Lepidoptera, Gelechiidae). Ciencia e Investigacion Agraria, 133–137.
• Bayram Y., Ö. BektaĢ, M. Büyük, N. Bayram, M. Duman & Ç. Mutlu 2013. GüneydoğuAnadolu Bölgesi‟nde Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) ve DoğalDüĢmanlarının Sürveyi Ġle Popülasyon Takibi. TAGEM-BS-11 / 10-01 / 01-02 (3).YayınlanmamıĢ proje sonuç raporu