Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae)’nin önemli bir parazitoidi Lysiphlebus testaceipes (Cresson) (Hymenoptera: Braconidae)’in Doğu Akdeniz Bölgesi’ndeki turunçgil bahçelerine salım çalışmaları

Yıl 2011, Cilt: 2 Sayı: 1, 55 - 62, 13.07.2016

Serdar Satar Mehmet Karacaoğlu Gül Satar Nedim Uygun

Öz

Bu çalışma 2008-2009 yıllarında yürütülmüş olup, çalışmada önemli bir yaprakbiti parazitoiti olan Lysiphlebus testaceipes (Cresson) (Hymenoptera: Braconidae)’in Ege Bölgesi’nden getirilerek Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgil bahçelerine yerleştirilmesi amaçlanmıştır. Bunun için daha önceki çalışmalarda parazitoidin var olduğu bildirilen Gümüldür ve Seferihisar (İzmir)’daki mandarin bahçelerinden parazitoitli yaprakbiti örnekleri toplanarak laboratuvara getirilmiş, kültüre alınmış ve ergin çıkışı sağlanmıştır. Bu erginler yazarlar tarafından incelenmiĢ ve L. testaceipes olduğu tahmin edilenler uzmanına gönderilerek doğrulatılmış ve daha sonra kitle üretimine geçilmiştir. Parazitodin kitle üretiminde konukçu bitki olarak bakla (Vicia faba L.) (Fabales: Fabaceae) ve konukçu olarak da Bakla yaprakbiti Aphis fabae Scopoli (Hemiptera: Aphididae) kullanılmıştır. Salım için yeterli sayıda birey elde ettikten sonra salım çalışmalarına geçilmiştir. Bu amaçla Mersin, Adana ve Hatay’da 16 alt bölge ve her alt bölgede de değişik sayıda olmak üzere toplam 182 Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae) ile bulaşık turunçgil bahçesi belirlenmiştir. Bu turunçgil bahçelerine değişik tarihlerde olmak üzere toplam 114.910 adet parazitoitin pupa ve ergini salınmıştır. Aynı bahçelerden periyodik olmayan arazi çıkışlarıyla parazitli yaprakbiti örnekleri toplanmış, kültüre alınmış ve çıkan erginlerin L. testaceipes olup olmadığı kontrol edilmiştir. Ayrıca, Adana’da beş yaşında bir portakal bahçesine de 1000 adet parazitoit salınmış ve haftada bir periyodik olarak kontrol edilmiş ve bahçeye yerleşip yerleşmediği incelenmiştir. Bu çalımalar sonucunda, gerek periyodik ve gerekse periyodik olmayan arazi çıkışlarında yapılan kontrollerde L. testaceipes’in salım yapılan bahçelere yerleştiği belirlenmiştir. L. testaceipes kış ve erken ilkbaharda A. gossypii’nin iyi bir kış konukçusu olarak bilinen Çobançantası (Capsella bursa-pastoris (L.)) (Brassicales: Brassicaceae) üzerinden, turunçgilin sürgün vermeye başladığı dönemde ise yine A. gossypii ile bulaşık turunçgil sürgünleri üzerinden elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Doğu Akdeniz Bölgesi, turunçgil, Lysiphlebus testaceipes, salım

Studies on introduction of Lysiphlebus testaceipes (Cresson) (Hymenoptera: Braconidae), an important parasitoid of Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae)’in citrus orchards of east Mediterranean region of Turkey

Öz

This study was carried out in 2008 and 2009 and aimed to establish the Lysiplebus testaceipes population (Cresson) (Hymenoptera: Braconidae), is an important parasitoid of aphids, by bringing from Aegean region of Turkey to east Mediterranean region of Turkey. Therefore, the parasitized aphid individuals were collected from mandarin orchards of Gümüldür and Seferihisar (Ġzmir) where the parasitoid are reported in the earlier studies, and then cultured to obtained adult parasitoids. These adults were examined by authors and those estimated to be L. testaceipes was send to expert to confirm and then mass production was started. Horse bean (Vicia faba L.) (Fabales: Fabaceae) as host plant and black bean aphid, Aphis fabae Scopoli (Hemiptera: Aphididae) as host aphid were used in the mass production of the parasitoid. After achieving enough number of individual to release parasitoid, the release study was started. For this, different numbers citrus orchard which were infected with A. gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae) of each sub-region for a total of 182 in 16 sub-region in Mersin, Adana, and Hatay were determined. Total 114.910 parasitoid pupa and adults were released at different date in these orchards. Following this work, non-periodical field survey was conducted and parasitized aphids were collected, cultured and obtained parasitoids was checked for are they L. testaceipes or not. Furthermore, 1000 parasitoids were released to five years old orange orchard, and periodic investigation was carried out in this orchard whether they established or not. As a result of these studies, it is determined by both periodic and non-periodic field survey that L. testaceipes were established in the region. L. testaceipes were found on shepherd's-purse (Capsella bursa-pastoris (L.)) (Brasssicales: Brassicaceae), important host of A. gossypii during winter and early spring time, and citrus flush infected with Aphis gossypii when citrus stated to shoot.

Anahtar Kelimeler

Eastern Mediterranean region, citrus, Lysiphlebus testaceipes, release

Kaynakça

• Costa A. & P. Starý 1988. Lysphlebus testacaipes an introduced aphid parasitoid (Hymenoptera: Aphididae). Entomophaga, 33: 403-412.
• Jackson H.B., L.W. Coles, E.A. Wood & R.D. Eikenbary 1970. Parasites reared from the greenbug and corn leaf aphid in Oklahoma in 1968-1969. Journal of Economic Entomology, 63: 733-736.
• Rosen D. 1967b. The hymenopterous parasites and hyperparasites of aphids in citus Israel. Annals of the Entomological Society of America, 60: 2.
• Satar S., N. Uygun, G. Demirhan & M. Karacaoğlu 2009. Turunçgil bahçelerinde Aphis gossypii Glover (Homoptera: Aphididae)’nin parazitoitlerinden Lysiphlebus confusus Tremblay and Eady, Lysiphlebus fabarum (Marshall) ve Lysiphlebus testaceipes (Cresson) (Hymenoptera: Braconidae: Aphidiinae)’nin biyolojik mücadelede kullanılma 62 Doğu Akdeniz Bölgesi’ne, Lysiphlebus testaceipes’in salım çalıĢmaları olanakları üzerinde araĢtırmalar. Proje No: 105-0-108, Tübitak, Sonuç raporu (YayınlanmamıĢ), 106 s. Starý P. 1976. Aphid Parasites of The Mediterranean Area. Dr. W. Junk b.v., Puplishers The Hague, Netherlands, 95 pp.
• Starý P., J.P Lyon & F. Leclant 1988. Post colonisation host range of Lysiphlebus testaceipes in Mediterranean area (Hymenoptera: Aphidiidae). Acta Entomologica Bohemoslovaca, 85: 1-11.
• Tremblay E., S. Barbagallo, L. Mıcıelı De-Bıase, R. Monaco & S. Ortu 1978. Sulla presenza del Lysiphlebus testaceipes (Cr.) nemico naturale di afidi dannosi agli agrumi (Hymenoptera: Ichneumonoidae, Homoptera: Aphidoidae) Bell Laboratories Entomology Agriculteral, Portici, 35: 169-179
• Uygun N., M.R. Ulusoy & S. Satar 2010. Biyolojik mücadele. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 1 (1): 1-16.
• Van Steenis M.J. 1995. Evaluation and Application of Parasitoids for Biological Control of Aphis gossypii’in Glasshouse Cucumber Crops. Ph. D. Thesis, Wageningen, 217 pp.
• Yigit A., R. Canhilal, K. Zaman & U. Ekmekçi, 1995. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde turunçgilde zararlı Turunçgil beyazsineği, Dialeurodes citri (Ashm.) (Homoptera: Aleyrodidae) ile avcısı Serangium parcesetosum Sicard (Coleoptera: Coccinellidae) arasındaki iliĢkiler. Zirai Mücadele AraĢtırma Yıllığı, No: 30, 27-28.
• YoldaĢ Z., A. Güncan & T. Koçlu 2007. Ġzmir ilinde turunçgilde bulunan yaprakbiti türleri ile doğal düĢmanları arasındaki iliĢkiler. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 27-29 Ağustos 2007, Isparta, s: 21.
• Yumruktepe R. & N. Uygun 1994. Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgil bahçelerinde saptanan yaprakbiti (Homoptera: Aphididae) türleri ve doğal düĢmanları. Türkiye III. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, 25-28 Ocak 1994, Ġzmir, 1-12.