Adana ve Mersin illeri şeftali ve nektarin alanlarında saptanan zararlılar ile predatör ve parazitoit türler

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 2, 157 - 168, 13.07.2016

Adalet Hazır M. Rifat Ulusoy

Öz

Adana ve Mersin illerinde 2005–2006 yıllarında yürütülen bu çalışmada şeftali ve nektarin bahçelerinde bulunan faydalı ve zararlı fauna tespit edilmiştir. Fauna tespitinde 58 tür elde edilmiş, bu türlerden 14’ü faydalı, 44 adedi ise zararlı türler olarak belirlenmiştir. Zararlı türlerden Doğu meyvegüvesi (Cydia molesta Busck), Şeftali güvesi (Anarsia lineatella Zell.), Thrips türleri (Frankliniella occidentalis Perg., Thrips tabaci L., T. major Uzel ve T. meridionalis Pries.), Dut kabuklubiti (Pseudaulacaspis pentagona Targ.-Tozz.) ve Akdeniz meyvesineği (Ceratitis capitata Wied.)’nin önemli ve yaygın oldukları saptanmıştır. Diğer taraftan, yaprakbitleri (Aphididae), Yaprak pireleri (Cicadellidae spp.), Meyve ağacı akarları (Tetranycus spp.), Meyve ağacı fidan dipkurtları (Capnodis tenebrionis L.), Erik koşnili (Sphaerolecanium prunastri Fonsc.) ve Yazıcıböcekler (Scolytus spp.)’in bölgede yaygın olarak bulunduğu ve ikinci derecede önemli olduğu tespit edilmiştir. Yararlı fauna tespiti çalışmasında, zararlılar üzerinde beslenen 5 takım, 6 familyaya ait 14 adet parazitoit ve predatör tür belirlenmiştir. Bu türler arasında, Scymnus flagellisiphonatus (Fürsch) ve Stethorus gilvifrons (Mulsant) ile Syrphidae ve Chrysopidae familyalarına ait türlerin oldukça yaygın olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şeftali, nektarin, zararlı, parazitoit, predatör

Pest, parasitoid and predator species determined in peach and nectarine orchards in Adana and Mersin provinces

Öz

The pest and beneficial fauna in peach and nectarine orchards in Adana and Mersin provinces were determined within this study conducted in 2005-2006. During fauna detection study, 58 species were found. 14 of 58 species were determined as beneficials and 44 species were determined as pests. Among pest species, Oriental fruith moth (Cydia molesta Busck), Peach twig borer (Anarsia lineatella Zell.), Thrips species (Frankliniella occidentalis Perg., Thrips tabaci L., T. major Uzel ve T. meridionalis Pries.), White peach scale (Pseudaulacaspis pentagona Targ.-Tozz.) and Mediterranean fruit fly (Ceratitis capitata Wied.) were found as important and widespread in the region. On the other hand, Green peach aphid (Myzus persicae Sultz.), Leafhoppers (Cicadellidae spp.), Fruit tree spider mites (Tetranycus spp.), Flatheaded rootborers (Capnodis tenebrionis L.), Globose scale (Sphaerolecanium prunastri Fonsc.) and Shotholeborers (Scolytus spp.) were found widespread but had a secondary importance. During beneficial fauna detection study, 14 parasitoid and predator species belonging to 5 orders and 6 families were found. Among these species, Scymnus flagellisiphonatus (Fürsch), Stethorus gilvifrons (Mulsant) and the species of Syrphidae and Chrysopidae families were found widespread.

Anahtar Kelimeler

Peach, nectarine, pest, parasitoid, predator

Kaynakça

• Altay M. 1966. Bursa ve Marmara Bölgesi’nde Doğu meyvegüvesi (Laspeyresia molesta Busck)’nin biyolojisi ve mücadelesi üzerinde çalışmalar. T.C. Tarım Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Karantina Genel Müdürlüğü. Araştırma Eserleri no:1: 55 s.
• Anbaroğlu M.A. & Ö.R. Kısakürek 1968. Güney Anadolu Bölgesinde Taş Çekirdekli Meyve Bahçelerinde Zararlı Şeftali güvesi (Anarsia lineatella Zell.)’nin Yayılış Saha ve Zararının Tespiti. Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Araştırma Özetleri, Adana, 33 s.
• Anonim 2008. Zirai Mücadele Teknik Talimatları. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Cilt 4.
• Anonim 2011. Türkiye İstatistik Kurumu. www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 15.04.2012).
• Atakan E. 2008. Thrips (Thysanoptera) Species Occurring in Fruit Orchards in the Çukurova Region of Turkey. Acta Phytopathologica et Entomologica Hungarica, 43 (2): 235–242.
• Canıhoş E. & N. Öztürk 2003. Mersin ili şeftali bahçelerinde entegre mücadele uygulamaları ve eğitim çalışmaları. Türkiye IV.Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi Bildirileri, 8-12 Eylül, Antalya, 539-541.
• Cinti S., A. De-Cristofaro & G. Vigilante 1993. The defence of peach: control of the principle insects and mites. Terra-e-Sole, 48: 608, 215-219.
• Cravedi P., F. Guarino & A. Tocci 1995. Phytosanitary situation of peach tree in Calabria (South Italy). Bulletin OILB-SROP, 18 (2): 51-54.
• Cravedi P. 2000. Integrated peach production in Italy: Objectives and criteria. Pflanzenschutz Nachrichten Bayer, 53/2-3, 177-197.
• Ergüden T.M., T. Demir & A. Zümreoğlu 1999. Ege Bölgesi’nde şeftali bahçelerinde entegre mücadele araştırma, uygulama ve eğitim projesi (Sonuç raporu). T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Bornova Zirai MücadeleAraştırma Enstitüsü, İzmir.
• Erkılıç L.B. 1995. Doğu Akdeniz Bölgesi şeftali ağaçlarında zararlı Dut kabuklubiti, Pseudaulacaspis pentagona (Targ-Tozz) (Hom.: Diaspididae)’nin yayılışı, biyolojisi vedoğal düşmanları üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 149 s . Erler F. & I. Tunç 2001. A survey (1992-1996) of natural enemies of Diaspididae species in Antalya, Turkey. Phytoparasitica, 29 (4): 299-305.
• Fernandez M.S. 1973. Observations on Anarsia lineatella Zell. Estacion de Avisos Agricolas, Saragossa, Spain. Boletin-Informativo-de-Plagas, Applied Entomology, 62 (103): 91-93.
• Gençsoylu İ., T. Akşit, G. Özer, A. Cacamer & N. Başpınar 2006. Population dynamics and damage on shoots and fruits caused by of Grapholita molesta Busck (Lep.: Tortricidae), Anarsia lineatella Zell. (Lep.: Gelechiidae) and Ceratitis capitata Wied. (Dip.:Tephritidae) in some peach varieties. Asian Journal of Plant Sciences, 5 (3): 487-491
• Graziona V. & G. Viggiani 1981. Observations for four years on the flight and on the control of Cydia molesta Busck and Anarsia lineatella Zell. in peach orchards in Campania by means of synhetic pheromone traps. Annali della Facolte di Scienze Agroria della üniversita delgi studi Napol Portici, 15 (2): 93-100.
• Günaydın T. & E. Efe 1997. Marmara Bölgesi şeftali bahçelerinde zararlı ve yararlı türlerin tespit edilmesi. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler, Yayın no: 106 s.
• Güncan A., Z. Yoldaş & N. Madanlar 2010. İzmir’de Şeftali Bahçelerinde Bulunan Yaprakbiti Türleri Ve Doğal Düşmanları Üzerinde Araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi, 34 (3): 399-408 . Güncan A. & Z. Yoldaş 2011. İzmir ili şeftali ağaçlarında Dut kabuklubiti, Pseudaulacaspis pentagona (Targioni-Tozetti) (Hemiptera: Diaspididae)’nın yayılış alanları ve bulaşma oranları. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildiri Özetleri, 28-30 Haziran 2011, Kahramanmaraş, 190 s.
• Gürkan S. 1982. Marmara Bölgesi’nde şeftalilerde zararlı olan Dut kabuklubiti (Pseudaulacaspis pentagona (Targ-Tozz.)’nin biyo-ekolojisi üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 22 (4): 179-197.
• Güven B. & N. Madanlar 2011. İzmir ili şeftali bahçelerinde bulunan zararlı akarlar ile predatörü olan akar türleri. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 2 (2): 119-126.
• Hazır A. & M.R. Ulusoy 2008. Doğu Akdeniz Bölgesi Şeftali ve Nektarinlerde Zararlı Türler ile Parazitoit ve Predatörlerin Saptanması, Önemli Zararlıların Popülasyon Gelişmesi ve Mücadelede Kullanılan Bazı Pestisitlerin Chilocorus bipustulatus L. (Coleoptera: Coccinellidae)’a Etkisi. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Adana, 145 s.
• Hazır A. & M.R. Ulusoy 2011. Adana ve Mersin İlleri nektarin bahçelerinde saptanan Thysanoptera türleri ve zarar oranı üzerine araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi, 35 (1): 133-144
• Horton D. & R.F. Mizell III 2008. Leafhoppers. University of Georgia, Department of Entomology. http://www.ent.uga.edu (Erişim tarihi: 18.06.2012).
• Kılıç M. & M.K. Aykaç 1989. Karadeniz Bölgesi şeftali bahçelerindeki zararlılarla mücadelenin yönetimi üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 29 (3-4): 211-241.
• Kılıç M., O. Çakır, T.M. Ergüden, T. Demir, C. Zeki, L. Erkılıç, T. Günaydın & A. Zümreoğlu 2001. Şeftali bahçelerinde entegre mücadele teknik talimatı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araş. Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara.
• Kıroğlu H. 1981. Karadeniz Bölgesi şeftali ağaçlarında zararlı kabuklu bitlerden Pseudaulacaspis pentagona Targ.’ın morfoloji, biyoekoloji ve savaş metotları üzerinde araştırmalar. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü Diyarbakır Bölge Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Araştırma Eserleri serisi, no: 2.
• Kısakürek Ö.R. 1976. Güney Anadolu Bölgesinde taş çekirdekli meyve ağaçlarında zarar yapan Şeftali filizgüvesi (Anarsia lineatella Zell.)’nin biyo-ekolojisi ve mücadelesi üzerinde araştırmalar. T. C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü, Adana Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Yayınları, Araştırma Eserleri Serisi, no: 43.
• Kocaurek F., J. Berankova & I. Hrdy 1996. Flight patterns of the peach twig borer, Anarsia lineatella Zell. (Lepidoptera: Gelechiidae) in Central Europe as observed using pheromone traps. Review of Agricultural Entomology, 84 (10): 1170 pp.
• Kornoşor S., E. Sertkaya & F. Kazak 1995. Pozantı’da meyve ağaçlarında Lepidoptera takımından zararlı türlerin belirlenmesi. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 3-6 Ekim 1995, Adana, 64-68 s.
• Kreiter P. & L. Dijoux 1998. White peach scale in peach orchard. A control example in the maritime Alps. Phytoma, 50: 501, 36-40.
• Lodos N. 1986. Türkiye Entomolojisi (Genel, Uygulamalı ve Faunistik). Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü, 2: 214 s.
• Nizamlıoğlu K. 1962. Türkiye Ziraatına Zararlı Böcekler ve Mücadelesi. Koruma Tarım İlaçları A. Ş. Model Matbaası, İstanbul.
• Pari P., G. Carli, F. Molinari & P. Cravedi 1993. Evaluations de l’efficacité de Bacillus thuringiensis Berliner contre Cydia molesta (Busck). Bulletin OILB/SROP, 16 (4): 38-41.
• Uygun N., M.R. Ulusoy & İ. Karaca 2002. Meyve ve Bağ Zararlıları. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın no: 252. Ders Kitaplar Yayın no: A-81., 25-45.
• Viggiani G. 1989. The integrated control of peach scale insect. Informatore-Agrario., 45 (26): 61 - 65.
• Yanar D. 2003. Tokat yöresinde elma (Malus communis L.) bahçelerinde bulunan faydalı ve zararlı akarlar, popülasyon değişimleri ve faydalı akarların biyolojik mücadelede kullanım olanakları üzerinde araştırmalar. Doktora tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 209 s.
• Zalom F.G., W.W. Barnett, R.E. Rice & C.V. Weakley 1992. Factors associated with flight patterns of the peach twig borer (Lepidoptera: Gelechiidae) observed using pheromone traps. Journal of Economic Entomology, 85: 1904-1909.